Капыткі
Капыткі́, капы́тка — від клёцак з таркаванай[1] бульбы. Вядомыя ў беларускай, летувіскай, польскай кухнях.
Рэцэпты прыгатаваньня
рэдагавацьПольскія капыткі звычайна проста вараць у падсоленай вадзе; беларускія і літоўскія спачатку запякаюць на блясе, а потым або тушаць у гаршчку са сьмятанай (суркоў), або ізноў-такі, вараць у падсоленай вадзе.
Капыткі беларускія
рэдагавацьСкладнікі:
Абабраную бульбу надраць на тарцы, адціснуць, дадаць муку, соль, соду, перамяшаць. Атрыманае цеста раскачаць, нарэзаць прастакутнікамі 3х5 см і выпекчы іх у духоўцы на блясе, змазанай тлушчам (ці на патэльні).
Перад падачай на стол апусьціць капыткі ў падсоленую ваду або мясны булён, гатаваць 10 хвілін.
Падаваць да сталу са сьмятанай або цыбуляй, падсмажанай на сале.
Капыткі летувіскія (švilpikai)
рэдагавацьСкладнікі:
Для соўсу: |
Прыгатаваную ў лупінах начышчаную бульбу прапускаюць праз таркавальную машынку і дадаюць муку, яйкі, соль. З атрыманай масы робяць валікі 2 см у дыямэтры, надаюць ім пляскатую форму, наразаюць наўкось цурачкі 7 см удоўжкі, кладуць іх на ліст, пасыпаны мукою, ды выпякаюць у духоўцы. Затым цурачкі кладуць у рондаль, заліваюць тлушчам ды сьмятанай, страсаюць і трохі вытрымліваюць пад крышкай. Перш чым падаць на стол, іх паліваюць соўсам з сала, падсмажанага з цыбуляй ды сьмятанаю, альбо алеем ды сьмятанаю.
Капыткі польскія (kopytka, paluchy)
рэдагавацьСкладнікі:
- бульба
- пшанічная мука
- яйкі
- соль
- прыправы
Працэс прыгатаваньня цеста падобны да беларускага. Нарэзаныя ромбікамі кавалкі вараць у падсоленай вадзе; гатовыя капыткі ўсплываюць на паверхню. Падаюць да сталу звычайна са смажанымі шкваркамі.
Этымалёгія
рэдагавацьДробныя клёцкі сваёй формай нагадваюць капыткі дробнай жывёліны, напрыклад, казы. Акрамя таго, у польскай кухні ёсьць вельмі блізкая па назьве і па сутнасьці страва, якая й завецца падобна: па-польску: kopytka — што зьяўляецца формай множнага ліку.
У нашай мове польскай назьве адпавядае форма множнага ліку капыткі́. Аднак на цяперашні момант болей распаўсюджаны варыянт капы́тка, ці то па памылцы перакладаньня з польскае невядомым этнографам, ці то яшчэ чаму. Назвы ўсіх тыпалягічна падобных страваў маюць форму множнага ліку — калдуны, клёцкі, лазанкі, дранікі і г. д.
У сучаснай кухні
рэдагавацьУ цяперашні час страва цалкам адсутнічае на паліцах крамаў і ў рэстаранных мэню. У той час як у Польшчы аналягічная страва сталася папулярным гарнірам да розных мясных і іншых страваў, у крамах прадаецца ў выглядзе замарожаных паўфабрыкатаў.
У суседняй Летуве існуе аналяг гэтай стравы пад назвай швільпікай (па-летувіску: švilpikai, «суркі́»). Страва таксама захавалася ў жывым побыце.
Крыніцы
рэдагавацьЛітаратура
рэдагавацьГэты артыкул створаны з дапамогай матэрыялаў з: Алесь Белы, праект «Наша ежа».