Міхась Міцкевіч (бацька Якуба Коласа)
- Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Міцкевіч.
Міха́сь Казі́меравіч Міцке́віч (1850, в. Мікалаеўшчына Стаўпецкага павету — 8 лютага 1902, Мікалаеўшчына) — лясьнік Нясьвіскай ардынацыі князя Радзівіла, бацька Якуба Коласа і Міхася Міцкевіча.
Міхась Міцкевіч | |
 Партрэт аўтарства Лазара Рана | |
| Імя пры нараджэньні | Міхась Казімеравіч Міцкевіч |
|---|---|
| Род дзейнасьці | лясьнік Нясьвіскай ардынацыі |
| Дата нараджэньня | 1850 |
| Месца нараджэньня | вёска Мікалаеўшчына Стаўпецкага павету |
| Дата сьмерці | 8 лютага 1902 |
| Месца сьмерці | вёска Мікалаеўшчына Стаўпецкага павету |
| Месца пахаваньня | |
| Занятак | плытагон, лясьнік |
| Бацька | Казімер Міцкевіч |
| Маці | Ганна Міцкевіч |
| Жонка | Ганна Міцкевіч |
| Дзеці | Кастусь, Міхась, Уладзь, Алесь, Міхаліна, Юзэфа, Алена, Язэп, Марыя |
Біяграфія
рэдагавацьМіхась Міцкевіч нарадзіўся ў сям’і Казімера Мікалаевіча Міцкевіча, нёманскага плытагона і яго жонкі Ганны. Верагодна, быў ахрышчаны ў Мікалаеўскім касьцёле[1]. У бацькоў Міхася таксама меліся чатыры сыны і дзьве дачкі. Сям’я жыла бедна і дапамагчы грашыма Міхасю не магла. Спачатку ён падрабляў пастухом, нарыхтоўваў лес на сплаў, ганяў плыты па Нёмане. Ягоны брат Яўхім служыў конюхам у Нясьвіскім палацы. Аднойчы ў лесе, на паляваньні, ён выратаваў князя Антона Вільгельма Радзівіла ад падраненай мядзьведзіцы, а празь нейкі час выцягнуў і княжага слугу, кухара-француза, які купаўся і ледзь не патануў у возеры. Князь сказаў: «Прасі што хочаш. Усё для цябе зраблю». І Яўхім папрасіў, каб князь узяў на службу яго брата Міхала. Так Коласаў бацька трапіў у Акінчыцкую лясную камору. Службовы фармуляр лясьніцтва сьведчыць: «Міхась Міцкевіч у выкананьні абавязкаў — старанны, акуратны; характарам — спакойны; не штрафаваўся і вымоў не атрымліваў»[2].
Пісьменьнік у сваёй аўтабіяграфіі ўзгадваў:
|
Бацька мой, Міхаіл Казіміравіч Міцкевіч, быў лесніком. Чалавек ён быў невялікай адукацыі: умеў распісацца, чытаць па-польску і па-руску. Разбіраў нават і рукапіс. | 
|
—Якуб Колас, «Аўтабіяграфія» (1930)[2] | ||
У 1878 годзе пабраўся шлюбам з аднавяскоўкай Ганнай Лёсік. Ад гэтага шлюбу нарадзілася 9 дзяцей: Уладзь (1879—1954), Алесь (1880—1940), Кастусь (1882—1956), Міхаліна (1887-?), Юзэфа (1891—1964), Алена (1893-?), Язэп (1895—1980), Міхась (1897—1991), Марыя (1900-?)[3].
У Акінчыцкай лясной каморы, дзе сям’я жыла зь 1 красавіка 1881 да 1 красавіка 1883 году, 3 лістапада 1882 году нарадзіўся трэці сын — будучы клясык беларускай літаратуры Якуб Колас. У 1885 годзе разам зь сям’ёй быў пераведзены ў лесьнічоўку Ласток, дзе служыў да 1890 году, пасьля чаго пераехаў у Альбуцкую лясную камору (узгадана ў «Новай зямлі» пад назвай Парэчча). Памёр у Альбуці ў 1902 годзе. Пахаваны на могілках Церабяжы ў Мікалаеўшчыне. Па ўспамінах сястры Якуба Коласа Алены, ніхто са знаёмых ня быў на яго пахаваньні: ні паны, ні лясьнічыя, ні аб’езчыкі[4].
Язэп Міцкевіч, сын Міхася, які працаваў наглядчыкам Коласавага музэю ў Смольні, так успамінаў аб бацьку:
|
|
Бацька, маючы вялікую сям’ю, служыў шчыра, заўсёды выходзіў з дому рана, да дня, калі мы яшчэ спалі. Служба нашага бацькі была жорсткая. Ён імкнуўся ўсімі сіламі пазбавіцца гэтай службы. Але не давялося збыцца бацькавым марам. Ён памёр у гэтай жа самай Альбуці ў 1902 годзе. Памёр маладым, меў усяго 52 гады жыцьця. |
|
—Язэп Міцкевіч [4] | ||
Вобраз Міхася Міцкевіча ў творчасьці Якуба Коласа
рэдагавацьУ паэме «Новая зямля» вобраз Міхася Міцкевіча — галоўны ў творы. Ён паказаны клапатлівым і спагадлівым чалавекам. Міхась зь маленства працуе не шкадуючы сіл, здароўя. Ён ахоўвае лес, даглядае статак, «правіць» сенакосы, «ставіць» рабочых, выконвае шматлікія загады і даручэньні пана лясьнічага. У працы ён знаходзіць задавальненьне, верыць у яе як аснову жыцьця і дабрабыту, спадзяецца сваімі рукамі здабыць сваё шчасьце. Дзякуючы руплівай і стараннай працы, неабжытыя і занядбалыя куткі, у якіх апынаецца герой паэмы, становяцца ўтульнымі і квітнеючымі. Міхась — яскравы вобраз беларуса, які нясе ў сабе лепшыя рысы нацыянальнага характару — працавітасьць, прагу свабоды і справядлівасьці, высакародзтва, высокую духоўнасьць, цярплівасьць, дабрыню і пачуцьцё чалавечай годнасьці, жаданьне жыць у згодзе зь суседзямі, дапамагаць бліжняму[5].
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Архіўныя дакументы і матэрыялы пра Якуба Коласа(недаступная спасылка)
- ^ а б Мікола Маляўка. Коласаў абярэг / Мікола Маляўка.- Мінск: Маст.літ., 2011.- 214 с.
- ^ Якуб Колас. Альбом. Складальнікі: Д. К. Міцкевіч, М. У. Базарэвіч, І. С. Курбека, М. І. Пратасевіч. — Народная асвета, 1973. − 191 с.
- ^ а б Генадзь Тумас. Родны бераг песняра / Генадзь Тумас.- Мінск: Полымя,1982.- 30 с.
- ^ Міхась Мушынскі. Прадмова «Яна – асноўная паэма ва ўсёй маёй творчасьці» // Якуб Колас Новая зямля : CD. — Менск: Мастацкая літаратура, 2008.
Літаратура
рэдагаваць- Мікола Маляўка Коласаў абярэг. — Мінск: «Мастацкая літаратура», 2011. — С. 3—16. — 214 с. — 1200экз. ас.
- Даніла Канстанцінавіч Міцкевіч, Мікалай Уладзіміравіч Базарэвіч, Іван Сцяпанавіч Курбека, Міхась Іванавіч Пратасевіч Якуб Колас. Альбом. — Менск: «Народная асвета», 1973. — С. 20-21. — 191 с. — 18 000экз. ас.
- Генадзь Тумас Родны бераг песняра. — Менск: «Полымя», 1982. — С. 3-7. — 30 с. — 3000экз. ас.