Казёл безааравы

Казёл безаа́равы (Capra aegagrus) — жывёла клясы сысуноў атрада парнакапытных сямейства быкавых (Bovidae).

Казёл безааравы
Клясыфікацыя
Царства	Жывёлы (Animalia)
Тып	Хордавыя (Chordata)
Кляса	Сысуны (Mammalia)
Інфракляса	Пляцэнтарныя (Placentalia)
Надатрад	Ляўразыятэрыі (Laurasiatheria)
Атрад	Парнакапытныя (Artiodactyla)
Сямейства	Быкавыя (Bovidae)
Падсямейства	Caprinae
Род	Казёл (Capra)
Від	Казёл безааравы
Бінамінальная намэнклятура
Capra aegagrus Erxleben, 1777
Арэал
Арэал — жоўты
[[wikispecies:Capra aegagrus |Казёл безааравы на Віківідах]]  Казёл безааравы ў Вікісховішчы ITIS 898264 ·

Распаўсюджваньне

Сустракаецца ў Азіі (Армэнія, Азэрбайджан, Грузія, Іран, Ірак, Пакістан, Расея, Туркмэністан, Турэччына); на вышынях 0-3250 м. Насяляе горныя раёны, дзе спалучаюцца камяністыя агаленьні (у тым ліку асыпкі) і расьліннасьць (хмызьняковыя зараснікі (маквіс) або іглічныя лясы). На Каўказе, асабліва на Вялікім Каўказе, гэта від зьмяшаных лясоў, хаця ён звычайна жыве ў адносна засушлівых месцах пражываньня на большай частцы свайго арэала і можа залежаць ад тамтэйшых крыніц вады. Выбар рэльефу, крутасьць і экспазыцыя схілаў залежаць ад сезону, пагроз і асаблівасьцей клімату і расьліннасьці, але ва ўсіх крыніцах падкрэсліваецца галоўнае значэньне няроўнасьці і крутасьці схілаў на ўсіх вышынях. Аднак на Вялікім Каўказе самцы, як правіла, выбіраюць больш высокія вышыні, чым саміцы па-за каляінай. Паўднёвых схілаў пазбягаюць толькі летам і аддаюць перавагу зімой і вясной. Сезонныя міграцыі для жывёл на Каўказе не характэрныя, за выключэньнем, можа быць, самцоў, якія могуць жыць даволі далёка ад саміц па-за каляіны на Малым Каўказе.

Постаць

Даўжыня галавы і тулава складае ад 120 да 160 см, даўжыня хваста ад 15 да 20 см, маса ад 25 да 95 кг. Іх целасклад каржакаваты, канечнасьці моцныя, капыты шырокія. Самцы зімой маюць серабрыста-белы мех, ніз і часткі твару чорна-бурыя. Па сьпіне цягнецца чорная паласа, а ад сьпіны да грудзей у вобласьці плячэй — чорная паласа. Бліжэй да лета асноўная афарбоўка становіцца рудавата-карычневай. Саміцы круглы год жаўтлява-карычневыя, але таксама маюць цёмную паласу на сьпіне. Абодва маюць рогі, хоць у самцоў рогі значна большыя. Рогі самцоў загнутыя назад у форме шаблі і могуць дасягаць 1,3 метра ў даўжыню. Рогі саміцаў злёгку выгнутыя, даўжынёй ад 20 да 30 сантыметраў і адносна худыя.

Лад жыцьця

Ён траваедны, сілкуецца травой, травяністымі расьлінамі і хмызьнякамі, можа залазіць на не вельмі высокія дрэвы, такія як ядловец і дуб. Харчаваньне вар’іруецца ў залежнасьці ад геаграфіі і сезона. Capra aegagrus пераважна актыўныя ў прыцемках і здабываюць ежу раньняй раніцай і позна ўвечары. У гарачую пару года яны адпачываюць днём. Яны жывуць статкамі, у сярэднім ад 5 да 25 жывёл, у залежнасьці ад месца пражываньня і рэгіёну. Саміцы і іх нашчадства жывуць у групах саміц круглы год і толькі ненадоўга адыходзяць ад групы, каб нарадзіць. Самцы праводзяць большую частку года ў халасьцяцкіх групах прыкладна з 4-5 жывёл. Яны ўсталёўваюць іерархію ўнутры гэтых груп. У шлюбны перыяд яны далучаюцца да статкаў самак і часам жорстка змагаюцца з іншымі самцамі за шлюбныя прывілеі. У залежнасьці ад рэгіёна спарваньне адбываецца ў перыяд са жніўня па снежань. Пасля перыяду цяжарнасьці ад 150 да 170 дзён саміца нараджае аднаго або двух маладых жывёл (дзяцянят) са студзеня па май. Яны важаць каля 2 кілаграмаў пры нараджэньні. Прыкладна праз чатыры-пяць месяцаў іх адлучаюць ад грудзей, але яны застаюцца з маці да наступнага сэзону спарваньня або родаў. Сваё першае нашчадства саміцы нараджаюць прыкладна ва ўзросце трох гадоў.

Крыніцы

• Weinberg, P. & Ambarli, H. 2020. Capra aegagrus. The IUCN  (анг.)
• Ronald M. Nowak Walker’s carnivores of the world. — JHU Press, 2005. — ISBN 0801880327.  (анг.)