Юзэф Булька
Юзэф Булька (па-летувіску: Juozas Bulka, Юозас Булька, 1925 — 9 студзеня 2010, Менск) — каталіцкі сьвятар, былы пробашч касьцёла сьвятой Ганны ў Мосары Глыбоцкага раёна Віцебскай вобласьці.
Юзэф Булька | ||||
 | ||||
| Род дзейнасьці | каталіцкі сьвятар | |||
|---|---|---|---|---|
| Дата нараджэньня | 25 сьнежня 1925 | |||
| Месца нараджэньня | в. Рыпайчай, Новасьвянцінскі раён, Летувіская ССР | |||
| Дата сьмерці | 9 студзеня 2010 | |||
| Месца сьмерці | Менск, Беларусь | |||
| Месца пахаваньня | ||||
| Занятак | каталіцкі сьвятар | |||
| Узнагароды |
| |||
Біяграфія
рэдагавацьЮзэф Булька нарадзіўся ў 1925 г. ў Новасьвянцянскім (Швянчоняляйскім) раёне ў в. Рыпайчай у сям’і селяніна-серадняка. Пасьля вайны працаваў на віленскай фабрыцы электрычных лічыльнікаў. Пасьля таго, як сышоў на пэнсію ў канцы 1980-х гадоў, высьвеціўся ў ксяндзы. Пасьля высьвячэньня ксёндз зьехаў у Беларусь і каля 20 гадоў служыў у прыходзе Мосар Віцебскай дыяцэзіі.[1]
Юзэф Булька стаў шырока вядомы ў Беларусі і за яе межамі як прапагандыст здаровага ладу жыцьця. Булька выступіў ініцыятарам стварэньня шэрагу аб’ектаў, якія зрабілі Мосар турыстычнаю мэтай[2]: антыалькагольны музэй, Алея цьвярозьнікаў. Дзякуючы сьвятару многія жыхары Мосар і навакольных вёсак перасталі злоўжываць алькаголем[3]. Юзэф Булька многае зрабіў для добраўпарадкаваньня Мосара: па яго ініцыятыве ў вёсцы быў створаны Крыжовы шлях, стадыён, страусіная фэрма, дэндрапарк, перад касьцёлам сьв. Ганны ўзьведзены помнік Яну Паўлу II.
Узнагароды
рэдагавацьУ 2005 годзе Юзэф Булька стаў першым беларускім ксяндзом, узнагароджаным прэміяй «За духоўнае адраджэньне». У 2006 годзе ўказам прэзыдэнта Булька быў узнагароджаны мэдалём Францішка Скарыны за ўмацаваньне духоўных каштоўнасьцяў і прапаганды здаровага ладу жыцьця.[3]
Абвінавачваньне ў супрацы з МДБ
рэдагавацьУ кастрычніку 2008 году пракуратура Летувы выдала ордэр на арышт Юзэфа Булькі і абвясьціла яго ў вышук па абвінавачваньні ў генацыдзе. Паводле вэрсіі летувіскіх пракурораў, у пачатку 1950-х гадоў Булька быў агентам-баевіком савецкага МДБ, дапамагаючы ім высочваць і забіваць партызан, якія ваявалі супраць савецкай улады.
З канца 1940-х гадоў Юзэф Булька ваяваў супраць савецкіх уладаў у складзе партызанскага атраду.[4]
Паводле вэрсіі летувіскіх уладаў, Булька быў захоплены ў палон саветамі ў сакавіку 1951 году пасьля бою пад Кяўнелішкамі і прымушаны да супрацоўніцтва.[4] У летувіскіх архівах захаваліся сакрэтныя данясеньні, паводле якіх зь непасярэднай дапамогай гэтага агента на працягу 1951—1953 гг. у выніку спэцапэрацыяў былі захопленыя і зьнішчаныя каля 45 партызанаў. Як непатрэбныя сьведкі, гінулі і мірныя людзі. Супрацоўніцтва было спынена ў 1961 годзе «праз адсутнасьць сувязі з агентам».
Беларускія ўлады адмовіліся выдаць ксяндза Летуве[1]. Сам Юзэф Булька адмаўляў абвінавачваньні.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б Даніла Стрыжак. У выніку скандалу Юзас Булька трапіў у шпіталь(недаступная спасылка) // Эўрапейскае радыё для Беларусі, 2009-04-08
- ^ Алесь Дашчынскі. Памёр ксёндз Ёзас Булька // Радыё Свабода, 09.01.2010
- ^ а б Памёр ксёндз Юозас Булька // Наша Ніва, 9 студзеня 2010
- ^ а б Сямён Печанко. Доўгая дарога агента «Бімбы» // Наша Ніва, 21 лютага 2009
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Ксёндз Булька — агент МГБ? — у блогу журналіста Андрэя Пачобута