Абу Нувас аль-Хасан бэн Хані Аль-Хакамі (па-арабску: أبو نواس الحسن بن هانئ الحكمي‎), вядомы як Абу́ Нува́с[5] (па-арабску: ابونواس‎, пэрс. ابونواس‎; 756—814) — адзін з найвыбітнейшых клясычных арабскіх паэтаў эпохі пачатку Сярэднявечча; пісаў на арабскай, часам на пэрсыдзкай мовах. Нарадзіўся ў Ахвазе, Пэрсіі ў сям’і бацькі-араба і маці-пэрсыянкі.[6][5] Абу Нувас увайшоў у арабскі фальклёр, у прыватнасьці, у некалькі гісторыяў з «Тысячы і адной ночы».

Абу Нувас
أبو نواس
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні Хасабан Ібн Хані
Нарадзіўся 762(0762)
Памёр 813 або 814
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці паэт
Жанр застольныя песьні, панэгірыка, любоўная лірыка, лірыка, сатыра, элегіі, паляўнічыя вершы
Мова арабская мова[4]

Творчасьць

рэдагаваць

Паэтычная спадчына Абу Нуваса вельмі вялікая. Ягонаму пяру належаць вершы ўсіх традыцыйных жанраў, акрамя таго, ён лічыўся стваральнікам асаблівага жанру паляўнічых вершаў — тардыят. Славу яму прынесьлі яго хамрыят — вершы аб віне. Гэта звычайна доўгія шматсюжэтныя вершы са складанай кампазыцыяй.

Для любоўнай лірыкі Абу Нуваса ўласьціва ўжываньне мноства дэталяў, прымяненьне разнастайных мэтафараў, рытарычных зваротаў і іншых паэтызмаў. У лірычных вершах захоўваецца дыялёг, ні ў чым не парушаецца жывая плынь прамовы.

Супраціўнік бэдуінскага «псэўдаклясыцызма», ён зьяўляецца бачным прадстаўнікоў «новага стылю», які адлюстроўвае больш вытанчаныя формы побыту й настроі багатага мяшчаніна ў пэрыяд ператварэньня халіфата з замкнёнай арабскай дзяржавы ў дзяржаву міжнароднага значэньня. У шматлікіх вершах Абу Нуваса высьмейваецца амаль увесь набор штампаў старажытнарабскай паэзіі: аплакваньне спарахнелых рэшткаў бэдуінскі намётаў, «бэдуінскія» жаночыя імёны Лэйла, Хінд, Асма і мноства іншых. Толькі ў панегірыках паэт імкнуўся прытрымлівацца традыцыйнага канону.

Сярэднявечны літаратар ібн Джыні кажа, што «Абу Нувас ведаў на памяць 700 урджузаў». Зьяўляючыся славутым паэтам, Абу Нувас пераконваў сваіх вучняў у неабходнасьці дасканала ведаць старую паэзію — бясконцую скарбніцу вобразаў. Ён казаў: «Набывайце веды — гэта мудрасьць». Праўда, пасьля таго, як вучні дэманстравалі свае веды ў гэтай галіне, ён патрабаваў, каб яны «забылі ўсё, што вывучылі на памяць». Гэта азначала, што ён быў супраць сьляпога перайманьня штампа, а зусім ня супраць самой старой паэзіі.

Ягоныя песьні сабраны некаторымі арабскімі навукоўцамі ў зборнік «Дыван»: выдадзеныя ў нямецкай апрацоўцы Крэмэрам у Вене ў 1855 годзе. Эўрапейскія дасьледчыкі называюць Абу Нуваса «арабскім Анакрэонам» і «арабскім Гайнэ». Пачуцьцёвасьць знайшла немалое адлюстраваньне ў ягонай творчасьці; але сярод пачуцьцёвых і проста парнаграфічных любоўных вершаў (звычайна ў гонар умілаваных свайго ж полу) вылучаецца цыкль далікатных і вытанчаных песьняў, прысьвечаных нявольніцы Джынане.

Зьяўляючыся прадстаўніком геданізму ў сваёй паэзіі, Абу Нувас, паводле паданьняў, пераносіў ідэалы сваёй паэзіі ў жыцьцё, вёў жыцьцё вельмі легкадумнае і шалапутнае; аб ягоных любоўных і нецьвярозых прыгодах, яшчэ ў свой час якія сталі легендарнымі, распавядаюць «Тысяча і адна ноч» і спэцыяльныя зборнікі фрывольных вершаў і анэкдотаў. Значная частка гэтых анекдотаў уяўляе сабой вандроўныя сюжэты.

У гонар Абу Нуваса быў названы кратар на Мэркурыі.

  1. ^ а б Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (фр.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 8. — ISBN 978-2-221-06888-5
  2. ^ G. W. T. Abu Nuwas (анг.) // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911. — Vol. 1. — P. 80.
  3. ^ Абу-Нувас (рас.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. АндреевскийСПб: Брокгауз — Ефрон, 1890. — Т. I. — С. 47.
  4. ^ Abu Nuwas // CONOR.SI
  5. ^ а б Гарзанці, Альда. Enciclopedia Garzanti della letteratura.  (італ.)
  6. ^ Esat Ayyıldız. "Ebû Nuvâs’ın Şarap (Hamriyyât) Şiirleri". Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18 / 18 (2020): 147-173.

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць