Ільдэфонс Бобіч
Ільдэфо́нс Бо́біч (пс. Пётра Просты; 10 студзеня 1890, в. Дзедзінцы, Друя — 28 красавіка 1944, Іўе) — каталіцкі сьвятар, пісьменьнік, прыхільнік беларускай мовы ў касьцёле. Вядомы ў літаратуры як Пётра Просты, адзін з пачынальнікаў беларускага руху ў пачатку ХХ стагодзьдзя.
Біяграфія
рэдагавацьНавучаўся ў Ковенскай гімназіі, якую скончыў у 1909 годзе. Падчас навучаньня далучыўся да беларускага руху, пачаў пісаць на беларускай мове пад псэўданімам Пятро Просты. Першае апавяданьне «Сьлёзы» было надрукаванае 25 студзеня 1907 году ў газэце «Наша ніва».
Па сканчэньні гімназіі ў 1909 годзе паступіў у Віленскую духоўную сэмінарыю. Пасьля яе сканчэньня накіраваны ў Рым, дзе вучыўся з 1911 па 1913 год. Атрымаў блаславеньне папы рымскага Піюса Х для ўсяго беларускага народу, а таксама для выданьня беларускай каталіцкай газэты «Беларус» («Biełarus»), што выходзіла ў Вільні з 1913 па 1915 г.
27 ліпеня 1915 году Ільдэфонс Бобіч атрымаў сьвятарскае пасьвячэньне. Працаваў у Ідольце. Адам Станкевіч згадвае Бобіча ў кнізе «Родная мова ў сьвятынях», што той карыстаецца беларускай мовай пад час набажэнстваў. З 1920 году ксёндз служыў вікарыем катэдральнага касьцёла ў Вільні. Выкладаў у Віленскай духоўнай сэмінарыі.
Прымаў удзел у зьезьдзе беларускага каталіцкага духавенства. Выступіў з рэфэратам пра беларускае рэлігійнае выдавецтва.
Напісаў і прадставіў рэцэнзентам працу «Нядзельныя Евангельлі й навукі» ў трох тамах. Цэнзар ксёндз прафэсар П. Краўяліс даў сваю згоду на друкаваньне кнігі. Сакратар біскупскай курыі ксёндз І. Халецкі, перш чым даць цэнзарскі дазвол да подпісу біскупа, даслаў ліст у Варшаву езуіту Шчапанскаму, у якога пытаўся, ці можна выдаваць гэтую кнігу. Адказ быў адмоўны, але ксёндз П. Краўяліс напісаў біскупу Матулевічу пра беспадстаўнасьць забароны, і ксёндз Бобіч атрымаў дазвол на выданьне сваёй працы.
У 1923 годзе ксяндза Бобіча прызначылі пробашчам у Германавічы на Дзісеншчыне (цяпер Шаркоўшчынскі раён). Тамака ён працягваў весьці набажэнствы на беларускай мове і стварыў моладзевы каталіцкі гурток. У 1930 годзе — пробашч Петрапаўлаўскага касьцёла ў Іўі. Адначасова пробашч і дзекан Вішнеўскага дэканату.
Супрацоўнічаў зь беларускім часопісам «Крыніца». Падчас нямецкай акупацыі падрыхтаваў да друку беларускамоўныя зборнікі казаньняў «Роднае слова ў касьцёле» і «Навучайце ўсе народы», а таксама працу, прысьвечаную філязофіі малітвы, якія засталіся ў рукапісе. Ён плянаваў напісаць яшчэ чатыры тамы казаньняў, але не пасьпеў. У 1942 годзе арыштаваны немцамі. Утрымліваўся нейкі час у вязьніцы. Неўзабаве пасьля таго, як быў выпушчаны зь вязьніцы ў 1944 годзе, памёр. Пахаваны каля Петрапаўлаўскага касьцёла. З таго часу Іўе ня мела пастаяннага сьвятара. Толькі ў 1984 годзе ім стаў ксёндз Леанід Нясьцюк.
Творчасьць
рэдагавацьАпавяданьні
- Сьлёзы
- У калядны ціхі вечар
- Воля
- Скарб
- Абразкі і інш.
Ненадрукаваная п’еса
- Свякроўка
Брашура
- Нашто беларусам газеты
Кнігі
- Нядзельныя Евангельлі й навукі
Літаратура
рэдагаваць- Аляксандар Адамковіч. Святар і пісьменнік // Часопіс Наша Вера, № 2-1999
- Казімір Нехвядовіч. Беларускія падарожжы. — Познань: GAWIA, 2006. ISBN 978-83-920882-4-0
- Туронак Ю. Беларуская кніга пад нямецкім кантролем (1939—1944). — Менск: Беларускі Гістарычны Агляд, 2002. — 144 с. — (Бібліятэка часопіса «Беларускі Гістарычны Агляд»). — 300 ас.