Чарніцы

расьліна
(Перанакіравана з «Vaccinium myrtillus»)

Чарні́цы (па-лацінску: Vaccinium myrtillus) — невялічкі вельмі галінасты куст з доўгім карэньнем ды зялёнымі трохі срэбрыстымі галінамі. Лісьцё на зіму ападае. Кветкі растуць па-адзінку (рэдка па дзьве) на кароткіх ножках. Радзімай чарніц, верагодна, зьяўляецца Эўропа[1].

Чарніцы
Ягады чарніц
Клясыфікацыя
ЦарстваРасьліны
АддзелКветкавыя
КлясаДвухдольныя
НадатрадEricanae
АтрадВерасакветкавыя
СямействаВерасовыя
РодВакцыніюм
ВідЧарніцы
Бінамінальная намэнклятура
Vaccinium myrtillus (L.)

Біялягічнае апісаньне

рэдагаваць
 
Чарніцы. Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ, 1885

Плод — чорна-сіняя ягада, куляпадобнай формы, зьлёгку прыціснутая каля верхавіны. Мякаць ягады сакавітая, чырвона-фіялетавая, з шматлікім дробным насеньнем.

Квітнее ў траўні — на пачатку ліпеня. Сьпее ў ліпені — жніўні. Расьце вялікімі зарасьнікамі ў лясах разам з папарацьцю, суніцамі, брусьніцамі. У Беларусі расьце паўсюдна.

Хімічны склад

рэдагаваць

Ягады чарніц утрымліваюць да 12% кандэнсаваных дубільных рэчываў, антацыяны, арганічныя кіслоты, цукар, пектынавыя рэчывы, вітаміны C, B, карацін.

Збор і захоўваньне

рэдагаваць

Зьбіраюць плады цалкам сьпелыя, зрываючы іх рукамі ці счэсваючы спэцыяльным мэталічным грэбнем-гарлачом. У апошнім выпадку ягады заўсёды маюць прымешка лісьця, якое потым выдзьмухваецца. Сушаць ягаду ў печках альбо на сонцы, пакуль яны не перастануць зьбірацца ў камякі пры сьціску. Добра высушаныя ягады ня пэцкаюць рук.

Выкарыстаньне

рэдагаваць
 
Чарніцы на паштовай марцы Беларусі

Ужываецца ў складзе гарбаты, кісялю й узвару. Пірог з чарніцамі — распаўсюджаная кулінарная страва. У народнай мэдыцыне сушаныя ягады спажываюць пры паносе. Адвар лісьця п’юць пры болях у страўніку, цукровай хваробе. Ягады вельмі карысныя для зроку, таксама зь іx робяць лекі для вачэй. Дзякуючы наяўнасьці антыаксыдантаў, экстракт чарніц ўваходзіць у склад шматлікіх крэмаў тыпу anti-age (супраць старэньня).

  1. ^ Кевра М. К. Расьліны супраць радыяцыі = Растения против радиации. — Мн.: Выш. шк., 1993. — С. 314. — ISBN 5-339-00873-8

Літаратура

рэдагаваць
  1. Манина Л. Лекарственные растения. — 4-е. — Минск: Наука и техника, 1968. — С. 161-163. — 340 с. — 55 000 ас.

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць

  Чарніцысховішча мультымэдыйных матэрыялаў