Санда

	Санда; лац. Sanda
	Sando
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Санта, Занта, Шанда
Зьвязаныя імёны	Жандзель, Сантаўт, Зантэр, Шандрык
Зьвязаныя артыкулы
	якія пачынаюцца з «Санда»

Санда (Шанда), Санта (Занта) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Санда або Занда (Sando) — імя германскага паходжаньня^[1]. Іменная аснова санд- (сант-, зант-) паходзіць ад гоцкага *sanþs 'сапраўдны'^[2]^[a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Сантаўт, Зантэр (Жантар, Сантыр, Шантэр, Шандар), Шандрык.

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Olsand^[4].

У Прусіі бытавалі імёны: Sande (1360 год)^[5], Santke / Sandike^[b] (1361 і 1413 гады)^[7], Santil^[c] (1347 і 1367 гады)^[7], Santune (1384 год)^[7], Sandar / Sander / Santar^[d] (1301, 1347 і 1360 гады)^[10]^[11]. У 1627 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Christophorus Sandt, Creutzburgensis Borussus, у 1632 годзе — Martinus Sandt, Brandenburgensis Borussus, у 1633 годзе — Johannes Sandt, Creutzburgensis Borussus, у 1638 годзе — Abrahamus Sandt, Codrina Borussus^[12].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Creslaus filius Sandonis (1222 год)^[13]; Sando palatinus de Zarnow… Sando palatinus Sandomiriensis (4 жніўня 1243 году і 16 траўня 1245 году)^[14]; къ Шандыну стоку… Шандынымъ… Шандына (1516 год)^[15]; Санда самъ (1528 год)^[16]; assessors nobilium Jacobus Szandzicz (1529 год)^[17]; Wojciech Sąda (1621 год)^[18]; Gabriel Sąda (1667 год)^[19]; Andrzej Sąda (1690 год)^[20]^[e].

Носьбіты

Санда — амсьціслаўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
Войцех Санда — баярын Жамойцкага княства, які ўпамінаецца ў 1621 годзе
Барбара Зантава (Barbara Zantowa) — віленская мяшчанка, якая ўпамінаецца ў 1692 годзе^[23]
Сымон і Каця Санты — жыхары вёскі Дубровы (Менскае ваяводзтва), якія ўпамінаюцца ў 1789 годзе^[24]

Санды-Санцэвічы і Сантовічы — літоўскія шляхецкія роды^[25].

Заўвагі

^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае брак адэкватнага тлумачэньня іменнай асновы жан- зь летувіскай мовы^[3]
^ Адзначалася германскае імя Sandke^[6]
^ Адзначалася германскае імя Santel^[8]
^ Адзначалася старажытнае германскае імя Sandheri (Santer)^[9]
^
Таксама:
- Сандзейка: чоловека… з братаничомъ Сондеиком (15 сьнежня 1514 году)^[21];
- Сандон: Jan Sondonowicz… Simon Derbut Sondonowicz… Władysław Sondonowicz… Józef Sondonowicz (1690 год)^[22]

Крыніцы

^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 5, 1297.
^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 198.
^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 24.
^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 217.
^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 708.
^ Eule R. Germanische und fremde Personennamen als heutige deutsche Familiennamen // Festschrift zu dem fünfzigjährigen jubiläum des Friedrichs-realgymnasiums in Berlin. — Berlin, 1900. S. 53.
^ ^а ^б ^в Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 87, 89—90.
^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1982. S. 421.
^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1297.
^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 708.
^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 86, 89.
^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 301, 333, 341, 391.
^ Codex diplomaticus Poloniae. T. 1. — Varsaviae, 1847. P. 27—28.
^ Codex diplomaticus Poloniae. T. 3. — Varsaviae, 1858. P. 45, 50.
^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 7. Акты Городненского гродского суда. — Вильна, 1874. С. 5.
^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 157.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 224 (4) (1522—1530). — Vilnius, 1997. P. 292.
^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 68.
^ Błaszczyk G. Herbarz szlachty żmudzkiej. T. 5. — Warszawa, 2016. S. 296.
^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 50.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 317.
^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 61.
^ Testamenty w księgach miejskich wileńskich z XVI i XVII wieku. Katalog. — Warszawa, 2017. S. 70.
^ Яўген Анішчанка, Дуброва инвентарь 1789 г. в Минском воеводстве, Архіў гісторыка Анішчанкі, 6 верасьня 2018 г.
^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на С, Згуртаваньне беларускай шляхты

[4] Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае брак адэкватнага тлумачэньня іменнай асновы жан- зь летувіскай мовы^[3]

[8] Адзначалася германскае імя Sandke^[6]

[11] Адзначалася германскае імя Santel^[8]

[13] Адзначалася старажытнае германскае імя Sandheri (Santer)^[9]

[27] Таксама:
Сандзейка: чоловека… з братаничомъ Сондеиком (15 сьнежня 1514 году)^[21];

Сандон: Jan Sondonowicz… Simon Derbut Sondonowicz… Władysław Sondonowicz… Józef Sondonowicz (1690 год)^[22]

[6] Сандзейка: чоловека… з братаничомъ Сондеиком (15 сьнежня 1514 году)^[21];

[7] Сандон: Jan Sondonowicz… Simon Derbut Sondonowicz… Władysław Sondonowicz… Józef Sondonowicz (1690 год)^[22]

[1] Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 5, 1297.

[2] Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 198.

[3] Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 24.

[5] Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 217.

[6] Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 708.

[7] Eule R. Germanische und fremde Personennamen als heutige deutsche Familiennamen // Festschrift zu dem fünfzigjährigen jubiläum des Friedrichs-realgymnasiums in Berlin. — Berlin, 1900. S. 53.

[Trautmann-1925-89-9] а ^б ^в Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 87, 89—90.

[Gott-1982-421-10] Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1982. S. 421.

[12] Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1297.

[14] Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 708.

[15] Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 86, 89.

[16] Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 301, 333, 341, 391.

[17] Codex diplomaticus Poloniae. T. 1. — Varsaviae, 1847. P. 27—28.

[18] Codex diplomaticus Poloniae. T. 3. — Varsaviae, 1858. P. 45, 50.

[19] Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 7. Акты Городненского гродского суда. — Вильна, 1874. С. 5.

[20] Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 157.

[21] Lietuvos Metrika. Knyga 224 (4) (1522—1530). — Vilnius, 1997. P. 292.

[22] Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 68.

[23] Błaszczyk G. Herbarz szlachty żmudzkiej. T. 5. — Warszawa, 2016. S. 296.

[24] Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 50.

[25] Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 317.

[26] Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 61.

[28] Testamenty w księgach miejskich wileńskich z XVI i XVII wieku. Katalog. — Warszawa, 2017. S. 70.

[29] Яўген Анішчанка, Дуброва инвентарь 1789 г. в Минском воеводстве, Архіў гісторыка Анішчанкі, 6 верасьня 2018 г.

[30] Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на С, Згуртаваньне беларускай шляхты

[1]

[2]

[a]

[4]

[5]

[b]

[7]

[c]

[d]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[e]

[23]

[24]

[25]

[3]

[6]

[8]

[9]

[21]

[22]

Паходжаньне
Санда лац. Sanda
Sando
Мова(-ы)	германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Санта, Занта, Шанда
Зьвязаныя імёны	Жандзель, Сантаўт, Зантэр, Шандрык
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Санда»