Заўтра ёсьць учора

	«Заўтра ёсьць учора»
	Tomorrow is Yesterday
Жанр:	раман
Аўтар:	Кастусь Акула
Мова арыгіналу:	ангельская
Год напісаньня:	1967 год
Публікацыя:	1968 год
Асобнае выданьне:	1968 год
Выдавецтва:	«Пагоня»
Сэрыя:	Бібліятэка Бацькаўшчыны (2008)
Колькасьць старонак:	200
Ілюстратар:	Я. Мальдзіс (2008)
Афармленьне:	У. Сілянок (2008)
Пераклад на беларускую:	2008 год
Перакладчык:	Ірына Варабей
Носьбіт:	кніга
Папярэдні твор:	«Дзярлівая птушка» (1965)
Наступны твор:	«Закрываўленае сонца» (1974)
ISBN:	978-985-6530-91-6
	Электронная вэрсія

«За́ўтра ёсьць учо́ра» — ангельскамоўны раман Кастуся Акулы 1967 году, упершыню выдадзены ў Канадзе ў 1968 годзе.

Кастусь Акула стаў першым беларускім эмігрантам, які напісаў раман па-ангельску^[2]. Пагатоў, раман увайшоў у лік бэстсэлераў у Канадзе. 6 сакавіка 2008 году Згуртаваньне беларусаў сьвету «Бацькаўшчына» выдала раман у перакладзе Ірыны Варабей беларускім клясычным правапісам^[3].

Дзея

Марыя Каравай траціць сваю сям’ю падчас Другой сусьветнай вайны ў Беларусі. Пасьля 2 расстрэлаў немцамі і партызанамі апынаецца ў Канадзе, дзе сустракае забойцу сваёй сям’і.

Раман налічвае 31 разьдзел: 1) Арышт, 2) Міласэрнасьць уначы, 3) Новыя гаспадары, 4) Нападзеньне ў пуні, 5) Катаваньне ў клясным пакоі, 6) Забойства, 7) Абуджэньне, 8) Вульгарная прыгажуня, 9) Маёўка, 10) Двубой, 11) Ліхадзейка Лара, 12) Расправа, 13) Чорная бездань, 14) Д’ябалава гулянка, 15) Гвалтаваньне, 16) Дзірка ад кулі, 17) Сустрэча старых сяброў, 18) На папраўку, 19) Іспыт на трываласьць, 20) Руіны, 21) Знаходка, 22) Дзядзька, 23) У судзе, 24) Па сьледзе забойцы, 25) Адзін крок паперадзе, 26) Пачатак каханьня, 27) Вось і сустрэча, 28) У пошуках слушнасьці, 29) Выклік, 30) Сьмяротная паездка, 31) Вяртаньне да жыцьця.

Пераклад

За беларускі пераклад раману браліся некалькі перакладнікаў перад тым, як у 2005 годзе яго пачала Ірына Варабей, пабачыўшы папярэднюю спробу перакладу, якую ёй паказаў Кастусь Акула. У жніўні 2016 году Ірына Варабей згадвала: «Я ня ведаю, каго ў 1994 годзе меў на ўвазе паважаны спадар Уладзімер Арлоў. Вітаўт Мартыненка ў сваёй рэцэнзіі да майго перакладу потым казаў пра некалькі спробаў. Адну зь іх сам Кастусь быў паказваў мне — і гэта сталася адным з чыньнікаў, які ўмацаваў мяне ў маім рашэньні ўзяцца за пераклад. Да яго я прыступіла недзе ў 2005 годзе. Тое было асабістым выпадкам, нават эпапеяй майго жыцьця. Тая праца забрала шмат унутранае энэргіі, ня кажучы ўжо пра час. Трэ' было спачатку ўвайсьці ў стыль Кастуся Акулы, часткова стаць віртуальным Акулам. Бо патрабаваўся ня проста пераклад, варыянтаў якога аб'ектыўна магчыма быць шмат, але той, што быў бы найбліжэй да мовы аўтара. Кажу найбліжэй, бо давесьці дакладна да мовы Акулы, напэўна, змог бы толькі сам Акула. Да таго, як узяцца за пераклад, я прачытала ўсяго Акулу, якога змагла знайсьці. І не таму, што я плянавала яго перакладаць, а таму, што ён проста быў мне цікавы. Жыве такая глыба побач з табой, такая постаць». Перакладніца адзначала: «спыталася яго аднойчы, чаму ён яго сам не пераклаў. Ну, дзіўна ж — гэта так проста — узяць перапісаць тое ж самае на родную мову... А ён мне адказаў: «А я не магу. Пісаць магу. Па-беларуску. Па-ангельску. А перакладаць не магу. Тут адмысловы дар патрэбны. У мяне яго няма». Яшчэ адзін чыньнік — нашае сяброўства, нашае сумоўе з Кастусём. У тыя часы мы зьбіраліся ў яго ўдома амаль штотыдня. І я тады вырашыла, калі ня я — тая, хто побач зь ім і ведае яго і ягоны стыль, гаворку — то хто? Я і цяпер яшчэ чую ягоны голас. І калі Вы пытаецеся, як я трымалася стылю, скажу, што проста старалася пачуць голас Кастуся, як бы ён вымавіў гэты сказ»^[4].

Выданьні

Kastuś Akuła. Tomorrow is Yesterday. — Toronto: Pahonia, 1968.
Кастусь Акула. Заўтра ёсьць учора : раман / адказн. У. Сілянок, перакл. Ірына Варабей, вокл Я. Мальдзіс. — Менск: Мэдысонт, 2008. — 200 с. — (Бібліятэка Бацькаўшчыны ; кн. 15). — 500 ас. — ISBN 978-985-6530-91-6

Крыніцы

^ Кастусь Акула: Заўтра ёсьць учора (анг.) // Партал «Сучасны раман», 2021 г. Праверана 22 студзеня 2021 г.
^ Віталь Воранаў. Вялікія працы беларускай літаратуры і дзе іх знайсьці па-ангельску (анг.) // Партал «Беларускі жывільнік», 28 лютага 2019 г. Праверана 22 студзеня 2021 г.
^ Выйшаў па-беларуску раман К. Акулы «Заўтра ёсьць учора» // Газэта «Наша ніва», 10 красавіка 2008 г. Праверана 22 студзеня 2021 г.
^ Алесь Кот. Беларуская зорка вышывальнага мастацтва ў Канадзе (поўнае інтэрвію 12 жніўня 2016 году для «Нашай нівы») // Блог Ірыны Варабей «Дух Беларусі», 10 кастрычніка 2017 г. Праверана 22 студзеня 2021 г.

Вонкавыя спасылкі

Кастусь Акула. Раман «Заўтра ёсьць учора» (па частках) // Інтэрнэт-бібліятэка «Родныя вобразы», 2021 г. Праверана 22 студзеня 2021 г.
Заўтра ёсьць учора // Партал «Букстэр», 2021 г. Праверана 22 студзеня 2021 г.

Гэта — накід артыкула па літаратуры. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[1] Кастусь Акула: Заўтра ёсьць учора (анг.) // Партал «Сучасны раман», 2021 г. Праверана 22 студзеня 2021 г.

[2] Віталь Воранаў. Вялікія працы беларускай літаратуры і дзе іх знайсьці па-ангельску (анг.) // Партал «Беларускі жывільнік», 28 лютага 2019 г. Праверана 22 студзеня 2021 г.

[3] Выйшаў па-беларуску раман К. Акулы «Заўтра ёсьць учора» // Газэта «Наша ніва», 10 красавіка 2008 г. Праверана 22 студзеня 2021 г.

[4] Алесь Кот. Беларуская зорка вышывальнага мастацтва ў Канадзе (поўнае інтэрвію 12 жніўня 2016 году для «Нашай нівы») // Блог Ірыны Варабей «Дух Беларусі», 10 кастрычніка 2017 г. Праверана 22 студзеня 2021 г.

[1]

[2]

[3]

[4]