Поль Адрыян Мо́рыс Дыра́к (па-француску: Paul Adrien Maurice Dirac; нарадзіўся 8 жніўня 1902, Брысталь, Вялікабрытанія, памёр 20 кастрычніка 1984, Флорыда, ЗША) — брытанскі фізык-тэарэтык, ляўрэат Нобэлеўскае прэміі (1933 разам з Эрвінам Шродынгерам), за адкрыцьцё новых аспэктаў тэорыі атамаў і іх застасаваньне.

Поль Адрыян Морыс Дырак
Paul Adrien Maurice Dirac
Дата нараджэньня 8 жніўня 1902(1902-08-08)[1][2][3][…]
Месца нараджэньня Сьцяг Вялікабрытаніі Брысталь, Вялікабрытанія
Дата сьмерці 20 кастрычніка 1984(1984-10-20)[1][2][3][…] (82 гады)
Месца сьмерці Сьцяг ЗША Талахасі, Флорыда, ЗША
Месца пахаваньня
Месца вучобы Брыстольскі ўнівэрсытэт
Кэмбрыдзкі ўнівэрсытэт
Занятак матэматык, фізык-тэарэтык, прафэсар, фізык, навуковец, акадэмік, выхавацель, настаўнік, інжынэр
Навуковая сфэра тэарэтычная фізыка
Месца працы Кэмбрыдзкі ўнівэрсытэт (1932-1969)
Унівэрсытэт штату Флорыда (ад 1971)
Вядомы як раўнаньне Дырака
грэбень Дырака
дэльта-функцыя Дырака
статыстыка Фэрмі-Дырака
мора Дырака
гіпотэза Дырака а вялікіх ліках
фэрміон Дырака
альгебра Дырака
дужка Дырака
сіла Абрахама-Лорэнтца-Дырака
інтэграл Фэрмі-Дырака
адмоўная імавернасьць
раўнаньне Дырака-Колумба-Брэйта
Сябра ў Лёнданскае каралеўскае таварыства[3], Леапальдзіна[d][5], Папская акадэмія навук[d][6][1], Акадэмія навук СССР[d][1], Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі[d][1], Амэрыканская акадэмія мастацтваў і навук[d][1], Амерыканскае фізічнае таварыства[d][7][1], Нацыянальная акадэмія навук ЗША[1], Турынская акадэмія навук[d][8][1], Indian Academy of Sciences[d][1], Chinese Physical Society[d][1], Ірляндзкая каралеўская акадэмія[d][1], Эдынбурскае каралеўскае таварыства[d][1], Інстытут Францыі[d][1], Sciences Academy of Lisbon[d][1], Дацкая каралеўская акадэмія навук[d][1] і Француская акадэмія навук[1]
Навуковая ступень доктар філязофіі
Навуковы кіраўнік Ральф Фоўлер
Вучні Джон Палкінгорн
Бацька Charles Dirac[d][9]
Узнагароды Нобэлеўская прэмія (1933)

Жыцьцё і кар’ера

рэдагаваць

Поль Дырак нарадзіўся й рос у Бішапстане, раёне Брыстоля. Яго бацька, Чарльз Дырак, быў эмігрантам з Сант-Маўріса, Швэйцарыя. Яго маці была з Корновола, нарадзілася ў сям'і марака. У Поля быў старэйшы брат Фэлікс (па-француску: Félix), які скончыў жыцьцё самагубствам у 1925 годзе, а таксама была сястра Біятрыс (па-француску: Béatrice). Яго маладыя гады ў сям'і былі ня вельмі шчасьлівыя, ягоны бацька адрозьніваўся строгасьцю й аўтарытарнай натураю. Першую адукацыю атрымаў у Бішапскае пачатковай школе (па-ангельску: Bishop Road Primary School), потым працягнуў вучобу ў (па-ангельску: Merchant Venturers' Technical College) дзе ягоны бацька працаваў настаўнікам францускае мовы. Гэтая школа была пры Брыстольскім Унівэрсытэце, у якім вельмі паважнае значэньне прыдавалі навуковым дысцыплінам. У 1930 годзе абраны сябрам Лёнданскага каралеўскага таварыства[10].

Унёсак у навуку

рэдагаваць

Адзін з творцаў квантавае мэханікі і квантавае электрадынамікі. Ляўрэат Нобэлеўскае прэміі (1933 разам з Эрвінам Шродынгерам), за вялізны ўклад у разьвіцьцё квантавае мэханікі.

  1. ^ а б в г д е ё ж з і к л м н о п р MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
  2. ^ а б Kojevnikov A. P.A.M. Dirac // Encyclopædia Britannica (анг.)
  3. ^ а б в P.A.M.Dirac Biography // біяграфія
  4. ^ Find a Grave (анг.) — 1996.
  5. ^ https://www.leopoldina.org/mitglieder/mitgliederverzeichnis/mitglieder/member/Member/show/paul-dirac/
  6. ^ www.pas.va (анг.)
  7. ^ NNDB (анг.) — 2002.
  8. ^ www.accademiadellescienze.it (італ.)
  9. ^ Oxford Dictionary of National Biography (анг.) / C. MatthewOxford: OUP, 2004.
  10. ^ Дзірак Поль Адрыен Марыс // БЭ. — Мн.: 1998 Т. 6. с. 116

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць