Радка Дэнэмаркава

	Радка Дэнэмаркава
	Radka Denemarková
Асабістыя зьвесткі
Нарадзілася	14 сакавіка 1968[…] (56 гадоў); Кутна Гора, Сярэднячэскі край[d], Чэхаславаччына;
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьніца, навэлістка, перакладніца, сцэнарыстка, драматург, журналістка, германістка, тэатразнаўка, багеміст, літаратуразнаўца, паэтка, публіцыстка, літаратар
Гады творчасьці	1998 — цяпер
Мова	чэская мова і нямецкая
Дэбют	1998
Значныя творы	Peníze od Hitlera. Letní mozaika (2006), Hodiny z olova (2018)
Узнагароды	Magnesia Litera 2009[d] (2009) Magnesia Litera[d] (2007) Magnesia Litera 2019[d] Magnesia Litera 2011[d] Узэдамская літаратурная прэмія[d] (2011) Graz resident writer[d] (2017) Q2314672? (2019) Q1562509? (2019)
	Радка Дэнэмаркава ў Вікісховішчы

Ра́дка Дэнэма́ркава (па-чэску: Radka Denemarková; нар. 14 сакавіка 1968, Кутна-Гора, Чэхаславаччына) — чэская пісьменьніца, драматургіня, тэлесцэнарыстка, перакладніца, эсэістка^[6].

Жыцьцяпіс

Р. Дэнэмаркава вырасла ў камуністычнай Чэхаславаччыне, а ў юнацтве стала сьведкай падзеньня камуністычнага рэжыму і Бэрлінскай сьцяны. Гэтыя падзеі сфармавалі яе ня толькі як пісьменьніцу, але і як грамадзкую актывістку і прыхільніцу дэмакратычных правоў ня толькі ў сваёй краіне, але і ў Кітаі^[7].

Радка Дэнэмаркава вывучала нямецкую і чэскую мовы на факультэце мастацтваў Карлавага ўнівэрсытэту, атрымала доктарскую ступень у 1997 г. Працавала навуковай супрацоўніцай Інстытуту чэскай літаратуры Акадэміі навук Чэскай Рэспублікі^[6].

Была дарадцай у тэатры Na zábradlí ў Празе.

Жыве ў Празе з дачкой Эстэр і сынам Янам.

Р. Дэнэмаркава — адзіная чэская пісьменьніца, якая чатыры разы атрымала прэмію Magnesia Litera (у розных намінацыях — за прозу, публіцыстыку, пераклад і «Кнігу года»)^[8]. Ейныя творы перакладзеныя больш чым на 30 моваў^[6].

Творчасьць

У свай творчасьці Р. Дэнэмаркава займаецца цёмнымі і рэпрэсаванымі бакамі эўрапейскай гісторыі, такімі як выгнаньне немцаў пасьля Другой сусьветнай вайны, антысэмітызм або патрыярхальныя структуры і зьвязаны з гэтым гвалт над жанчынамі^[9].

У студзені 2017 году ёй пажыцьцёва забаронены ўезд у Кітай, бо яна неаднаразова пісала пра кітайскіх дысідэнтаў і абвінавачвала Кітай у бязьлітасным узбагачэньні і сур’ёзных парушэньнях правоў чалавека. Ейны крытычны раман «Алавяныя гадзіны» пра Кітай быў апублікаваны ў 2019 годзе, атрымаўшы захопленыя водгукі і ўзнагароды^[10]. У рамане аўтрака сьцьвярджае, што няма жыцьця па-за гісторыяй. У той жа час твор увасабляе нястомную крытыку эўрапейскага капіталізму^[11].

У 2021 годзе ейнае эсэ пра Галакост было апублікаванае ў кнізе «Як быццам усё здарылася ўчора» (Jako by se to všechno stalo včera / Als wäre das alles gestern geschehen). Раман «Валавяныя гадзіны» быў адзначаны Літаратурнай прэміяй Штырыі (Literaturpreis des Landes Steiermark) у 2022 годзе^[12].

Творы

• Hodiny z olova. 2018. Brno: Host. 752 pp.

• MY 2 / US 2. 2014.

• Příspěvek k dějinám radosti. 2014.

• Spací vady. 2012.

• Kobold. Přebytky něhy & přebytky lidí. 2011.

• Smrt nebudeš se báti aneb příběh Petra Lébla. 2008.

• Peníze od Hitlera. 2006.

• A já pořád kdo to tluče. 2005.

• Sám sobě nepřítelem. 1998.

Крыніцы

^ ^а ^б ^в ^г Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
^ Radka Denemarkova // Salzburgwiki (ням.)
^ ^а ^б Архіў прыгожых мастацтваў — 2003.
^ Рэгіянальная база зьвестак Цэнтральначэскай навуковай бібліятэкі ў Кладне
^ Denemarková, Radka // CONOR.SI
^ ^а ^б ^в Slovník české literatury, online: slovnikceskeliteratury.cz, http://www.slovnikceskeliteratury.cz/showContent.jsp?docId=1376
^ Чому Центральна Європа схиляється до неліберальної демократії? Інтерв’ю з чеською письменницею Радкою Денемарковою, 11 сьнежня 2019, Global Voices, https://uk.globalvoices.org/2019/12/11/2189/
^ Ruth Fraňková, Radka Denemarková wins Magnesia Litera with Hours of Lead, 04/08/2019, Radio Prague International, https://english.radio.cz/radka-denemarkova-wins-magnesia-litera-hours-lead-8134111
^ Radka Denemarková, Europe is here, and it’s not Going Anywhere (a Mosaic), https://eu.boell.org/sites/default/files/uploads/2013/12/radka_denemarkova.pdf
^ Уладзіслаў Гарбацкі, Жанчына, якой збаяўся Кітай, Новы Час, 23-07-2022, https://novychas.online/kultura/zanczyna-jakoj-zbajausja-kitaj
^ Jörg Plath, Mit Havel und Konfuzius — Radka Denemarková hat den Mut, vor der Unmenschlichkeit der kommunistischen Diktatur in China die Augen nicht zu verschliessen, 15.02.2022, NZZ, https://www.nzz.ch/feuilleton/neuer-roman-radka-denemarkovas-breitseite-gegen-xis-china-ld.1666840?reduced=true
^ Старонка пісьменьніцы, Жыцьцяпіс, https://web.archive.org/web/20220527021104/https://denemarkova.eu/en/books/jako-by-se-to-vsechno-stalo-vcera/

[_9f56134d7a121165-1] а ^б ^в ^г Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі

[_7f8833cb7bcd4952-2] Radka Denemarkova // Salzburgwiki (ням.)

[_7f34877035b69fe0-3] а ^б Архіў прыгожых мастацтваў — 2003.

[_267f187bc587be2a-4] Рэгіянальная база зьвестак Цэнтральначэскай навуковай бібліятэкі ў Кладне

[_d818623086c4601f-5] Denemarková, Radka // CONOR.SI

[slovnikceskeliteratury.cz-6] а ^б ^в Slovník české literatury, online: slovnikceskeliteratury.cz, http://www.slovnikceskeliteratury.cz/showContent.jsp?docId=1376

[7] Чому Центральна Європа схиляється до неліберальної демократії? Інтерв’ю з чеською письменницею Радкою Денемарковою, 11 сьнежня 2019, Global Voices, https://uk.globalvoices.org/2019/12/11/2189/

[8] Ruth Fraňková, Radka Denemarková wins Magnesia Litera with Hours of Lead, 04/08/2019, Radio Prague International, https://english.radio.cz/radka-denemarkova-wins-magnesia-litera-hours-lead-8134111

[9] Radka Denemarková, Europe is here, and it’s not Going Anywhere (a Mosaic), https://eu.boell.org/sites/default/files/uploads/2013/12/radka_denemarkova.pdf

[10] Уладзіслаў Гарбацкі, Жанчына, якой збаяўся Кітай, Новы Час, 23-07-2022, https://novychas.online/kultura/zanczyna-jakoj-zbajausja-kitaj

[11] Jörg Plath, Mit Havel und Konfuzius — Radka Denemarková hat den Mut, vor der Unmenschlichkeit der kommunistischen Diktatur in China die Augen nicht zu verschliessen, 15.02.2022, NZZ, https://www.nzz.ch/feuilleton/neuer-roman-radka-denemarkovas-breitseite-gegen-xis-china-ld.1666840?reduced=true

[12] Старонка пісьменьніцы, Жыцьцяпіс, https://web.archive.org/web/20220527021104/https://denemarkova.eu/en/books/jako-by-se-to-vsechno-stalo-vcera/

[6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]