Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (Жупраны)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Краіна	Беларусь
Вёска	Жупраны
Каардынаты	54°28′15″ пн. ш. 26°5′11″ у. д.
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Гарадзенская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	нэаготыка
Будаваньне	1854—1875 гады
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла
Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла — помнік архітэктуры другой паловы XIX стагодзьдзя ў Жупранах. Знаходзіцца ў цэнтры колішняга мястэчка пры гістарычным Рынку, на вуліцы Францішка Багушэвіча. Дзее. Твор архітэктуры нэаготыкі. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Гісторыя

Касьцёл. Б. Тамашэвіч, 1896 г.

Вялікае Княства Літоўскае

Каля 1550 году ў Жупранах збудавалі першы драўляны касьцёл. У канцы XVI ст. яго на пэўны час прыстасавалі пад кальвінскі збор.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Жупраны апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзеяць. У 1854 годзе з фундацыі графа Адама Чапскага пачалося будаваньне мураванага касьцёла. У будаўнічых працах браў удзел будучы беларускі пісьменьнік Францішак Багушэвіч. Праз брак грошай і нацыянальна-вызвольнае паўстаньня 1863—1864 гадоў будаваньне прыпынілася. У 1875 годзе новы касьцёл асьвяцілі пад тытулам Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла.

У 1900 годзе тут адпелі Францішка Багушэвіча, які спачыў на могілках за касьцёлам.

Найноўшы час

За савецкім часам набажэнствы ў касьцёле не перапыняліся.

Архітэктура

Помнік архітэкутуры нэаготыкі. Мае спрошчаны аб’ёмна-прасторавы выгляд — накрыты 2-схільным дахам цагляны паралелепіпэд, да якога з франтальнага боку далучаецца 3-ярусная прастакутная ў пляне вежа, завершаная васьмерыком зь сьпічастымі праёмамі і шатром. Імклівасьці ўгару надаюць маленькія вежачкі, якія абрамляюць галоўную вежу. Элемэнты нэаготыкі: сьпічастыя вокны, аркатурныя паясы на сьценах. Задняя сьцяна роўная, аздабляецца крыжам. Сьцены дэкаруюцца ўзорамі з бутавага каменя.

Унутраная прастора падзяляецца на тры нэфы васьмю калёнамі на высокіх пастамэнтах. Цэнтральны нэф перакрываецца цыліндрычнымі скляпеньнямі, бакавыя нэфы — крыжовымі. Захаваўся арнамэнтальны росьпіс XIX стагодзьдзя. Налева ад увахода вісіць белая мармуровая мэмарыяльная дошка ў гонар Францішка Багушэвіча.

Галерэя

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  У. Загорскі, 1898 г.
• 
  каля 1900 г.
• 
  1907 г.
• 
  1911 г.

• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1916 г.

• 
  1916 г.
• 
  Ф. Краўскопф, 1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  1916 г.

• 
  1916 г.
• 
  1916 г.
• 
  люты 1917 г.
• 
  1930 г.

• 
  1930 г.
• 
  1930 г.
• 
  1932 г.
• 
  1935 г.

Сучасныя здымкі

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Бакавы фасад
• 
  З боку апсыды
• 
  З боку поля

Літаратура

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
• Кулагін А. М. Адраджэнне готыкі. — Менск, 1993. — 71 с.
• Кулагін А. Эклектыка. Архітэктура Беларусі другой паловы XIX — пачатку XX ст. — Менск: «Ураджай», 2000. — 304 с.: іл. ISBN 985-04-0350-0.
• Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  412Г000071

• Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла ў Жупранах, Radzima.org
• Касьцёл Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла, Globus.tut.by