Вольфганг Паўлі

Вольфганг Эрнст Фрыдрых Паўлі
	Вольфганг Эрнст Фрыдрых Паўлі
	па-нямецку: Wolfgang Ernst Pauli
Дата нараджэньня	25 красавіка 1900[…]
Месца нараджэньня	Вена, Аўстра-Вугоршчына;
Дата сьмерці	15 сьнежня 1958[…] (58 гадоў)
Месца сьмерці	Цюрых, Швайцарыя;
Прычына сьмерці	рак падстраўнікавай залозы[d]
Месца пахаваньня	Zollikon cemetery[d];
Месца вучобы	Мюнхэнскі ўнівэрсытэт
Занятак	фізык-тэарэтык
Навуковая сфэра	фізыка
Месца працы	Вышэйшая тэхнічная школа (Цюрых)
Вядомы як	прадказальнік існаваньня нэўтрына; аўтар прынцыпу выключэньня (забароны)
Сябра ў	Лёнданскае каралеўскае таварыства, Баварская акадэмія навук[d], Швэдзкая каралеўская акадэмія навук, Гайдэльбергская акадэмія навук[d], Нідэрляндзкая каралеўская акадэмія навук[d], Амэрыканская акадэмія мастацтваў і навук[d], Амэрыканская асацыяцыя прасоўваньня навукі[d] і Амерыканскае фізічнае таварыства[d]
Навуковы кіраўнік	Арнольд Зомэрфэльд
Вучні	Markus Fierz[d], Sigurd Zienau[d] і Hans Frauenfelder[d]
Бацька	Wolfgang Joseph Pauli[d]
Маці	Berta Kamilla Pauli[d]
Узнагароды	Нобэлеўская прэмія па фізыцы (1945 год)
	Вольфганг Эрнст Фрыдрых Паўлі ў Вікісховішчы

Во́льфґанґ Эрнст Фрыдрых Па́улі (па-нямецку: Wolfgang Pauli; 25 красавіка 1900, Вена — 15 сьнежня 1958, Цюрых) — фізык, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі 1945 году. Зрабіў вялізарны ўнёсак у разьвіцьцё квантвае мэханікі, квантавай электрадынамікі, фізыцы магнетызму, тэорыі адноснасьці ды агульнай тэорыі поля, фізыцы элемэнтарных часьцінак. Прадказаў існаваньне нэўтрына, сфармуляваў прынцып выключэньня (забароны).

Жыцьцё і кар’ера

Вольфганг Паўлі нарадзіўся ў сям’і вядомага прафэсара хіміі. З маленства праявіў выключныя матэматычныя здольнасьці. Ва ўзросьце васемнаццаці гадоў скончыў гімназію ў Вене. Адразу напісаў артыкул, прысьвечаны энэргіі гравітацыйнага поля, які потым быў надрукаваны ў часопісе «Physicalische Zeitschrift». Паступіў у Мюнхэнскі ўнівэрсытэт, дзе ягоным навуковым кіраўніком стаў Арнольд Зомэрфэльд. Паўлі атрымаў ступень доктара ў 1921 годзе^[8]. У 1921 годзе працаваў асыстэнтам у Гётынгене (ў М. Борна). У 1922 годзе працаваў у Капэнгагене (ў Нільса Бора). Ад 1923 да 1928 году выкладаў ва ўнівэрсытэце Гамбургу. У 1924 годзе выявіў прынцып забароны, які зараз завецца прынцыпам Паўлі. Ад 1928 году займаў катэдру тэарэтычнай фізыкі Вышэйшай тэхнічнай школы ў Цюрыху. Падчас Другой сусьветнай вайны працаваў у Інстытуце вышэйшых дасьледаваньняў (Прынстан, ЗША). У 1945 годзе атрымаў Нобэлеўскую прэмію за ўнёсак у разьвіцьцё квантавай тэорыі. Пасьля заканчэньня вайны вярнуўся ў Цюрых, дзе працаваў да сьмерці. Памёр 15 сьнежня 1958 году ад раку падстраўнікавай залозы.

Унёсак у навуку

Зрабіў значны ўнёсак у фізыку элемэнтарных часьцінак. У 1931 годзе выказаў гіпотэзу існаваньня нэўтрына - безмасавай часьціцы, якая забясьпечвала закон захаваньня энэргіі пры бэта-распадзе. У 1950-я сфармуляваў CPT-тэарэму.

Крыніцы

^ ^а ^б MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
^ ^а ^б Wolfgang Pauli // Babelio (фр.) — 2007.
^ Wolfgang Ernst Pauli // KNAW Past Members (анг.)
^ ^а ^б ^в Рожанский И. Д. Паули Вольфганг // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
^ Find a Grave (анг.) — 1996.
^ ^а ^б NNDB (анг.) — 2002.
^ Istituto dell'Enciclopedia Italiana Pauli, Wolfgang // Enciclopedia on line (італ.)
^ Лауреаты Нобелевской премии по физике: Биографии, лекции, выступления. — СПб.: Наука, 2005. — Т. 1. 1901-1950. — С. 613. — ISBN 5-02-025018-X

Літаратура

Голин Г. М. Паули = Паўлі // Клясыкі фізычнай навукі = Классики физической науки. — Мн.: Выш. школа., 1981. — С. 133-136. — 190 с.

Вонкавыя спасылкі

Вольфганг Паўлі — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Гэта — накід артыкула пра біяграфію асобы. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[_e4eca16ba393db22-1] а ^б MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

[_8452b0c90d1a3d61-2] а ^б Wolfgang Pauli // Babelio (фр.) — 2007.

[_a3ce7aa6bddcb1c7-3] Wolfgang Ernst Pauli // KNAW Past Members (анг.)

[_53db3fa425b4d1a1-4] а ^б ^в Рожанский И. Д. Паули Вольфганг // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.

[_d5bb84f6045c74a7-5] Find a Grave (анг.) — 1996.

[_d857fb81208a9b13-6] а ^б NNDB (анг.) — 2002.

[_bbff3bc3793d79e5-7] Istituto dell'Enciclopedia Italiana Pauli, Wolfgang // Enciclopedia on line (італ.)

[8] Лауреаты Нобелевской премии по физике: Биографии, лекции, выступления. — СПб.: Наука, 2005. — Т. 1. 1901-1950. — С. 613. — ISBN 5-02-025018-X

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Вольфганг Эрнст Фрыдрых Паўлі
па-нямецку: Wolfgang Ernst Pauli

Дата нараджэньня	25 красавіка 1900(1900-04-25)^[1]^[2]^[3]^[…]
Месца нараджэньня	Вена, Аўстра-Вугоршчына^[4]
Дата сьмерці	15 сьнежня 1958(1958-12-15)^[4]^[1]^[2]^[…] (58 гадоў)
Месца сьмерці	Цюрых, Швайцарыя^[4]
Прычына сьмерці	рак падстраўнікавай залозы^[d]
Месца пахаваньня	Zollikon cemetery^[d]^[5]
Месца вучобы	Мюнхэнскі ўнівэрсытэт
Занятак	фізык-тэарэтык
Навуковая сфэра	фізыка
Месца працы	Вышэйшая тэхнічная школа (Цюрых)
Вядомы як	прадказальнік існаваньня нэўтрына аўтар прынцыпу выключэньня (забароны)
Сябра ў	Лёнданскае каралеўскае таварыства, Баварская акадэмія навук^[d], Швэдзкая каралеўская акадэмія навук, Гайдэльбергская акадэмія навук^[d], Нідэрляндзкая каралеўская акадэмія навук^[d], Амэрыканская акадэмія мастацтваў і навук^[d], Амэрыканская асацыяцыя прасоўваньня навукі^[d]^[6] і Амерыканскае фізічнае таварыства^[d]^[6]
Навуковы кіраўнік	Арнольд Зомэрфэльд
Вучні	Markus Fierz^[d], Sigurd Zienau^[d] і Hans Frauenfelder^[d]
Бацька	Wolfgang Joseph Pauli^[d]^[7]
Маці	Berta Kamilla Pauli^[d]
Узнагароды	Нобэлеўская прэмія па фізыцы (1945 год)
Вольфганг Эрнст Фрыдрых Паўлі ў Вікісховішчы