75-ы грэнадэрскі полк СС (1-ы беларускі)
75-ы грэнадэрскі полк войскаў СС (1-ы беларускі) (па-нямецку: Waffen-Grenadier Regiment der SS nr 75 (weissruthenische nr 1)) — фармаваньне войскаў СС, складзенае зь беларусаў. Адзінае канчаткова сфармаванае падразьдзяленьне 30-й грэнадэрскай дывізіі СС (1-й беларускай)[1]. У беларускай эміграцыйнай літаратуры таксама вядомы як 1-ы беларускі нацыянальны полк або 1-ы беларускі полк.
| 75-ы грэнадэрскі полк войскаў СС (1-ы беларускі) | |
| па-нямецку: Waffen-Grenadier Regiment der SS nr 75 (weissruthenische nr 1) | |
| Гады існаваньня | 15 студзеня — 15/20 красавіка 1945 |
|---|---|
| Краіна |
.svg){kind=small} Нямеччына |
| Уваходзіць у | 30-я грэнадэрская дывізія СС (1-я беларуская) |
| Тып | Полк |
| Колькасьць | 1094 |
| Дысьлякацыя |
Айзэнштайндорф (Чэхія) Цьвізель (Баварыя) |
| Мянушкі |
1-ы беларускі нацыянальны полк 1-ы беларускі полк |
| Войны | Другая сусьветная вайна |
Назва
рэдагавацьБеларуская брыгада СС складалася толькі зь 1-га беларускага грэнадэрскага палку (па-нямецку: Waffen-Grenadier-Regiment der SS nr 1 (weissruthenische)).
10 лютага 1945 году полк брыгады атрымаў новую назву — 86-ы грэнадэрскі полк СС (1-ы беларускі) (па-нямецку: Waffen-Grenadier Regiment der SS nr 86 (weissruthenische nr l))[1].
9 сакавіка у сувязі зь пераводам брыгады ў дывізію полк зьмяніў назву на 75-ы грэнадэрскі полк СС (па-нямецку: Waffen-Grenadier Regiment der SS nr 75 (weissruthenische nr 1)). Гэта было выклікана тым, што 86-ы полк ужо існаваў у 32-й танкава-грэнадэрскай дывізіі СС «30-га студзеня»[1].
Шлях палку
рэдагавацьНа базе 75-га палку былой 30-й дывізіі (2-й расейскай) ствараўся 3-і батальён, а з 76-га палку — 1-ы і 2-і батальёны палку. У кожным батальёне знаходзілася пэўная колькасьць немцаў, якія выконвалі ролю інструктараў
25-27 сакавіка Астроўскі наведаў дывізію і прыняў удзел ва ўрачыстасьцях на гонар гадавіны абвяшчэньня БНР. У межах сьвяткаваньня адбыўся парад падразьдзяленьняў дывізіі[2].
3 красавіка Кушаль прыехаў у дывізію і адзначаў, што ішло раззбраеньне беларусаў, а побач з кожным батальёнам стаяў нямецкі атрад зь 50 узброеных чалавек[3].
25 красавіка 1945 году 3-і батальён палка[3] прыбыў у мястэчка Айзэнштайндорф (Чэхія), дзе 28 красавіка ўсе батальёны былі сабраныя, а на чале палку неафіцыйна стаў Францішак Кушаль[1].
30 красавіка дывізія ў складзе гэтага палку здалася 5-й арміі ЗША разам з дывізіяй Мальцава ў Цьвізелі.
Склад
рэдагавацьУ склад палку ўваходзілі:[1]
- Штаб;
- Штабная рота;
- 1-ы фюзілерскі батальён;
- 2-і й 3-і грэнадэрскі батальён.
Камандны склад
рэдагавацьНямецкі камандны склад
рэдагаваць- 1-ы батальён — гаўптштурмфюрэр або штурмбанфюрэр Альбэрт Лёфлер.
- 2-і батальён — штурмбанфюрэр Райнгольд Ніпель.
- 3-і батальён - гаўптштурмфюрэр Райнгольд Бэўсэль.
Беларускі камандны склад
рэдагаваць- Штаб палку
- Камандовец палку — штурмбанфюрэр Франц Гэнінтфэльд (зь 1 сакавіка 1945 г. — штурмбанфюрэр Ганс Остэррэйх).
- Ад’ютанты — обэрштурмфюрэр Хведар Данілюк, обэрштурмфюрэр Якуб Бабіч.
- Штабная рота — обэрштурмфюрэр Янка Юзафовіч.
- Намесьнік камандоўца па гаспадарчых справах — штурмбанфюрэр Вінцэнт Паплаўскі.
- Ахвіцэр вайсковай падрыхтоўкі — обэрштурмфюрэр Аляксей Грыцук.
- 1-ы фюзілерскі батальён
- Камандовец — штурмбанфюрэар Сьцяпан Шнэк, штурмбанфюрэр Антон Сокал-Кутылоўскі.
- 1-я рота — гаўптштурмфюрэр Янка Яфімчык.
- 2-я рота — обэрштурмфюрэр Юры Кушніровіч.
- 3-я рота — обэрштурмфюрэр Міхась Сасіновіч.
- 1-я супрацьтанкавая рота — обэрштурмфюрэр Сымон Раманчук.
- Гаспадарчы зьвяз — унтэрштурмфюрэр Уладзімер Касьпяровіч.
- 2-і грэнадэрскі батальён
- Камандовец — штурмбанфюрар Пятро Касацкі, гаўптштурмфюраэр Зьміцер Чайкоўскі.
- 4-я рота — обэрштурмфюрэр Яўген Трусаў.
- 5-я рота — обэрштурмфюрэр Уладзімер Дудка.
- 6-я рота — унтэрштурмфюрэр Мікалай Атрахімовіч.
- 2-я супрацьтанкавая рота — унтэрштурмфюрэр Канстанцін Акінчыц.
- Гаспадарчы зьвяз — унтэрштурмфюрэр Сяргей Рашкін.
- 3-і грэнадэрскі батальён
- Камандовец — гаўптштурмфюрэр Юры Сабіла, гаўптштурмфюрэр Туміла.
- 7-я рота — оберштурмфюрэр Лявон Сурнік.
- 8-я рота — оберштурмфюрэр Пятро Яўстаф’еў.
- 9-я рота — унтэрштурмфюрэр Анатоль Ражко.
- 3-я супрацьтанкавая рота — обэрштурмфюрэр Янка Чысьцік.
- Гаспадарчы зьвяз — обэрштурмфюрэр Аляксандар Малаўкс.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ а б в г д Ю. Грыбоўскі. Беларускі легіён СС: міфы і рэчаіснасць (бел.). — 11.01.2009.
- ^ Роман Понамаренко. Эсэсовцы поневоле: создание новой «белорусской» дивизии (рас.) // warspot.ru. — 14 июня 2019.
- ^ а б Францішак Кушаль. Спробы арганізацыі беларускага войска пры нямецкай акупацыі Беларусі (бел.) // Беларускі Гістарычны Агляд. — 1998.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Ю. Грыбоўскі. Беларускі легіён СС: міфы і рэчаіснасць (бел.). — 11.01.2009.