Двайковыя прыстаўкі
Двайковыя прыстаўкі — асаблівыя прыстаўкі для ступеняў двойкі (выкарыстоўваюцца ў двайковай сыстэме зьлічэньня), якія зьяўляюцца аналягічнымі для прыставак СІ для дзесятковых лікаў. Ужываньне стандартызаванае ў 1999 і 2002 гадох.
| Вымярэньні ў байтах | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Дзесятковая прыстаўка | Двайковая прыстаўка | |||||
| Назва | Знак | Ступень | Назва | Знак | Ступень | |
| МЭК | ДАСТ | |||||
| байт | B | 100 | байт | B | байт | 20 |
| кілябайт | kB | 103 | кібібайт | KiB | Кбайт | 210 |
| мэгабайт | MB | 106 | мэбібайт | MiB | Мбайт | 220 |
| гігабайт | GB | 109 | гібібайт | GiB | Гбайт | 230 |
| тэрабайт | TB | 1012 | тэбібайт | TiB | Тбайт | 240 |
| пэтабайт | PB | 1015 | пэбібайт | PiB | Пбайт | 250 |
| эксабайт | EB | 1018 | эксьбібайт | EiB | Эбайт | 260 |
| зэтабайт | ZB | 1021 | зэбібайт | ZiB | Збайт | 270 |
| ётабайт | YB | 1024 | ёбібайт | YiB | Ёбайт | 280 |
Карані праблемы
рэдагавацьДвайковая сыстэма зьлічэньня мае вельмі шырокае ўжываньне ў вылічальнай тэхніцы. У прыватнасьці, двайковымі лікамі нумаруюцца ячэйкі лічбавай памяці. Колькасьць адрасоў, якая магчымая на пэўнай шыне, роўная , дзе N — колькасьць ейных разрадаў. Па гэтай прычыне і макрасхемы памяці маюць колькасьць ячэек, роўную пэўнай ступені двойкі.
Лік = 1024 дастаткова блізкі да тысячы, якая выкарыстоўваецца ў якасьці асновы для утварэньня дзесятковых прыставак СІ. Сярод ступеняў двойкі ўключна да ніводная больш ня блізкая настолькі да ступені дзясяткі; да таго ж паказьнік двайковай ступені «10» сам па сабе апынуўся зручным для грубага пераліку двайковых ступеняў у звыклыя для людзей дзесятковыя лікі. Для абазначэньня 210=1024 байтаў прыдумалі адзінку «К» (ка, відавочна, скажонае «кіля»). У прыватнасьці, у дакумэнтацыі да адной з савецкіх ЭВМ сказана, што аб’ём ейнай памяці складае 32 К словаў. З-за блізкасьці множнікаў 1024 і 1000 у размоўнай мове «К» усё розна называлі «кіля», і хутка такая інтэрпрэтацыя прыстаўкі кіля стала стандартам дэ-факта, як і экстрапаляцыя на іншыя прыстаўкі: 1 «кілябайт» = 1024 байтам, 1 «мэгабайт» = 1024 кілябайтам = 1048576 байтам, і г. д.
То бок, паняткі, якія прызначаліся для дзесятковых прыставак СІ сталі прымяняцца да блізкіх двайковых лікаў. Прычым гэтыя прыстаўкі часта выкарыстоўваюць на ўласны погляд, то бок адныя разумеюць іх як двайковыя прыстаўкі, а іншыя — як дзесятковыя. Напрыклад, памер апэратыўнай памяці кампутара звычайна прыводзіцца ў двайковых адзінках (1 кілябайт = 1024 байтам), а памер дыскаў іхныя вытворцы пазначаюць у дзесятковых (1 кілябайт = 1000 байтаў). Аднак, на пісьме для множніка 1024 традыцыйна выкарыстоўвалася скаачэньне «К», у адрозьненьне ад «к»=1000, якое выкарыстоўваецца ў СІ.
Чым большы лік, тым большага значэньня можа дасягаць памылка, выкліканая направільным разуменьнем выкарыстанай прыстаўкі. У прыватнасьці, розьніца паміж «двайковым» і «дзесятковым» кілябайтамі складае 2,4%, у той час, як паміж двайковым і дзесятковым гігабайтамі — ужо больш 7%. Для таго, каб разьвязаць гэтую блытаніну, і былі ўведзеныя асаблівыя двайковыя прыстаўкі, адрозныя ад «блізкіх» па лікаваму значэньню дзесятковых.
Прыстаўкі, уведзеныя МЭК
рэдагавацьУ сакавіку 1999 году Міжнародная электратэхнічная камісія ўвяла новы стандарт па найменьні двайковых лікаў. Прыстаўкі МЭК падобныя да прыставак СІ: яны пачынаюцца на тыя ж склады, але другі склад у ва ўсіх двайковых прыставак — бі (па-ангельску: binary — «двайковы»). Стандарт быў зацьвержаны міжнародна, але ўведзеныя назвы практычна не выкарыстоўваюцца. Адным зь мекаваньняў супраць новых прыставак зьяўляецца тое, што кілябіт гучыць больш прыемна, чым кібібіт.
| Прыстаўка | Скарачэньне МЭК: -біт, -байт |
Значэньне |
|---|---|---|
| кібі | Кібіт, КіБ | 210 = 1024 |
| мэбі | Мібіт, МіБ | 220 = 1 048 576 |
| гібі | Гібіт, ГіБ | 230 = 1 073 741 824 |
| тэбі | Цібіт, ЦіБ | 240 = 1 099 511 627 776 |
| пэбі | Пібіт, ПіБ | 250 = 1 125 899 906 842 624 |
| эксбі | Эібіт, ЭіБ | 260 = 1 152 921 504 606 846 976 |
| зэбі | Зібіт, ЗіБ | 270 = 1 180 591 620 717 411 303 424 |
| Ёбі | Ёібіт, ЁіБ | 280 = 1 208 925 819 614 629 174 706 176 |
Памылковае выкарыстаньне дзесятковых прыставак (табліца)
рэдагаваць| Пры- стаўка |
Скара- чэньне |
Двайковае значэньне (традыцыйнае, памылковае па МЭК) |
Як мусіць быць па СІ | Адносная памылка, % |
|---|---|---|---|---|
| кіля | к | 210 = 1 024 | 103 = 1 000 | 2,40 |
| мэга | М | 220 = 1 048 576 | 106 = 1 000 000 | 4,86 |
| гіга | Г | 230 = 1 073 741 824 | 109 = 1 000 000 000 | 7,37 |
| тэра | T | 240 = 1 099 511 627 776 | 1012 = 1 000 000 000 000 | 9,95 |
| пэта | П | 250 = 1 125 899 906 842 624 | 1015 = 1 000 000 000 000 000 | 12,59 |
| экса | Э | 260 = 1 152 921 504 606 846 976 | 1018 = 1 000 000 000 000 000 000 | 15,29 |
| зэта | З | 270 = 1 180 591 620 717 411 303 424 | 1021 = 1 000 000 000 000 000 000 000 | 18,06 |
| ёта | Ё | 280 = 1 208 925 819 614 629 174 706 176 | 1024 = 1 000 000 000 000 000 000 000 000 | 20,89 |
Ужываньне двайковых і дзесятковых прыставак
рэдагавацьНа жаль, тэрміналягічная блытаніна дагэтуль не пераадоленая. Шмат хто лічаць словы кібібіт, мэбібіт і г. д. невымаўляльнымі і працягваюць па традыцыі надаваць прыстаўкам «кіля-», «мэга-», «гіга-» значэньні , , адпаведна.
Двайковы падыход
рэдагавацьДвайковыя кратныя лікі выкарыстоўваюцца:
- У файлавых мэнэджарах і іншым праграмным забесьпячэньні каб скарочана задаваць памеры файлаў. То-бок, калі праграма паведамляе, што памер файла роўны 100 «КБ» (KB), то ягоны памер прыблізна роўны 102,4 тыс. байтаў. Аднак у сучасных файлавых мэнэджарах сустракаюцца правільна пазначаныя памеры файлаў (выкарыстоўваюцца скарочаныя формы вытворных двайковых прыставак, напрыклад, «КіБ»).
- Вытворцы разнастайных відаў паўправадніковых запамінальных прыладаў (АЗП, ПЗП, флэш-памяць), напрыклад, «картка Secure Digital на 1 гігабайт».
- Ёмістасьць кампакт-дыскаў (напрыклад, «700 мэгабайтаў») пазначаецца менавіта ў двайковых мэгабайтах.
Асноўныя довады: для кампутарнае тэхнікі звыкла выкарыстоўваць двайковыя кратныя, невымаўляльнасьць словаў кшталту «гібібайт».
Дзесятковы падыход
рэдагавацьПрыстаўкі «кіля-», «мэга-», «гіга-» разумеюцца як дзесятковыя:
- Гістарычна, калі задаюць памер цьвёрдых дыскаў. То-бок, дыск на 40 гігабайтаў мае поўны памер 40 мільярдаў байтаў.
- Ёмістасьць DVD (4,7 гігабайты) таксама задаецца ў дзесятковых гігабайтах.
- У нефармальных зносінах (напрыклад, пра файл у 100 тысячаў байтаў могуць сказаць «файл у 100 кілябайтаў»).
Асноўныя довады: строгая адпаведнасьць сыстэме СІ; паўсюдна ўжываецца дзесятковая сыстэма зьлічэньня; пры дапамозе больш дробнай адзінкі («камэрцыйныя мэгабайты») завышаюцца лічбы аб’ёму носьбітаў.
Азначэньне «кілябіт», якое ўжываецца ў тэлекамунікацыях, азначае тысячу бітаў. Аднак, з-за ўплыву «кілябайта» пэўныя людзі й арганізацыі для адназначнасьці ўжываюць замест «кілябіта» выраз «тысяча бітаў».
Іншае
рэдагавацьПамер трохцалёвае дыскеты ў 1,44 М (2,88 М) (разам са службовымі зьвесткамі — загрузачны сэктар, каранёвы каталёг і FAT) задаецца ў двайкова-дзесятковых мэгабайтах, адзін такі мэгабайт роўны 1 024 000 байтам.
Глядзіце таксама
рэдагавацьВонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Prefixes for binary multiples (IEC) (анг.)
- Prefixes for binary multiples (NIST) (анг.)
- Память в мегабайтах или мебибайтах? (рас.)
- «Ководство», § 84: «Сколько байтов в килобайте?» (рас.)