Эмілі Дыкінсан

(Перанакіравана з «Эмілі Дзікінсан»)

Эмілі Элізабэт Дыкінсан (па-ангельску: Emily Elizabeth Dickinson; 10 сьнежня 1830 году, Амгэрст, Масачусэтс — 15 траўня 1886 году, там жа) — амэрыканская паэтка.

Эмілі Дыкінсан
Emily Elizabeth Dickinson
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні Emily Elizabeth Dickinson
Нарадзілася 10 сьнежня 1830
Амгэрст, Масачусэтс
Памерла 15 траўня 1886 (55 гадоў)
Амгэрст, Масачусэтс
Пахаваная
Бацькі Эдўард Дыкінсан[d][1]
Эмілі Норкрас[d][2][1]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці паэтка
Гады творчасьці 1860—1886
Жанр паэзія[1]
Мова ангельская мова[3]
Дэбют «Poems by Emily Dickinson»
Узнагароды
https://www.emilydickinson.org/

Біяграфія рэдагаваць

Эмілі нарадзілася другой з трох дзяцей у пурытанскай сям’і Эдуарда Дыкінсана, багатага адваката, кангрэсмэна, і Эмілі Норкрас. Дзедам Эмілі быў Самюэль Фаўлер Дыкінсан, заснавальнік Коледжу Амгэрст. У доме Дыкінсанаў прытрымліваліся строгіх пратэстанцкіх правілаў. Эмілі наведвала пачатковую школу на Плэзэнт Стрыт, у 1840 годзе паступіла разам зь сястрой у Коледж Амгэрст, які за два гады да гэтага стаў прыймаць дзяўчынак. У каледжы Эмілі вывучала ангельскую мову, латынь, літаратуру, батаніку, геалёгію, псыхалёгію і арыфмэтыку. Скончыла каледж у 1847 годзе, а потым, з 10 жніўня да 25 сакавіка 1848 году, вучылася ў жаночай сэмінарыі Маўнт-Холіноўк, у 16 км ад Амгэрсту. Прычыны яе сыходу з сэмінарыі невядомыя. Пасьля сэмінарыі Эмілі вярнулася ў бацькоўскі дом. Да канца жыцьця Эмілі Дыкінсан так і ня выйшла замуж і засталася ў доме бацькоў[4]. Родны горад Амгэрст Эмілі пакідала толькі некалькі разоў для падарожжаў у Філадэлфію, Вашынгтон і Бостан. Пісаць вершы яна пачала ў 30 гадоў. У 1862 годзе Эмілі даслала некалькі сваіх вершаў у выдавецтва «Atlantic Monthly», але рэдактар Томас Хігінсан адмовіўся іх друкаваць па прычыне неадпаведнасьці прынятым стандартам вершаў таго часу. Аднак яны пасябравалі і яшчэ шмат гадоў яны перапісваліся, у лістах Хігінсан даваў парады Дыкінсан ў справах паэзіі.

У гады жыцьця Эмілі Дыкінсан было надрукавана толькі сем яе вершаў. Пасьля яе сьмерці 15 траўня 1886 году яе малодшая сястра Лавінія знайшла ў закрытай на ключ шафе рукапісы 1775 вершаў Эмілі.

Лавінія папрасіла дапамогі ў выданьні вершаў сястры ў Мэйбэль Люміс Тод, жонкі мясцовага прафэсара астраноміі, таленавітай мастачкі і сяброўкі Эмілі. Пасьля шматлікіх спробаў і пры дапамозе Томаса Хігінсана атрымалася выдаць творы Эмілі (у 1890 годзе), але вершы былі адрэдагаваны, каб дапасаваць іх да прынятых у той час эстэтычных правілаў для вершаў. Публікацыя некаторых зь вершаў была адхілена з-за асьцярогі публічнага меркаваньня. Аднак, нягледзячы на асьцярогі, вершы хутка атрымалі папулярнасьць. Толькі ў 1955 годзе быў надрукаваны поўны збор твораў паэткі[5]. Гэта дапамагло грамадзкасьці больш поўна ацаніць мэдытатыўную лірыку творчасьці Эмілі, а аўтарка была прызнана як самая таленавітая амэрыканская паэтка[6].

Вершы Эмілі Дыкінсан ня маюць аналягаў у паэзіі таго часу. Іх радкі кароткія, назвы, як правіла, адсутнічаюць, і часта сустракаюцца незвычайная пунктуацыя і выкарыстаньне загалоўных літар. Шматлікія яе вершы ўтрымліваюць матывы неўміручасьці і сьмерці, гэтыя ж сюжэты ёсьць і ў яе лістах да сяброў.

У Рэспубліцы Беларусь сярод аўтараў дасьледчыцкіх работ пра Эмілі Дзікінсан вылучаюцца: Т. Я. Аўтуховіч (Гродна)[7], Т. Я. Камароўская (Мінск)[8], В. І. Гутар (Гродна)[9], Е. М. Мірошнікава (Мінск)[10], Ю. С. Пятачкоў (Мінск)[11] і інш.

На беларускую мову вершы Дзікінсан перакладалі Рыгор Барадулін, Андрэй Хадановіч, Макс Шчур[12].

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ а б в г https://www.biography.com/people/emily-dickinson-9274190
  2. ^ Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English (анг.): Women Writers from the Middle Ages to the Present — 1990. — P. 291.
  3. ^ CONOR.SI
  4. ^ http://www.bielarus.org/open.php?n=530&a=12 Bielarus.org №530
  5. ^ Bielarus.org №530
  6. ^ Bloom (1999), 9; Ford (1966), 122.
  7. ^ Автухович, Т.Е. Индивидуально-творческое преломление романтической парадигмы в поэзии Ф. И. Тютчева и Э. Дикинсон / Т. Е. Автухович // Славянскія літаратуры ў кантэксце сусветнай: матэрыялы IX міжнароднай навуковай канферэнцыі, прысвеч. 70-годдзю філалагічнага факультэта БДУ, Мінск, 15 — 17 кастрычніка 2009 г.: у 2 ч. Ч. 2. — Мінск: Выдавецкі цэнтр БДУ, 2010. — С. 146—152.
  8. ^ Комаровская, Т.Е. «…мои друзья — Холмы… и Солнечный закат…» Литературный портрет Эмили Дикинсон / Т. Е. Комаровская // «Всемирная литература», 2000. — № 9. — С. 156—163.
  9. ^ Гутар, О.И. «Письмо Миру» Эмили Дикинсон: проблема интерпретации и перевода (версии А. Гаврилова и А. Ходановича) / Е. Ф. Карский и современное языкознание: материалы XII междунар. науч. чтений (Гродно, 20 — 21 мая 2010 г.) ГрГУ им. Я. Купалы; редкол.: М. И. Конюшкевич, А. В. Никитевич. — Гродно: ГрГУ, 2011. — 507 с.
  10. ^ Мирошникова, Е.М. Эмили Дикинсон и Кристина Россетти: общее и особенное / Е. М. Мирошникова // Сборник работ 70-й научной конференции студентов и аспирантов Белорусского государственного университета, 15 — 18 мая 2013 г., Минск: В 3 ч. Ч. 2. — Минск, 2013. — С. 131—135.
  11. ^ Пятачков, Ю.С. Немецкая классическая философия и философские учения Востока как основа поэтического творчества Ф. И. Тютчева и Э. Э. Дикинсон: магистерская диссертация [Текст] / Ю. С. Пятачков. — Минск, БГПУ, 2014. — 88 с.
  12. ^ Эмілі Дыкінсан(недаступная спасылка)

Літаратура рэдагаваць

  • Дикинсон Э. Стихотворения. Письма. М. Изд-во «Наука». 2007

Беларускія пераклады рэдагаваць

  • Выбраная лірыка / Эмілі Дыкінсан. — Мінск : Зміцер Колас, 2017. — 84, [1] с. — (Паэты планеты).

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць