Андрэй Катлярчук

Андрэй Катлярчук
	Андрэй Катлярчук
Род дзейнасьці	гісторык, журналіст
Дата нараджэньня	1968
Месца нараджэньня	Новачаркаск, РСФСР
Месца вучобы	Бранскі дзяржаўны ўнівэрсытэт[d] (1990); Стакгольмскі ўнівэрсытэт;
Занятак	гісторык
Месца працы	Унівэрсытэт Сэдэртэрну[d]; Стакгольмскі ўнівэрсытэт;
Узнагароды	Прэмія імя Францішка Багушэвіча (ПЭН-цэнтар)

Андрэ́й Катлярчу́к (нар. 1968, Новачаркаск) — беларускі і швэдзкі гісторык.

Біяграфія Рэдагаваць

Нарадзіўся ў сям’і савецкага вайскоўца.

Доктар гістарычных навук (2006). Ляўрэат Прэміі ПЭН-цэнтру імя Ф. Багушэвіча.

Выкладае ва ўнівэрсытэце Паўднёвага Стакгольму. Дасьледуе швэдзка-беларускія гістарычныя стасункі. Пэўны час быў карэспандэнтам газэты «Наша Ніва» ў Швэцыі.

У сваіх працах крытыкаваў дзеячоў беларускага нацыянальнага руху, абвінавачваў іх у саўдзеле ў злачынствах нацыстаў у час Другой сусьветнай вайны^[2], а іх прыхільнікаў абазначаў як «удзельнікаў праварадыкальных групаў»^[2]. Генэрала Францішка Кушаля Катлярчук абазначаў у сваіх працах як «апартуніста, які шмат разоў мяняў пагоны і выжываў пры любым рэжыме»^[2]. Пісьменьніка Кастуся Акулу Катлярчук абвінавачваў у «замоўчваньні Галакосту і іншых зьверстваў» і распаўсюдзе «вобразу Беларускай краёвай абароны як нацыянальнага войска, якое змагалася супраць бальшавізму за свабоду Беларусі і ўсёй Эўропы»^[2].

Беларускіх добраахвотнікаў, якія ваююць за Ўкраіну ў вайне супраць расейскай агрэсіі, Катлярчук абвінавачваў у адданасьці «нэанацыстоўскім каштоўнасьцям»^[2], сьцьвярджаючы, што «руны SS і сымболіка 30-й дывізіі Waffen SS прысутнічаюць на касках многіх [беларускіх] добраахвотнікаў»^[2].

Распаўсюд інфармацыі пра Галадамор ва Ўкраіне і параўнаньне злачынстваў сталінскага рэжыму з нацыстоўскімі пасьля распаду СССР характарызаваў як наратывы вэтэранаў пронацыстоўскіх фармаваньняў, якія распаўсюджваліся «ультранацыяналістычнымі рухамі»:

In many European countries today, ultranationalist movements spread veterans’ messages in media and politics. In the Baltic states and Ukraine, the «double genocide theory» was developed, which compares Nazi atrocities with Stalinist crimes against humanity. After the collapse of the Soviet Union the Ukrainian scholars and politicians began debating the Holodomor-as-genocide (Soviet state-run mass famine in the early 1930s) alongside the Holocaust and the Nazi crimes against the Slavic population. The «re-discovery» of the Soviet mass famine has played a crucial role in the contemporary political identity of Ukrainians.^[2]

Сёньня ў многіх эўрапейскіх краінах ультранацыяналістычныя рухі распаўсюджваюць наратывы вэтэранаў [- гітлераўскіх калябарацыяністаў] у СМІ і палітыцы. У краінах Балтыі і Ўкраіне была распрацаваная «тэорыя падвойнага генацыду», якая параўноўвае нацысцкія зьверствы са сталінскімі злачынствамі супраць чалавецтва. Пасьля распаду Савецкага Саюза ўкраінскія навукоўцы і палітыкі разам з Галакостам і злачынствамі нацыстаў супраць славянскага насельніцтва пачалі абмяркоўваць Галадамор-як-генацыд (савецкі дзяржаўны масавы голад у пачатку 1930-х гадоў). «Паўторнае адкрыцьцё» савецкага масавага голаду адыграла вырашальную ролю ў сучаснай палітычнай ідэнтычнасьці ўкраінцаў.

Грамадзкая дзейнасьць Рэдагаваць

У 2009 годзе ўзначаліў ініцыятыўную групу з мэтаю прымусіць швэдзкія ўлады зьмяніць афіцыйную назву Беларусі па-швэдзку з Vitryssland на Belarus^[3].

Працы Рэдагаваць

Кнігі Рэдагаваць

Швэды ў гісторыі й культуры беларусаў, Менск, 2002 (Прэмія імя Францішка Багушэвіча (ПЭН-цэнтар))
У ценю Польшчы і Расеі. Вялікае Княства Літоўскае і Швэцыя ў часе эўрапейскага крызісу сярэдзіны XVII ст. Беларускае Гістарычнае Таварыства (Беласток) і Інстытут Беларусістыкі, Менск, 2010, ISSN 1392-9682

Артыкулы Рэдагаваць

Беларусы Бранскага краю // Arche, 2-2001
Чаму беларусы не апанавалі літоўскай спадчыны // Arche, 2(25)-2003
Яшчэ раз пра месца беларусаў у гісторыі // Arche, 5 — 2003
Падарожжа ў сэрца Літвы // Arche, 1-2 — 2006
«Уцёкі мазгоў», ці Лёсы пратэстантаў Вялікага Княства Літоўскага ў другой палове XVII ст. // Спадчына 2006. №1
У ценю Польшчы і Расеі. Вялікае Княства Літоўскае і Швэцыя ў часе эўрапейскага крызісу сярэдзіны XVII ст. // Arche, 7-8 −2008

Крыніцы Рэдагаваць

^ Andrej Kotlârčuk // MAK (пол.)
^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё The Counter-Narrative of WWII and the Far Right-Identity — by Andrej Kotljarchuk // The Many Faces of the Far Right in the Post-Communist Space: A Comparative Study of Far-Right Movements and Identity in the Region / [ed] Ninna Mörner, Huddinge: Södertörns högskola, 2022, p. 61-75
^ У шведскіх уладаў патрабуюць змяніць афіцыйную назву Беларусі // Эўрапейскае радыё для Беларусі, 13 ліпеня 2009

[_69f3daa74cc7345d-1] Andrej Kotlârčuk // MAK (пол.)

[nazi-2] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё The Counter-Narrative of WWII and the Far Right-Identity — by Andrej Kotljarchuk // The Many Faces of the Far Right in the Post-Communist Space: A Comparative Study of Far-Right Movements and Identity in the Region / [ed] Ninna Mörner, Huddinge: Södertörns högskola, 2022, p. 61-75

[3] У шведскіх уладаў патрабуюць змяніць афіцыйную назву Беларусі // Эўрапейскае радыё для Беларусі, 13 ліпеня 2009

[1]

[2]

[3]