Індыра Гандзі

	Індыра Гандзі
	гіндзі: इन्दिरा प्रियदर्शिनी गान्धी
міністар замежных справаў Індыі[d]
	19 ліпеня 1984 — 31 кастрычніка 1984
Папярэднік	Нарасымга Рао[d]
Наступнік	Раджыў Гандзі
прэм’ер-міністар Індыі[d]
	14 студзеня 1980 — 31 кастрычніка 1984
Папярэднік	Чаран Сынгг[d]
Наступнік	Раджыў Гандзі
прэм’ер-міністар Індыі[d]
	24 студзеня 1966 — 24 сакавіка 1977
Папярэднік	Гулзарылал Нанда[d]
Наступнік	Марарджы Дэсаі[d]
сябра Радж’я Сабгі[d]
	1964 — 1984
міністар абароны Індыі[d]
	14 студзеня 1980 — 15 студзеня 1982
Папярэднік	Чыдамбарам Субраманям[d]
Наступнік	Рамасвамі Вэнкатараман[d]
міністар унутраных справаў Індыі[d]
	27 чэрвеня 1970 — 4 лютага 1973
Папярэднік	Яшвантрао Чаван[d]
Наступнік	Ума Шанкар Дыкшыт[d]
міністар фінансаў Індыі[d]
	16 ліпеня 1969 — 27 чэрвеня 1970
Папярэднік	Марарджы Дэсаі[d]
Наступнік	Яшвантрао Чаван[d]
міністар інфармацыі і вяшчаньня Індыі[d]
	1964 — 1966
Папярэднік	Сат’я Нараян Сынга[d]
Наступнік	Кадардас Калідас Шаг[d]
міністар абароны Індыі[d]
	30 лістапада 1975 — 20 сьнежня 1975
Папярэднік	Сваран Сынгг[d]
Наступнік	Бансі Лал[d]
міністар замежных справаў Індыі[d]
	6 верасьня 1967 — 13 лютага 1969
Папярэднік	Магамэдалі Курым Чагла[d]
Наступнік	Дынэш Сынгг[d]
Асабістыя зьвесткі
Нарадзілася:	19 лістапада 1917[…]; Праяг[d], Аб’яднаныя правінцыі Агра і Аўд[d], Брытанская Індыя, Брытанская імпэрыя;
Памерла:	31 кастрычніка 1984[…] (66 гадоў); Нью-Дэлі, Індыя;
Партыя:	Індыйскі нацыянальны кангрэс;
Сужэнец:	Фэроз Гандзі[d]
Дзеці:	Раджыў Гандзі і Санджай Гандзі[d]
Бацька:	Джавагарлал Нэру
Маці:	Камала Нэру[d]
Адукацыя:	Сомэрвільскі коледж[d]; унівэрсытэт Вісва-Бгараці[d]; Бэдмінтан[d]; Пата-Бгавана[d];
Узнагароды:	прэмія імя Джавагарлала Нэру[d] (1984) ганаровы доктар Кіеўскага нацыянальнага ўнівэрсытэту Тараса Шаўчэнкі[d] ганаровы доктар унівэрсытэту Васэда[d] ордэн Ружы[d] honorary doctor of the Sorbonne Nouvelle University[d] (12 лістапада 1981, 1981)
	Індыра Гандзі ў Вікісховішчы

Індыра Прыядаршыні Гандзі (гіндзі: इन्दिरा प्रियदर्शिनी गान्धी; 19 лістапада 1917 году — 31 кастрычніка 1984 году) — індыйская палітыкіня і цэнтральная фігура Індыйскага нацыянальнага кангрэса. Яна была абрана трэцім прэм’ер-міністрам Індыі ў 1966 годзе, стаўшы першай жанчынай на гэтай пасадзе. Гандзі была дачкой Джавагарлала Нэру, першага прэм’ер-міністра краіны. Пасаду прэм’еркі займала з студзеня 1966 году па сакавік 1977 году і зноўку з студзеня 1980 году да свайго забойства ў кастрычніку 1984 году. Такім чынам, Гандзі ўваходзіць да ліку палітыкаў з самым доўгатэрміновым знаходжаньнем на чале Індыі.

Падчас прэм’ерства Нэру з 1947 па 1964 гады Гандзі лічылася ключовай памочніцай і суправаджала бацьку у ягоных шматлікіх замежных паездках. Яна была абрана прэзыдэнткай Індыйскага нацыянальнага кангрэса ў 1959 годзе. Па сьмерці бацькі ў 1964 годзе яна была прызначана сяброўкай Радж’я Сабгі і сталася сяброўкай кабінэту міністраў, атрымаўшы пасаду міністра інфармацыі і вяшчаньня Індыі ва ўрадзе Лала Багадура Шастры. На выбарах у парлямэнцкае кіраўніцтва партыі Кангрэса, якія адбыліся ў пачатку 1966 году пасьля сьмерці Шастры, яна перамагла свайго суперніка Марарджы Дэсаі і стала прэм’ер-міністаркай краіны.

За часам свайго кіраваньня Гандзі была вядомая сваімі палітычнымі недахопамі і беспрэцэдэнтнай цэнтралізацыяй улады. Яна ўвязалася на вайну з Пакістанам у падтрымку руху незалежнасьці і вайны за незалежнасьць ва Ўсходнім Пакістане, што прывяло да перамогі Індыі і стварэньня Банглядэшу, а таксама ўзмацьніла ўплыў Індыі на рэгіён Паўднёвай Азіі. Спасылаючыся на сэпаратысцкія тэндэнцыі, і на адказ на заклік да рэвалюцыі, Гандзі аб’явіла надзвычайнае становішча, якое трывала з 1975 па 1977 гады, калі асноўныя грамадзянскія свабоды былі здушаныя, а прэса была вымушаная праходзіць праз цэнзуру. У гэты ж час узмацьніўся дзяржаўны гвалт^[6]. У 1980 годзе яна вярнулася да ўлады пасьля свабодных і справядлівых выбараў. Пасьля таго, як Гандзі загадала правесьці ваенную апэрацыю «Блакітная зорка» з мэтай штурму Залатога храму, ейныя ўласныя ахоўнікі і сыкхаўскія нацыяналісты зладзілі пасьпяховы замах на яе 31 кастрычніка 1984 году.

У 1999 годзе Індыра Гандзі была названая «Жанчынай тысячагодзьдзя» ў інтэрнэт-апытаньні, зладжаным BBC^[7]. У 2020 годзе на думку рэдакцыі часопіса Time яна ўвайшла ў лік 100 самых уплывовых жанчынаў у сьвеце, якія вызначылі мінулае стагодзьдзе^[8].

Крыніцы

^ ^а ^б ^в ^г Indira Gandhi // FemBio database (ням.)
^ ^а ^б ^в ^г Indira Gándhí // Архіў прыгожых мастацтваў — 2003.
^ ^а ^б ^в ^г Indira Priyadarshini Gandhi // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
^ ^а ^б Gandhi, Indira // Каталёг Нямецкай нацыянальнай бібліятэкі (ням.)
^ http://www.freepressjournal.in/featured-blog/indira-gandhi-was-not-related-to-mahatma-gandhi-heres-how-she-got-the-surname/1172246
^ «The darkest phase in Indira’s tenure as PM — Emergency!». The Economic Times.
^ «India Gandhi: Remembering country’s first female PM on her 104th birthday». Hindustan Times.
^ «Indira Gandhi, Amrit Kaur named by TIME among '100 Women of the Year'». The Economic Times.

Вонкавыя спасылкі

Індыра Гандзі на бачыне Curlie

[_52305cf6d63798ff-1] а ^б ^в ^г Indira Gandhi // FemBio database (ням.)

[_cb81975919d807d3-2] а ^б ^в ^г Indira Gándhí // Архіў прыгожых мастацтваў — 2003.

[_f6e6acf3b57e46f1-3] а ^б ^в ^г Indira Priyadarshini Gandhi // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)

[_721be9c3ef93f477-4] а ^б Gandhi, Indira // Каталёг Нямецкай нацыянальнай бібліятэкі (ням.)

[_63fdb7be7886022d-5] ttp://www.freepressjournal.in/featured-blog/indira-gandhi-was-not-related-to-mahatma-gandhi-heres-how-she-got-the-surname/1172246

[6] «The darkest phase in Indira’s tenure as PM — Emergency!». The Economic Times.

[7] «India Gandhi: Remembering country’s first female PM on her 104th birthday». Hindustan Times.

[8] «Indira Gandhi, Amrit Kaur named by TIME among '100 Women of the Year'». The Economic Times.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]


Індыра Гандзі
гіндзі: इन्दिरा प्रियदर्शिनी गान्धी

міністар замежных справаў Індыі^[d]
19 ліпеня 1984 — 31 кастрычніка 1984
Папярэднік	Нарасымга Рао^[d]
Наступнік	Раджыў Гандзі
прэм’ер-міністар Індыі^[d]
14 студзеня 1980 — 31 кастрычніка 1984
Папярэднік	Чаран Сынгг^[d]
Наступнік	Раджыў Гандзі
прэм’ер-міністар Індыі^[d]
24 студзеня 1966 — 24 сакавіка 1977
Папярэднік	Гулзарылал Нанда^[d]
Наступнік	Марарджы Дэсаі^[d]
сябра Радж’я Сабгі^[d]
1964 — 1984
міністар абароны Індыі^[d]
14 студзеня 1980 — 15 студзеня 1982
Папярэднік	Чыдамбарам Субраманям^[d]
Наступнік	Рамасвамі Вэнкатараман^[d]
міністар унутраных справаў Індыі^[d]
27 чэрвеня 1970 — 4 лютага 1973
Папярэднік	Яшвантрао Чаван^[d]
Наступнік	Ума Шанкар Дыкшыт^[d]
міністар фінансаў Індыі^[d]
16 ліпеня 1969 — 27 чэрвеня 1970
Папярэднік	Марарджы Дэсаі^[d]
Наступнік	Яшвантрао Чаван^[d]
міністар інфармацыі і вяшчаньня Індыі^[d]
1964 — 1966
Папярэднік	Сат’я Нараян Сынга^[d]
Наступнік	Кадардас Калідас Шаг^[d]
міністар абароны Індыі^[d]
30 лістапада 1975 — 20 сьнежня 1975
Папярэднік	Сваран Сынгг^[d]
Наступнік	Бансі Лал^[d]
міністар замежных справаў Індыі^[d]
6 верасьня 1967 — 13 лютага 1969
Папярэднік	Магамэдалі Курым Чагла^[d]
Наступнік	Дынэш Сынгг^[d]
Асабістыя зьвесткі
Нарадзілася:	19 лістапада 1917(1917-11-19)^[1]^[2]^[3]^[…] Праяг^[d], Аб’яднаныя правінцыі Агра і Аўд^[d], Брытанская Індыя, Брытанская імпэрыя^[4]
Памерла:	31 кастрычніка 1984(1984-10-31)^[1]^[2]^[3]^[…] (66 гадоў) Нью-Дэлі, Індыя
Партыя:	Індыйскі нацыянальны кангрэс
Сужэнец:	Фэроз Гандзі^[d]
Дзеці:	Раджыў Гандзі і Санджай Гандзі^[d]
Бацька:	Джавагарлал Нэру^[5]
Маці:	Камала Нэру^[d]
Адукацыя:	Сомэрвільскі коледж^[d] унівэрсытэт Вісва-Бгараці^[d] Бэдмінтан^[d] Пата-Бгавана^[d]
Узнагароды:	прэмія імя Джавагарлала Нэру^[d] (1984) ганаровы доктар Кіеўскага нацыянальнага ўнівэрсытэту Тараса Шаўчэнкі^[d] ганаровы доктар унівэрсытэту Васэда^[d] ордэн Ружы^[d] honorary doctor of the Sorbonne Nouvelle University^[d] (12 лістапада 1981, 1981)
Індыра Гандзі ў Вікісховішчы