Ёзэф Вёльфль

Ёзэф Вёльфль
	Ёзэф Вёльфль
	Joseph Wölfl
	Ёзэф Вёльфль. Гравюра Ё. Г. Шэфнэра з партрэту Ф. Амэрлінга
Дата нараджэньня	24 сьнежня 1773
Месца нараджэньня	Зальцбург
Дата сьмерці	21 траўня 1812 (38 гадоў)
Месца сьмерці	Лёндан
Месца пахаваньня	St Marylebone Parish Church, Marylebone[d];
Прафэсія	кампазытар, скрыпач
Сябра ў	Нідэрляндзкая каралеўская акадэмія навук[d]
Жанры	опэра і сымфонія
Інструмэнты	скрыпка
	Ёзэф Вёльфль у Вікісховішчы

Ёзэф Вёльфль (па-нямецку: Joseph Wölffl; 24 сьнежня 1773, Зальцбург — 21 траўня 1812, Лёндан) — аўстрыйскі піяніст і кампазытар.

Жыцьцяпіс

Ёзэф Вёльфль нарадзіўся ў Зальцбургу, дзе вывучаў музыку ў Леапольда Моцарта і Ёгана Міхаэля Гайдна. Упершыню выступіў у якасьці скрыпача-саліста ў сямігадовым веку. Пераехаўшы ў Вену, у 1790 року ён наведаў Вольфганга Амадэя Моцарта і, магчыма, узяў у яго заняткі. Першая опэра Вёльфля, «Der Höllenberg», была складзеная ў 1795 року.

Памятны знак на месцы нараджэньня Вёльфля, усталяваны ў 2012 року

Сучасьнікі ставілі Вёльфля вышэй за Бэтговэна^[1], аднак пасьля паразы, нанесенай яму Бэтговэнам у «фартэпіянным двубоі» ў хаце графа Вэцляра (1799), папулярнасьць Вёльфля пачала падаць^[2]. Бэтговэну прысьвечаныя санаты скл. 6 (1798).

Ёзэф Вёльфль (гравюра 1811 р. з партрэту У. Г. Пайна)

Раманс з опэры «Прыўкрасная малочніца»

Прабавіўшы 1801—1805 у Парыжы, Вёльфль пераехаў у Лёндан, дзе упершыню выступіў 27 траўня 1805. У Лёндоне ён меў камэрцыйны посьпех. У 1808 року ён апублікаваў санату, скл. 41, названую з-за тэхнічнай цяжкасьці «Non Plus Ultra». У адказ на гэта саната Дусека, пачаткова названая «Вяртаньне ў Парыж», была перавыдадзеная пад назвай «Plus Ultra», з іранічным прысьвячэньнем «Non Plus Ultra».

Вёльфль быў вельмі высокі і, як казалі сучасьнікі, мог узяць тэрцдэцыму, што палягчала яму выкананьне тэхнічна складаных пасажаў, чым ён і карыстаўся падчас імправізацыяў.

Сканаў Вёльфль у Лёндане, у доме на Грэйт Марылебан стрыт, 21 траўня 1812.

Творы

Фартэпіянныя канцэрты

Канцэрт для фартэпіяна № 1 скл. 20 соль мажор (к. 1802—1803)
Канцэрт для фартэпіяна № 2 скл. 26
Канцэрт для фартэпіяна № 3 скл. 32 фа мажор
Канцэрт для фартэпіяна № 4 скл. 36 соль мажор «Штыль»
Канцэрт для фартэпіяна № 5 скл. 43 до мажор «Вялікі ваенны канцэрт» (1799?)
Канцэрт для фартэпіяна № 6 скл. 49 рэ мажор «Зязюля» (апублікаваны ў 1811)

Сымфоніі

Сымфонія соль мінор скл. 40. Прысьвечаная Люіджы Керубіні.
Сымфонія до мажор скл. 41. Прысьвечаная Ёгану Пэтэру Салямону.

Струнныя квартэты

Струнны квартэт мі-бэмоль мажор скл. 30 № 1. Прысьвечаны Басьсі Гуаіта
Струнны квартэт до мажор скл. 30 № 2. Прысьвечаны Басьсі Гуаіта
Струнны квартэт рэ мажор скл. 30 № 3. Прысьвечаны Басьсі Гуаіта
Шэсьць струнных квартэтаў op.51.

Опэры

Der Höllenberg (1795)
Das schöne Milchmädchen, oder Der Guckkasten (1797)
Der Kopf ohne Mann (1798)
Liebe macht kurzen Prozess, oder Heirat auf gewisse Art (1798)
Das trojanische Pferd (1799)
L’Amour romanesque (1804)
Fernando, ou Les maures (1805)

Памятны знак у Лёндане ў раене апошняга месца жыхарства Вёльфля

Санаты

Санаты скл. 6, прысьвечаныя Людвігу ван Бэтговэну
Саната до мінор, скл. 25
Саната рэ мажор, скл. 31
3 санаты, скл. 33
Саната для фартэпіяна ў чатыры рукі і флейты, скл. 42

Іншыя

Вялікі дуэт рэ мінор для фартэпіяна і віялянчэлі скл. 31. Прысьвечаны мадам Голяндэр.

Крыніцы

^ Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб, 1890—1907.
^ Denora, Tia The Beethoven-Wölfl piano duel // Music in eighteenth-century Austria / David Wyn Jones. — Cambridge: Cambridge University Press, 1996. — С. 259—282.

Вонкавыя спасылкі

Ёзэф Вёльфль — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[1] Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб, 1890—1907.

[2] Denora, Tia The Beethoven-Wölfl piano duel // Music in eighteenth-century Austria / David Wyn Jones. — Cambridge: Cambridge University Press, 1996. — С. 259—282.

[1]

[2]