Польска-літоўскія уніі

Польска-літоўскі хаўрус — вайскова-палітычны хаўрус польскага каралеўства Ягелонаў і Вялікага Княства Літоўскага ў канцы XIV—XVI стагодзьдзяў, які выліўся ва ўтварэньне ў 1569 г. адзінай дзяржавы Рэч Паспалітая.

Польшча і Літва каардынавалі свае інтарэсы з моманту падзелу галіцка-валынскай спадчыны пры Гедыміне. Дзьве дзяржавы аб’ектыўна згуртоўвалі такія фактары, як татара-турэцкая пагроза на поўдні і экспансія тэўтонскіх рыцараў на поўначы. Саюзныя адносіны былі аформленыя наступнымі уніямі:

1385 — Крэўская унія прывяла літоўскую дынастыю Ягелонаў на польскі трон
1401 — Віленска-радамская унія пацьвердзіла незалежнасьць ВКЛ;
1413 — Гарадзельская унія распаўсюдзіла правы шляхты на каталіцкае дваранства Вялікага Княства Літоўскага, уніфікавала геральдыку;
1432 — Гарадзенская унія;
1499 — Кракаўска-Віленская унія;
1501 — Мельніцкая унія прадугледжвала аб’яднаньне Польшчы і Літвы ў адзіную дзяржаву, але не была зацьверджана літоўскім соймам;
1569 — Люблінская унія, у выніку якой узьнікла Рэч Паспалітая.

Літаратура

Halecki O. Dzieje unii jagiellońskiej. — T. 1-2. — Kraków, 1919—1920.
Kutrzeba S., Semkowicz W. Akta Unji Polski z Litwa, 1385—1791. — Kraków, 1932.

Польска-літоўскія уніі — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў