Алтайскі край
Алта́йскі край (па-расейску: Алтайский край) — край на поўдні Расеі. Адміністрацыйны цэнтар — места Барнавул. Край уваходзіць у Сыбірскую фэдэральную акругу, мяжуе з Новасыбірскай і Кемераўскай вобласьцю, з рэспублікай Алтай і Казахстанам. Колькасьць насельніцтва на 2013 год складала 2 398 751 чалавек, што зьяўляецца 22 паказчыкам сярод усіх суб’ектаў фэдэрацыі.
| Алтайскі край | |
| рас. Алтайский край | |
 |  Сьцяг |
| Агульныя зьвесткі | |
|---|---|
| Краіна | Расея |
| Статус | край |
| Уваходзіць у | Сыбірская фэдэральная акруга Заходне-Сыбірскі эканамічны раён |
| Адміністрацыйны цэнтар | Барнавул |
| Дата ўтварэньня | 28 верасьня 1937 |
| Губэрнатар | Аляксандар Карлін |
| Афіцыйныя мовы | расейская мова |
| Насельніцтва (2013) | 2 398 751[1] (22-е месца) |
| Шчыльнасьць | 14,28 чал./км² |
| Плошча | 167 996 км² (22-е месца) |
| Вышыня па-над узр. м. · сярэдняя вышыня | 202 м |
| Месцазнаходжаньне Алтайскага краю | |
.svg)
| |
| Мэдыя-зьвесткі | |
| Часавы пас | GMT +7 |
| Код ISO 3166-2 | RU-ALT |
| Код аўтам. нумароў | 22 |
| Афіцыйны сайт | |
 Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы | |
Геаграфія рэдагаваць
Алтайскі край разьмешчаны на паўднёвым усходзе Заходняй Сыбіры паміж 50 і 55 градусамі паўночнай шыраты й 77 і 87 градусамі ўсходняй даўгаты.
Тэрыторыя краю адносіцца да дзьвюх фізычных рэльефных зонаў, Заходне-Сыбірскай раўніны й рэгіёну Алтай — Саяны. Горная частка ахоплівае раўніну з усходняй і паўднёвай бакоў — Салаірскі камлюк і перадгор’і Алтаю. Заходняя й цэнтральная часткі пераважна раўніннага характару.
Карысныя выкапні рэдагаваць
Карысныя выкапні Алтайскага краю ўключаюць полімэталы, павараную соль, соду, буры вугаль, нікель, кобальт, жалезную руду й каштоўныя мэталы.
Гісторыя рэдагаваць
Засяленьне расейцамі Верхняга Прывоб’я й перадгор’яў Алтаю пачалося ў другой палове XVII стагодзьдзя. Засваеньне Алтаю пайшло пасьля таго, як для абароны ад ваяўнічых качэўнікаў-джунгараў былі збудаваныя крэпасьці Белаярская (1717) і Бікатунская (1709). З мэтай выведкі каштоўных радовішчаў руды рыхтаваліся пошукавыя партыі на Алтай. Першаадкрывальнікамі лічаць бацьку й сына Кастылёвых, пазьней адкрыцьцямі скарыстаўся ўральскі заводчык Акінфі Дзямідаў[2].
У другой палове XVIII стагодзьдзя была створана Алтайская горная акруга, то бок тэрыторыя, якая ўключала цяперашні Алтайскі край, Новасыбірскую й Кемераўскую, частку Томскай і Усходне-Казастанскай абласьцей агульнай плошчай звыш 500 тыс. км² і насельніцтвам больш за 130 тысяч душаў абодвух плоцяў. Імпэратар быў уласьнікам алтайскіх заводаў, руднікоў, земляў і лясоў, галоўнае кіраваньне імі ажыцьцяўляў кабінет, які знаходзіўся ў Санкт-Пецярбургу. Касьцяк кіраваньня на месцы складалі горныя афіцэры. Але галоўную ролю ў вытворчасьці гулялі унтэр-афіцэры й тэхнікі, з шэрагаў якіх выйшлі таленавітыя майстры і вынаходнікі.
Насельніцтва рэдагаваць
Большасьць насельніцтва складаюць расейцы (93,9%). Сярод іншых нацыянальных меншасьцяў вылучаюцца немцы (1,3%) і ўкраінцы (1,4%).
Эканоміка рэдагаваць
Асноўныя ролі ў прамысловасьці края займаюць машынабудаваньне, якое выпускае гусенічныя трактары й плугі, паравыя катлы й грузавыя вагоны, дызэльныя рухавікі й шыны, кавальска-прэсавыя машыны й сьвідравыя станкі, генэратары для трактароў і аўтамабіляў. Значную частку складае прадукцыя прадпрыемстваў абароннага комплексу[3]. Важкую ролю гуляе харчовая прамысловасьць, засяроджаная на перапрацоўцы збожжа, вытворчасьці мяса-малочнай прадукцыі, выпуску алькагольных і безалькагольных напояў.
Крыніцы рэдагаваць
- ^ Ацэнка колькасьці сталага насельніцтва 1 студзеня 2013 году
- ^ Худяков А. А. История Алтайского края по ред. В.И. Неверова. — Барнаул: Алт. книж. изд-во, 1971.
- ^ Чачугиев М. Ч., Соколов М. М. Регионы, экономика и управление. — М., 2001. — 271 с.
Вонкавыя спасылкі рэдагаваць
Алтайскі край — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў