Палацава-паркавы комплекс Шадурскіх (Асьвея)

Помнік грамадзянскай архітэктуры
Палацава-паркавы комплекс Гільзэнаў і Шадурскіх
Асьвейская сядзіба. Н. Орда, 1875—1876 гг.
Краіна	Беларусь
Мястэчка	Асьвея
Каардынаты	56°00′51″ пн. ш. 28°07′05″ у. д. / 56.01417° пн. ш. 28.11806° у. д. / 56.01417; 28.11806Каардынаты: 56°00′51″ пн. ш. 28°07′05″ у. д. / 56.01417° пн. ш. 28.11806° у. д. / 56.01417; 28.11806
Архітэктурны стыль	клясыцызм
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Палацава-паркавы комплекс Гільзэнаў і Шадурскіх на мапе Беларусі Палацава-паркавы комплекс Гільзэнаў і Шадурскіх

Пала́цава-па́ркавы ко́мплекс Гі́льзэнаў і Шадурскіх — помнік архітэктуры другой паловы XVIII ст. у Асьвеі. Знаходзіцца на ўсходняй ускраіне мястэчка, на паўднёвым беразе Асьвейскага возера. Твор архітэктуры клясыцызму. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Комплекс складаўся з палаца, капліцы, парку з аранжарэямі, ставамі і брамамі. Палац зруйнавалі ў часы Першай сусьветнай вайны, засталіся руіны разам з аранжарэяй^[1]. Утвараў адзіны ансамбль з касьцёлам Найсьвяцейшай Тройцы і кляштарам місіянэраў.

Гісторыя

У 1782 годзе ваявода менскі Ян Аўгуст Гільзэн, аўтар Кронікі інфлянцкай і вядомы каталіцкі фундатар, збудаваў у сваім маёнтку Асьвеі палацава-паркавы компелкс. З 1786 году сядзіба належала графам Шадурскім.

Палац зруйнавалі ў часы Першай сусьветнай вайны. Засталіся руіны разам з аранжарэяй^[1].

Архітэктура

Помнік архітэктуры клясыцызму. 2-павярховы палац улучаў пяць корпусаў з чатырма шырокімі галерэямі і меў арыгінальны плян:

галоўных уваходаў было 4, адпаведна порам году;
унутраных — 12, паводле ліку месяцаў;
пакояў і заляў — паводле ліку тыдняў у годзе;
вокнаў — паводле ліку дзён у годзе.

Манумэнтальнасьць архітэктуры узмацнялася буйным маштабам падзелаў і канструкцыяў. Рытм фасадаў складаўся чаргаваньнем высокіх аркавым і прастакутных праёмаў і здвоеных калёнаў тасканскага ордэру ў прасьценках. Плястыку сьценаў узбагачвалі антаблемэнты, руст, філёнгі.

У адным з крылаў два паверхі займаў зімовы сад^[2].

Парк

Палац атачаўся паркавым масівам, які займаў 40 гектараў (у наш час — 15 га). Парк належыць да пэйзажнага тыпу пэрыяду рамантызму. Тут растуць мясцовыя пароды дрэваў: ясень, ліпа, дуб, клён, бяроза^[1].