Маўрыцыё Пэдэцьці

Маўрыцыё Пэдэ́цьці (па-італьянску: Mauritio Pedetti) (нар. 13 кастрычніка 1719, Казаска-д'Інтэльві, Правінцыя Кома, Лямбардыя, Італія — † 14 сакавіка 1799, Айхштэт, Баварыя, Нямеччына) — італьянскі архітэктар позьняга барока.

Маўрыцыё Пэдэцьці
па-італьянску: Mauritio Pedetti
Род дзейнасьці	архітэктар позьняга барока
Дата нараджэньня	13 кастрычніка 1719
Месца нараджэньня	Казаска-д’Інтэльві, Правінцыя Кома, Лямбардыя, Італія
Дата сьмерці	14 сакавіка 1799
Месца сьмерці	Айхштэт, Баварыя, Нямеччына
Занятак	архітэктар
Маўрыцыё Пэдэцьці ў Вікісховішчы

Інтэр'ер касьцёла езуітаў у Нясьвіжы, «Каструм Далорыс». Гравюра Гірша Ляйбовіча па малюнку Маўрыцыё Пэдэцьці. Сярэдзіна XVIII ст.

Біяграфія

Бацькамі Маўрыцыё Пэдэцьці былі разьбяр па мармуры Франчэска Джуліян Пэдэцьці й Джаванна Катарына, народжаная Катарына Рэцьці. Дзедам Пэдэцьці па матчынай лініі быў архітэктар Лярэнца Рэцьці, будучы прафэсійным архітэктарам, навучыў хлопчыка маляваць. У 1722 годзе сям’я пераязджае ў Мангайм. Будаўнічаму мастацтву Пэдэцьці навучыўся ў Людвігсбургу, дзе ў 1731 годзе разам са сваім стрыечным братам Даната Джузэпэ Фрызоні ўдзельнічаў у будаўніцтве замка. У 1735 годзе ўдзельнічае ў праектаваньні рэзідэнцыі маркграфа ў Ансбахе. У 1738 годзе праэктуе царкву сьвятога Гумберта ў Мюнхэне.

У 1739-1741-х гадах Пэдэцьці падарожнічае па Італіі, удасканальваючы пры гэтым сваё майстэрства архітэктара. Пасьля замежнага падарожжа пачынае самастойную працу. Ён перабудоўвае рэзыдэнцыю архібіскупа ў Брусэлі, а пасьля яго нечаканай сьмерці ў 1743 г. адпраўляецца ў Парыж. У 1745 г. Пэдэцьці знаходзіцца пры двары дацкага караля Хрысьціяна IV у Капэнгагене, а ў 1746 г. пераяжджае ў Дрэздэн. Там ён, паводле ліста ад 3 чэрвеня 1746 г., прапанаваў свае паслугі князю Міхалу Казіміру Радзівілу, падпісаўшы зь ім кантракт. Пэдэцьці правядзе ў Вялікім Княстве Літоўскім у Нясьвіжы чатыры гады, дзе працаваў у 1746—1750 гадах. Тут ўдзельнічае ў будаўніцтве летняга палаца «Кансаляцыя» ў Альбе, а таксама ўдзельнічае ў рэстаўрацыі езуіцкага касьцёла Божага Цела і пабудаваў капліцу ў ягоным двары.

	Маўрыцыё Пэдэцьці быў аўтарам архітэктурнай перабудовы інтэр'ера, праэктаў алтароў, перспэктыўнага разьмяшчэньня жывапісу на зводах касьцёлу. Праца яго ў Нясьвіскім езуіцкім касьцёле Боскага Цела можа быць пададзена як адно са зьвён гісторыі позьняга барока Вялікага Княства Літоўскага й Рэчы Паспалітай XVIII ст., якое разьвівалася на грунце італьянскіх узораў маляванай архітэктуры, часткова францускіх дэкаратыўных формаў, ператвораных нямецкім барокава-ракайльным мастацтвам. Яму атрымалася прапанаваць мастакам унікальны варыянт «маляванай архітэктуры» прасторы памяшканьняў у такіх ракурсах, што стваралісь эфэкты рухомай прасторы, якая пашыраецца й адчыняе бязьмежныя нябёсы. Кожная сцэна росьпісу прадумана атрымала сваё месца, дакладна падкрэсьліваючы й не хаваючы складанай архітэктурнай канструкцыі будынку касьцёла.
—Вольга Бажэнава,

Пасьля некалькіх гадоў, праведзеных у Вялікім Княстве Літоўскім, Пэдэцьці вяртаецца ў Нямеччыну, дзе пабудаваў шэраг будынкаў у Айхштэце й там працаваў да 1799 г.

Архівы

Захаваліся лісты Маўрыцыё Пэдэцьці, што захоўваюцца ў Архіве старажытных актаў у Варшаве. Яны датаваны 3 чэрвеня 1746 г. (з Дрэздэна), 17 красавіка 1747 г. і 12 сьнежня 1748 г. (зь Нясьвіжа), 14 верасьня 1751 г. (з Айхштэта).

Бібліяграфія

Pedetti, Maurizio Entwürfe zur Residenz (heute Schloss) in Karlsruhe und einem Palast (ням.) München, Bayerische Staatsbibliothek — па-беларуску: Праекты рэзідэнцыі (цяпер замка) у Карлсруэ і палаца. Pedetti, Maurizio Idealprojekt für eine Brauerei mit Ökonomiegebäuden, vor 1775 (ням.) München, Bayerische Staatsbibliothek — па-беларуску: Ідэальны праект для бровару з гаспадарчымі будынкамі, пабудаваны да 1775 года.. Pedetti, Maurizio Mariensäule auf dem Residenzplatz in Eichstätt, 1777 (ням.) München, Bayerische Staatsbibliothek — па-беларуску: Калона Сьвятой Марыі на плошчы Рэзыдэнцпляц ў Айхштэце, 1777 г..

Pedetti, Maurizio Idealprojekte: Land- oder Lustschloss, Residenz in Karlsruhe, Kaserne in Neuburg an der Donau (ням.) München, Bayerische Staatsbibliothek — па-беларуску: Ідэальныя праекты: дом у прадмесьці або палац забаў, рэзыдэнцыя ў Карлсруэ, казармы ў Нойбург-ан-дэр-Донау. Pedetti, Maurizio Idealprojekte: Zwei Portale, Kirche über kleeblattförmigem Grundriss, freistehende Kirche auf oktogonalem Grundriss, Herrengebäude oder Palais, Herrenresidenz (ням.) — па-беларуску: Ідэальныя праекты: два партала, кірха ў форме трылісьніку, кірха на водшыбе ў васьмікутным пляне, асабняк ці палац, асабняк-рэзідэнцыя.

Літаратура

Бажэнава, Вольга. Нясвіжскі касцёл Божага Цела / фота Дрыбас, Анатоль. — Менск: Беларусь, 2006. — 95 с. — 2000 ас. — ISBN 985-01-0620-4 Гісторыя беларускага мастацтва: У 6 т. Т. 2: Другая палова XVI — канец XVIII стагоддзя / [рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) [і інш.] ; рэд. т. Я. М. Сахута] ; АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. — Мінск : Навука і тэхніка, 1988. — 383 с. : іл. ISBN 5-343-00342-7 — С. 225. Педэці (Pedetti) Маўрыцыо. // Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5. — С. 600. Petra Noll. Mauritio Pedetti, der letzte Hofbaudirektor des Hochstifts Eichstätt, 1719—1799 : Leben und Werk im Übergang vom Spätbarock zum Frühklassizismus. — München: Uni-Druck, 1984. — VII;427 с. — (Miscellanea Bavarica Monacensia). — ISBN 978-3-87821-197-6 Pedetti, Maurizio (Peter Moriz).  (ням.) // Herausgegeben von Hans Vollmer. Allgemeines Lexikon : Die Bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart (Выяўленчыя мастакі ад старажытнасьці да сучаснасьці). — Leipzig: Verlag von E. A. Seemann, 1932. — Т. 26. Sechsundzwanzigster band Olivier—Pieris. — С. 341.

G. Ruck. Pedetti, Maurizio (Peter Moriz).  (ням.) // Herausgegeben von Andreas Beyer, Bénédicte Savoy und Wolf Tegethoff. Allgemeines Künstler-Lexikon : Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker (Выяўленчыя мастакі ўсіх часоў і народаў). — Berlin, Boston: De Gruyter, 2017. — Т. 94 Ostrogović—Prllegrina. — С. 502. — ISBN 978-3-11-023260-8. Paszenda, Jerzy. Problem stylu w architekturze jezuickiej  (пол.) // Biuletyn Historii Sztuki : kwartalnik wydawany przez Państwowy Instytut Sztuki oraz Stowarzyszenie Historyków Sztuki i Kultury Materialnej. — Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 1967. — № 2. — С. 146—156. — ISSN 2719-4612. Paszenda, Jerzy. Kościół Bożego Ciała (pojezuicki) w Nieświeżu.  (пол.) // Paszenda Jerzy, Budowle jezuickie w Polsce XVI-XVIII w. : Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego. — Kraków: WAM, 1999. — Т. 1. — С. 279—320. — ISBN 83-7097-593-3. Баженова, Ольга Дмитриевна. Радзивилловский Несвиж: росписи костела Божьего Тела. — Менск: Харвест, 2007. — С. 65, 193, 195, 202—208, 211—215, 218, 222—224, 305, 306, 327, 347, 348. — 414 с. — 1000 ас. — ISBN 978-985-13-9752-1