Альшаніцкая бітва
Альшані́цкая бітва адбылася 27 студзеня 1527 року паміж войскамі Вялікага Княства Літоўскага і Крымскага ханства. Адна з найбольшых перамог над крымскімі татарамі вялікалітоўскага гетмана Канстантына Астроскага[3] і апошні вялікі наезд татараў на Вялікую Літву[1].
Альшаніцкая бітва | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Супернікі | |||||||||
.svg){kind=small} Вялікае Княства Літоўскае | .svg){kind=icon} Крымскае ханства | ||||||||
Камандуючыя | |||||||||
| Канстантын Астроскі Юры Радзівіл[1] | Сахіб I Герай[2] | ||||||||
Колькасьць | |||||||||
| 7000[1] | 34—40 тыс. | ||||||||
Страты | |||||||||
| невядомыя | 24 тыс. забітыя, 700 паланёныя | ||||||||
У 1524 року Іслам I Герай, сын Мэхмэда I, уварваўся ў Вялікае Княства Літоўскае і па вяртаньні распачаў адкрытую барацьбу за сталец са сваім дзядзькам і новым ханам Саадэтам I[2]. У 1526 бакі памірыліся і пачалі супольны наезд на Палесьсе[1], спустошыўшы землі ад Тураву да Пінску. На адваротным шляху іх дагнала войска літоўскае на чале з Канстантынам Астроскім ды напоўніцу разьбіла іх пад вёскай Альшаніцай ля Кіеву. Былі вызваленыя 80 000 палонных, вернутая нарабаваная маёмасьць. Рэшту татарскага войска дабілі пад Каневам і Чаркасамі Астафі Дашкевіч і Юры Алелькавіч[4].
Па бітве літоўцы вызвалілі хана Шэйха Ахмэда[2], былога хана Залатой арды, увязьненага больш як 20 гадоў таму, каб выкарыстаць яго дзеля ціску ў перамовах з крымскімі татарамі[5]. У выніку Саадэт I і Іслам I Гераі даслалі князю Жыгімонту Старому лісты з прапановаю міру і зьвязу супраць Маскоўскага княства. Аднак гэтыя пляны былі спыненыя з-за новых унутраных рознагалосіц у Крымскім ханстве[2].
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б в г Gudavičius, Edvardas Olšanicos mūšis // Tarybų Lietuvos enciklopedija (лет.) / Jonas Zinkus. — Vilnius: Vyriausioji enciklopedijų redakcija, 1985—1988. — Т. 3. — С. 239.
- ^ а б в г Kolodziejczyk, Dariusz The Crimean Khanate and Poland-Lithuania: International Diplomacy on the European Periphery (15th-18th Century). A Study of Peace Treaties Followed by Annotated Documents. — BRILL, 2011. — С. 66—68. — (The Ottoman Empire and its Heritage). — ISBN 9789004191907
- ^ Lietuvos istorijos institutas. (9 жніўня 2009) 1530 08 10 mirė Lietuvos DK didysis etmonas Konstantinas Ostrogiškis Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės kalendorius. Delfi.lt.
- ^ Пазднякоў, В. Бітва на Альшаніцы 1527 // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — 684 с. — ISBN 985-11-0314-4 — С. 333—334.
- ^ Howorth, Henry Hoyle History of the Mongols from the 9th to the 19th Century. — Longmans, Green, and Co., 1880. — Т. 2. — С. 346, 462.
Літаратура
рэдагаваць- Іван Крип’якевич. Історія українського війська — Частина II: В боротьбі з татарами (Видання Івана Тиктора. — Львів, 1936)
- Дмитро Вирський. Татарська війна взимку: опис битви під Ольшаницею 1527 р. Й. Л. Деція // Український історичний журнал. — К., 2008. — № 5 (482) (вер.-жовт.). — С. 210—216. — ISSN 0130-5247.
- Piotr Borawski. Tatarzy w dawnej Rzeczypospolitej. — Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1986. — S. 80-83. — ISBN 83-205-3747-9.
- Paweł Jasienica. Polska Jagiellonów. — Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1975. — Tom II. — S. 62
- Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I
- Leszek Podhorodecki. Chanat Krymski i jego stosunki z Polską w XV-XVIIIw. — Warszawa, 1987. — S. 85-86. — ISBN 83-05-11618-2.