Уладзімер Тапароў
Уладзімер Мікалаевіч Тапароў (рас. Владимир Николаевич Топоров; 5 ліпеня 1928 — 5 сьнежня 2005) — расейскі савецкі мовазнаўца. Доктар філялягічных навук (1988 год), сябра-карэспандэнт АН СССР (1990 год), сапраўдны сябра РАН (1991 год). Вучань Алега Трубачова.
Уладзімер Тапароў | |
.jpg) | |
| Дата нараджэньня | 5 ліпеня 1928[1][2] |
|---|---|
| Месца нараджэньня | |
| Дата сьмерці | 5 сьнежня 2005[1][2] (77 гадоў) |
| Месца сьмерці | |
| Месца пахаваньня | |
| Месца вучобы | |
| Занятак | філёляг, гісторык літаратуры, літаратурны крытык, перакладнік |
| Навуковая сфэра | філялёгія, міталёгія, рэлігіязнаўства і літаратуразнаўства |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктар філялягічных навук[d] |
| Навуковы кіраўнік | Міхаіл Петэрсан[d] і Samuil Bernstein[d] |
| Вучні | Svetlana Tolstaya[d], Фёдар Барысавіч Успенскі[d], Таццяна Уладзіміраўна Цыўян[d] і Dainius Razauskas[d] |
| Узнагароды | |
Біяграфія
рэдагавацьСкончыў філялягічны факультэт МДУ (1951 год) і асьпірантуру там жа (1954 год). Малодшы і старэйшы навуковы супрацоўнік (1954—1961 гады), вядучы навуковы супрацоўнік, загаднік сэктару структурнай тыпалёгіі, галоўны навуковы супрацоўнік Інстытуту славяназнаўства і балканістыкі РАН (1961—2005 гады). Доктар філялягічных навук (1988 год), галоўны навуковы супрацоўнік Інстытуту вышэйшых гуманітарных дасьледаваньняў РДГУ (з 1992 году), правадзейны сябра Расейскай акадэміі навук (1991 год; акадэмік АН СССР у Аддзеле літаратуры і мовы з 15 сьнежня 1990 году), правадзейны сябра грамадзкай арганізацыі «Расейская акадэмія прыродазнаўчых навук» (1993 год).
Летувізацыя
рэдагаваць- Асноўны артыкул: Летувізацыя
Распрацоўваў гіпатэтычныя рэканструкцыі «балтыйскіх гідронімаў», якія сьцьвярджаюць колішнюю «балтыйскасьць» (нібы блізкую да летувіскасьці) ня толькі ўсёй этнічнай тэрыторыі беларусаў, але і ваколіцаў Масквы, Кіева і Варшавы[3]. На падставе гэтых рэканструкцыяў летувіскія аўтары спрабуюць азначаць летувізацыю (нягледзячы на брак гістарычных сьведчаньняў пра «гвалтоўную славянізацыю» мясцовага насельніцтва) як «аднаўленьне гістарычнай справядлівасьці» — «вяртаньне да каранёў»[4].
Дасьледнік Іван Ласкоў зьвяртае ўвагу на наступную супярэчлівасьць балтыйскіх этымалёгіяў: «Гідранімія Летувы, Латвіі і Ўсходняй Прусіі такімі дасьледнікамі, як А. Трубачоў і Ў. Тапароў і іх школа, без усякага аналізу абвяшчаецца наскрозь балтыйскай, хоць у большай частцы сваёй з балтыйскіх моваў не разьвязваецца. І знайшоўшы дзесьці такія ж, як у Балтыі, тапонімы, балтафілы сьцьвярджаюць: тут былі балты. Даходзіць да сьмешнага: балты, на погляд іх, сягалі аж да Ўфы — на той падставе, мабыць, што назва Ўфа нагадвае летувіска-латыскае ўпэ 'рака'»[5].
Узнагароды
рэдагавацьЛяўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1990 год) — за ўдзел у працы над энцыкляпэдыяй «Міты народаў сьвету» (у знак пратэсту супраць трагічных падзеяў у Вільні 13 студзеня 1991 году ад прэміі адмовіўся), прэміі Аляксандра Салжаніцына (1998 год), прэміі Андрэя Белага (2003 год).
Кавалер расейскага Ордэну Пашаны (1997), летувіскага ордэна Вялікага князя Літоўскага Гедзіміна (камандорскі крыж) (1999 год) і найвышэйшай узнагароды Латвіі — ордэна Трох зорак (2002 год).
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б Wladimir Nikolajewitsch Toporow // Энцыкляпэдыя Бракгаўза (ням.)
- ^ а б Vladimir Nikolaevic Toporov // Babelio (фр.) — 2007.
- ^ Тапароў У., Трубачоў А. Лінгвістычны аналіз гідронімаў верхняга Падняпроўя // Спадчына. № 4, 1993. С. 53—62.
- ^ Алесь Краўцэвіч: Ліцвінства — выдумка ворагаў, якую падтрымалі дурні, Наша Ніва, 28 сакавіка 2017 г.
- ^ Ласкоў І. Дагістарычныя блуканні: Літва і Жамойць // Літаратура і мастацтва, № 19, 1993. С. 14.