Тамарынд
Тамарынд індыйскі (па-лацінску: Tamarindus indica), індыйскі фінік — расьліна сямейства бабовых (Fabaceae), адзіны прадстаўнік роду Тамарынд. Гэта трапічнае дрэва, радзімай якога зьяўляецца ўсходняя Афрыка, у тым ліку сухія ліставыя лясы Мадагаскару. У дзікім выглядзе ён расьце ў Судане, але ў цяперашні час расьліна распаўсюджаная на тэрыторыі большасьці трапічных краінаў Азіі, а таксама ў Лацінскай Амэрыцы і на Карыбах.
| Тамарынд | |
 | |
| Клясыфікацыя | |
|---|---|
| Царства | Расьліны |
| Тып | Пакрытанасенныя |
| Кляса | Двудольныя |
| Сямейства | Бабовыя |
| Падсямейства | Цэзальпініевыя |
| Род | Тамарынд |
| Від | Тамарынд індыйскі |
| Бінамінальная намэнклятура | |
| Tamarindus indica L. | |
Апісаньне
рэдагаваць
Дрэва можа дасягаць 20 мэтраў у вышыню і застаецца вечназялёным у рэгіёнах без сухіх сэзонаў. Драўніна складаецца са шчыльнай цёмна-чырвонай сэрцавіны і мяккай жаўтаватай забалоні. Лісьце складанае, складаецца з 10-40 тонкіх лісьцікаў. Кветкі сабраныя у суквецьці. Плод — карычневы струкападобны боб, які складаецца зь мяккай пульпы і мноства шчыльных сямян. Насеньне можа надразацца дзеля паскарэньня прарастаньня.
Назвы тамарында на розных мовах
рэдагавацьТамарынд таксама называюць індыйскім фінікам, гэта пераклад з арабскае تمر هندي tamr hindī. У Малайзіі яго называюць асам на малайскай мове і сьві боэй на дыялекце хокіен. У Інданэзіі ён таксама называецца асем (ці асам) Jawa (азначае яванскі асам) на інданэзійскай мове. На Філіпінах яго называюць «сампалок». У Індыі ён называецца імлі (на гіндзі), тэтул — tẽtul (па-бянгальску), сіямбала — siyambala (сінгальская мова), чынтачэту — Chintachettu (дрэва) і чынтапанду — Chintapandu (плады) на (тэлугу), а па-тамільску і на малаяламе — пулі (puli). На мове канада — хунасе (hunase). Па-малагасійску — ваамадзіла (voamadilo). Адпаведны віетнамскі тэрмін — ме. У Тайляндзе яго называюць ма-хкам.
Ужываньне тамарында
рэдагавацьМякаць плада прыдатная да ежы і папулярная. Яна ўжываецца ў якасьці закрасы як у азіяцкай, так і ў лацінаамэрыканскай кухнях. Таксама зьяўляецца важным інгрэдыентам папулярных у Вялікабрытаніі Вустэрскага соўсу і гароднінавага соўсу HP (HP sauce). Мякаць зялёнай садавіны вельмі кіслая на смак і ўжываецца ў прыгатаваньні вострых страваў. Сьпелыя плады больш салодкія і могуць ужывацца для прыгатаваньня дэсэртаў, напояў, закусак.
Мякаць, лісьце і кара ўжываюцца таксама і ў медыцыне. Да прыкладу, на Філіпінах лісьце традыцыйна выкарыстоўваецца для прыгатаваньня травяное гарбаты, якая здымае ліхаманку пры малярыі. Дзякуючы сваім гаючым уласьцівасьцям тамарынд ужываецца ў Аюрведзе для лекаваньня захворваньняў апарату траўленьня.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Dassanayake, M. D. & Fosberg, F. R. (Eds.). (1991). A Revised Handbook to the Flora of Ceylon. Washington, D. C.: Smithsonian Institution.
- Hooker, Joseph Dalton. (1879). The Flora of British India, Vol II. London: L. Reeve & Co.
- Fruits of Warm Climates: Tamarind
- Plant Cultures: History and botany of tamarind
- California Rare Fruit Growers: Tamarind Fruit Facts
- Refusal Actions by FDA as Recorded in OASIS