Дойлід

До́йлід, архітэктар (лет. Dailidė — цясьляр, будаўнік) — галоўны будаўнік, які займаецца архітэктурным праектаваньнем, гэта значыць распрацоўкай плянаў будынкаў, іх фасадаў — у цэлым і ў дэталях, а таксама ўнутраных прастораў.

Дойлід можа займацца і разьлікам канструкцый будынкаў, хоць у наш час гэтым займаюцца галоўным чынам інжынэры. Сучасны архітэктар у шырокім сэнсе — гэта стваральнік матэрыяльнай часткі гарадзкога асяродзьдзя. Пэўна гэта могуць быць асобныя будынкі, грамадзкія комплексы, у некаторых выпадках — цэлыя мястэчкі й нават месты. Асноўная задача архітэктара — выпрацоўка новых архітэктурных ідэяў, заснаваных на трох адвечных прынцыпах — «Карысьць — Трываласьць — Прыгажосьць», закладзеных Вітрувіем, гэта значыць стварэньне зручнай у карыстаньні й прыгожай па абліччы архітэктуры. Такім чынам, дойлід — гэта ў пэўным сэнсе «спэцыяліст па прыгажосьці».

Гісторыя прафэсіі

На працягу ўсёй старажытнай і сярэднявечнай гісторыі большасьць архітэктурных праектаў і будаўніцтва выконвалася рамесьнікамі, такімі як муляры й цесьляры, якія дасягнулі ролі майстроў-будаўнікоў. Да сучаснасьці не было дакладнага адрозьненьня паміж архітэктарам і інжынерам. У Эўропе тытулы архітэктар і інжынэр былі ў асноўным геаграфічнымі варыяцыямі, якія адносіліся да адной асобы й часта выкарыстоўваліся як узаемазаменныя^[1]^[2].

Мяркуецца, што розныя дасягненьні ў галіне тэхналёгій і матэматыкі дазволілі разьвіць прафэсыйнага «джэнтльмена»-архітэктара, асобнага ад практычнага майстра. Папера не выкарыстоўвалася ў Эўропе для маляваньня да XV стагодзьдзя, але стала больш даступнай пасьля 1500 г. Алоўкі сталі выкарыстоўвацца для маляваньня да 1600 г. Наяўнасьць як паперы, так і алоўкаў дазволіла прафэсіяналам рабіць рысункі перад будаўніцтвам^[3]. Адначасова ўвядзеньне лінейнай пэрспэктывы і такіх новаўвядзеньняў, як выкарыстаньне розных праекцый для апісаньня трохмернага будынка ў двух вымярэньнях, разам з больш шырокім разуменьнем дакладнасьці памераў, дапамагло дызайнэрам будынкаў данесьці свае ідэі^[3]. Аднак разьвіцьцё ішло паступова й павольна. Аж да XVIII стагодзьдзя будынкі працягвалі распрацоўвацца й будавацца майстрамі, за выключэньнем праектаў высокага статусу^[3]^[4].

Прафэсійныя аб’яднаньні

Беларускі саюз архітэктараў (БСА)
Міжнародны саюз архітэктараў (UIA)
Амэрыканскі Інстытут Архітэктуры

Крыніцы

[1] ttps://archive.org/details/architectureofit00pete

[2] ttps://web.archive.org/web/20120425135327/http://www.smweng.com/civil-engineering-definitions-and-history/civil-engineering-defined

[:0-3] а ^б ^в https://books.google.com/books?id=GZhiGQAACAAJ

[4] ttps://web.archive.org/web/20180317232022/http://archibuddy.com/app/user/storyboard/5a919eafec9a1606f9f16f07

[1]

[2]

[3]

[4]