Яўгенія Ярашынская
Яўге́нія Іва́наўна Ярашы́нская (па-ўкраінску: Євгенія Іванівна Ярошинська; 18 кастрычніка 1868, Чунькіў, Аўстра-Вугоршчына (цяпер Застаўнаўскі раён Чарнавіцкай вобласьці) — 21 кастрычніка 1904, Чарнаўцы, Аўстра-Вугоршчына) — украінская пісьменьніца-фэміністка, перакладніца, этнографка, фальклярыстка, асьветніца, грамадзкая дзяячка Букавіны.
| Яўгенія Ярашынская | |
| укр. Євгенія Ярошинська | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзілася | 18 кастрычніка 1868[1] |
| Памерла | 21 кастрычніка 1904[1] (36 гадоў) |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | перакладніца, пісьменьніца, этнограф, фальклярыстка |
| Гады творчасьці | 1886-1904 |
| Мова | нямецкая і украінская мова |
| Дэбют | 1886 |
| Значныя творы | «Понад Дністром», «Перекинчики», «Рожі а терне» |
Жыцьцяпіс
рэдагавацьНарадзілася ў вёсцы Чунькіў цяпер Застаўнаўскага раёну Чарнавіцкай вобласьці. Скончыла 6 клясаў Чарнавіцкай гімназіі і настаўнічала ў букавінскіх вёсках, паралельна зьбіраючы і запісваючы народныя песьні. Зборнік з 450 песьняў «Народні пісні з-над Дністра» выйшаў у 1972 годзе[2].
За этнаграфічную працу аўтарка атрымала срэбны мэдаль і прэмію ў 500 рублёў ад Геаграфічнага таварыства[3].
Я. Ярашынская была актыўнай удзельніцай украінскага фэмінісцкага руху. У супрацоўніцтве з украінскай радыкальнай партыяй і Натальляй Кобрынскай 1 верасьня 1891 г. арганізавала фэмінісцкі мітынг у Стрыі. У ім прынялі ўдзел 40 жанчынаў з Галіцыі і Букавіны[4].
З-за таго, што творы Я. Ярашынскай доўгі час не перавыдаваліся, на некаторы час яна была напаўзабытая[5].
Памерла ў 1904 годзе ад пэрытаніту ў шпіталі ў Чарнаўцах, дзе і была пахаваная[6].
Творчасьць
рэдагавацьДрукавацца пачала ў 1886 г., друкавала артыкулы і апавяданьні ў часопісах «Зоря», «Літературно-науковий вістник», «Дзвінок», у газетах «Буковина», «Народ», «Батьківщина»[7].
Я. Ярашынская, як і большасьць букавінскіх пісьменьнікаў таго часу (Ю. Федзьковіч, С. Варабкевіч, В. Кабылянская), пачала літаратурную дзейнасьць на нямецкай мове[8].
На шляху ўкраінскай літаратуры Я. Ярашынская становіцца перадусім пад уплывам першай украінамоўнай газэты Букавіны «Буковина», якая згуртавала вакол сябе прагрэсіўных дзеячаў украінскай культуры[9].
Творчую спадчыну Я. Ярашынскай складаюць тры аповесьці] («Понад Дністром», «Перекинчики», «Рожі а терне»), некалькі дзясяткаў апавяданьняў, нарысаў, твораў для дзяцей, фальклёрна-этнаграфічных дасьледаваньняў, падрыхтаваных зборнікаў народных песьняў, публіцыстычныя творы, пераклады, лісты[10].
Поўны збор твораў пісьменьніцы дасюль не выдадзены[11].
Творы
рэдагаваць• «Вибрані твори», 1958
• «Твори», 1968
• «Народні пісні з-над Дністра», 1972.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б MAK (пол.)
- ^ Тарнавська М. Євгенія Ярошинська: життя і творчість // Сучасність. — 1976. — Ч. 6 (186). — С. 5—24.
- ^ Міщук Р. С. Ярошинська Євгенія Іванівна // Українська радянська енциклопедія: у 12 т. / гол. ред. М. П. Бажан; редкол.: О. К. Антонов та ін. — 2-ге вид. — К.: Головна редакція УРЕ, 1985. — Т. 12: Фітогормони — Ь. — 568, [4] с., [26] арк. іл.: іл., портр., карти + 1 арк с. — С. 525.
- ^ Євгенія Ярошинська // Приходько І. Творчі портрети українських письменників XX століття: Посібник для вузів і шкіл. — Тернопіль, 1993.
- ^ Тарнавська М. Євгенія Ярошинська: життя і творчість // Сучасність. — 1976. — Ч. 6 (186). — С. 5—24.
- ^ Тарнавська М. Євгенія Ярошинська: життя і творчість // Сучасність. — 1976. — Ч. 6 (186). — С. 5—24.
- ^ Міщук Р. С. Ярошинська Євгенія Іванівна // Українська радянська енциклопедія: у 12 т. / гол. ред. М. П. Бажан; редкол.: О. К. Антонов та ін. — 2-ге вид. — К.: Головна редакція УРЕ, 1985. — Т. 12: Фітогормони — Ь. — 568, [4] с., [26] арк. іл.: іл., портр., карти + 1 арк с. — С. 525.
- ^ Український радянський енциклопедичний словник: [у 3 т.] / гол. ред. М. П. Бажан. — 1-ше вид. — К.: Голов. ред. УРЕ АН УРСР, 1968. — Т. 3: Плюс — Ь. — 856 с — С. 850.
- ^ Козинський Л. До витоків прози Євгенії Ярошинської // Педагогіка і методика навчання: теорія і практика. Міжкафедральний збірник наукових праць. — Умань, 1996. — С. 99-102.
- ^ Козинський Л. До витоків прози Євгенії Ярошинської // Педагогіка і методика навчання: теорія і практика. Міжкафедральний збірник наукових праць. — Умань, 1996. — С. 99-102.
- ^ Олена Бондаренко, 150 років тому року народилася Євгенія Ярошинська — українська письменниця, педагог, громадська діячка, Рідна країна, 18 жовтня 2018, https://ridna.ua/2018/10/150-rokiv-tomu-roku-narodylasya-evheniya-yaroshynska-ukrajinska-pysmennytsya-pedahoh-hromadska-diyachka/
Дзеля паляпшэньня артыкулу неабходна:
|