Міхась Явар

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Явар (неадназначнасьць), Карась (неадназначнасьць).

Міхась Явар, сапр. Міхаіл Карась (27 лютага 1903, в. Мінявічы, цяпер Мастоўскі раён — 27 чэрвеня 1933) — беларускі паэт, удзельнік нацыянальнага руху ў Заходняй Беларусі.

Міхась Явар
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	8 лістапада 1903(1903-11-08) Мінявічы, Гарадзенскі павет, Гарадзенская губэрня, Літоўскае генэрал-губэрнатарства, Расейская імпэрыя
Памёр	27 чэрвеня 1933(1933-06-27) (29 гадоў) Горадня, Беластоцкае ваяводзтва, Польская Рэспубліка
Пахаваны	Падбараны
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	паэт
Творы ў Вікікрыніцах

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў сялянскай сям’і. Пад час Першай сусьветнай вайны, з 1915 году зьехаў зь сям’ёй у бежанства. Па вяртаньні на Бацькаўшчыну пачаў рыбачыць на Нёмане і прадаваць рыбу гандлярам у мястэчку Лунна. Меў толькі тры клясы адукацыі.

Пісаў вершы, арганізоўваў вечары з пастаноўкамі п’ес, песьнямі і танцамі, сьпяваў сам. У 1920-я быў сябрам БСРГ. За ўдзел у нацыянальна-вызваленчым і культурным руху перасьледаваўся польскімі ўладамі.

У гады крызысу даведзены да адчаю, хворы на сухоты, скончыў жыцьцё самагубствам, застрэліўшыся на беразе Нёману.

Творчасьць

Друкаваўся ў «Беларускай газэце», часопісе «Шлях моладзі», заходнебеларускіх газэтах, некаторыя яго вершы распаўсюджваліся вусна і ў рукапісах. Паэтычная спадчына Явара амаль не захавалася, перад сьмерцю куфэрак зь вершамі, паэмамі і лістамі паэт занёс свайму сябру Вінцуку Мікулу. Пад час нямецка-савецкай вайны Вінцука шукалі немцы і яго жонка, баючыся, зьнішчыла гэты архіў — засталося толькі тое, што было апублікаванае ў заходнебеларускім друку (напрыклад паэмы «Шляхам цярністым», «Думы ў адзіноце», «За сэрцам»). Верш Явара «Паклон чалавечаму страданьню» ўключаны Уладзімерам Калесьнікам у анталёгію «Ростані волі».

Асноўная тэма паэзіі Явара — пратэст супраць жорсткіх умоваў жыцьця, бядоты, зьневажаньня чалавека працы. Аптымізмам прасякнутыя вершы пра прыгажосьць роднага краю, прыроды («О Неман мой мілы»), у любоўнай лірыцы пераважалі трагічныя матывы («Думы ў адзіноце»).

Бібліяграфія

• у кн.: «Сцягі і паходні». Мн., 1965

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.18 Кн.1: Дадатак: Шчытнікі — ЯЯ / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2004. — Т. 18. — С. 227. — 472 с. — 10 000 ас. — ISBN 985-11-0295-4 (Т. 18 Кн. 1)
• Чыгрын С. Жыў паэт з сумнай душою // Ніва № 31(2464), 3 жніўня 2003 г.