Капыткі

Капыткі́, капы́тка — від клёцак з таркаванай бульбы. Вядомыя ў беларускай, летувіскай, польскай кухнях.

Рэцэпты прыгатаваньня

Польскія капыткі звычайна проста вараць у падсоленай вадзе; беларускія і літоўскія спачатку запякаюць на блясе, а потым або тушаць у гаршчку са сьмятанай (суркоў), або ізноў-такі, вараць у падсоленай вадзе.

Капыткі беларускія

Складнікі:

• бульба — 1,2 кг
• мука — 0,5 шклянкі
• здор — 1 ст. лыжка
• соль
• сода

Абабраную бульбу надраць на тарцы, адціснуць, дадаць муку, соль, соду, перамяшаць. Атрыманае цеста раскачаць, нарэзаць прастакутнікамі 3х5 см і выпекчы іх у духоўцы на блясе, змазанай тлушчам (ці на патэльні).

Перад падачай на стол апусьціць капыткі ў падсоленую ваду або мясны булён, гатаваць 10 хвілін.

Падаваць да сталу са сьмятанай або цыбуляй, падсмажанай на сале.

Капыткі летувіскія (švilpikai)

Капыткі ў грыбным соўсе (švilpikai)

Складнікі:

бульба — 1,2 кг мука — 1 шклянка яйка — 1 шт. тлушч сьвіны — 25 г сьмятана — 50 г соль

Для соўсу: сырое сала — 75 г цыбуля — 75 г сьмятана — 50 г (ці сьмятана — 100 г і алей — 50 г)

Прыгатаваную ў лупінах начышчаную бульбу прапускаюць праз таркавальную машынку і дадаюць муку, яйкі, соль. З атрыманай масы робяць валікі 2 см у дыямэтры, надаюць ім пляскатую форму, наразаюць наўкось цурачкі 7 см удоўжкі, кладуць іх на ліст, пасыпаны мукою, ды выпякаюць у духоўцы. Затым цурачкі кладуць у рондаль, заліваюць тлушчам ды сьмятанай, страсаюць і трохі вытрымліваюць пад крышкай. Перш чым падаць на стол, іх паліваюць соўсам з сала, падсмажанага з цыбуляй ды сьмятанаю, альбо алеем ды сьмятанаю.

Капыткі польскія (kopytka, paluchy)

Складнікі:

• бульба
• пшанічная мука
• яйкі
• соль
• прыправы

Працэс прыгатаваньня цеста падобны да беларускага. Нарэзаныя ромбікамі кавалкі вараць у падсоленай вадзе; гатовыя капыткі ўсплываюць на паверхню. Падаюць да сталу звычайна са смажанымі шкваркамі.

Этымалёгія

Дробныя клёцкі сваёй формай нагадваюць капыткі дробнай жывёліны, напрыклад, казы. Акрамя таго, у польскай кухні ёсьць вельмі блізкая па назьве і па сутнасьці страва, якая й завецца падобна: па-польску: kopytka — што зьяўляецца формай множнага ліку.

У нашай мове польскай назьве адпавядае форма множнага ліку капыткі́. Аднак на цяперашні момант болей распаўсюджаны варыянт капы́тка, ці то па памылцы перакладаньня з польскае невядомым этнографам, ці то яшчэ чаму. Назвы ўсіх тыпалягічна падобных страваў маюць форму множнага ліку — калдуны, клёцкі, лазанкі, дранікі і г. д.

У сучаснай кухні

У цяперашні час страва цалкам адсутнічае на паліцах крамаў і ў рэстаранных мэню. У той час як у Польшчы аналягічная страва сталася папулярным гарнірам да розных мясных і іншых страваў, у крамах прадаецца ў выглядзе замарожаных паўфабрыкатаў.

У суседняй Летуве існуе аналяг гэтай стравы пад назвай швільпікай (па-летувіску: švilpikai, «суркі́»). Страва таксама захавалася ў жывым побыце.

Літаратура

Гэты артыкул створаны з дапамогай матэрыялаў з: Алесь Белы, праект «Наша ежа».

Вонкавыя спасылкі

• Капыткі з грыбным соўсам на Талерцы.Ру (рас.)