Ян Ласкі (малодшы)

Ян Ла́скі (па-польску: Jan Łaski) гербу «Кораб» (1499, Ласк — 8 студзеня 1560, Піньчаў) — эвангельска-рэфармацыйны багаслоў, найвыбітнейшы дзяяч польскай Рэфармацыі, пастар, гуманіст, літаратар, перакладнік і дыплямат. Закладальнік эвангельскіх збораў у Ангельшчыне і ўсходняй Фрысьляндыі, арганізатар кальвінісцкай царквы ў Польшчы. Адзіны дзяяч польскай Рэфармацыі, зьмешчаны на Помніку Рэфармацыі ў Жэнэве.

Ян Ласкі

Jan Łaski
Кораб
Кораб
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	1499 Ласк
Памёр	8 студзеня 1560 Піньчаў
Пахаваны	St. John's Evangelist Church[d]
Род	Ласкія[d]
Бацькі	Яраслаў Ласкі Зузана з Банковай Гуры
Жонка	Барбара Катарына
Дзеці	Барбара Геранім Ян Людвіка Зузана Томаш Самуэль Юзэф Бэньямін Павал
Дзейнасьць	тэоляг, перакладнік, перакладнік Бібліі, каталіцкі сьвятар

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Ласкі (неадназначнасьць).

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў заможнай і ўплывовай польскай шляхецкай сям’і, сын ваяводы серадзкага Яраслава і Зузаны з Банковай Гуры. Навуку пачаў засвойваць на двары свайго стрыя, таксама Яна (1456—1531), канцлера вялікага кароннага. У 1514—1519 рокаў вывучаў багаслоўскае права, старажытную літаратуру і мовы (лаціну, грэцкую, нямецкую й італьянскую) ў Вене, Балёньні і Падуі.

У 1525 року, перабываючы ў Базэлі, пазнаёміўся з выбітным гуманістам Эразмам Ратэрдамскім, некалькі месяцаў мешкаў у ягоным доме, выкупіў каштоўныя бібліятэчныя зборы Эразма, якія пазьней былі перавезеныя ў Польшчу Андрэем Фрычам Мадрэўскім.

У Заходняй Эўропе паўставала Рэфармацыя, і Ласкі пазнаёміўся зь ейнымі выбітнымі прадстаўнікамі: Ульрыхам Цьвінглі, Ёахімам Камэрарыюсам, Янам Экалямпадыюсам, Альбэртам Гардэнбэргам, Марцінам Буцэрам і Філіпам Мэлянхтонам.

Вярнуўшыся ў Польшчу, Ян Ласкі стаў служыць у касьцёлах, пазьней дэкан гнезьненскі і канонік кракаўскі. Быў таксама каралеўскім сакратаром.

У 1529 Ласкі выехаў у Вугоршчыну як дарадца свайго брата Гераніма, атрымаў ад Яна Запольі тытулярнае біскупства і дыпляматычную службу ў каралеўстве. Аднак з кампрамэтацыяй і сканчэньнем кар’еры Гераніма спынілася й ягоная кар’ера.

У 1540 ў Лёвэне Ласкі ўзяў шлюб з Барбарай, дачкой лёвэнскага купца, і паведаміў пра выхад з каталіцкай царквы куяўскаму біскупу Лукашу Гурцы. За гэта ён быў пазбаўлены даходаў ад ягоных польскіх маёнткаў. Ласкі, застаўшыся бяз сродкаў да існаваньня, вярнуўся ў Польшчу і фармальна адмовіўся ад «герэзіі», тады яму вярнулі маёмасьць.

У траўні 1540 Ласкі выехаў у Нямеччыну. Праз 3 гады атрымаў ад рэгенткі Ўсходняй Фрызіі Ганны Ольдэнбург пасаду эфора ўсіх касьцёлаў і пробашча парафіі ў Эмдэне. Ян Ласкі стаў пачынальнікам Рэфармацыі ў Фрызіі, дзе склаў свой багаслоўскі маніфэст Эпітома і апрацаваў катэхізіс.

На запрашэньне арцыбіскупа Томаса Кранмэра ў 1550 року выехаў у Ангельшчыну. 24 ліпеня 1550 року кароль Эдуард VI надаў Ласкаму тытул супэрінтэнданта (біскупа) збораў для іншаземцаў-пратэстантаў, якія ўцякалі ў Ангельшчыну ад перасьледу. У 1551 року Ян Ласкі напісаў вызнаньне веры «Confessio Londinensis» дзеля разьвязаньня спрэчных пытаньняў унутры збораў. Пасьля гэтага актыўна заняўся стварэньнем збораў у кальвінскім духу, у чым яму дапамог набыты ў Фрызіі досьвед.

Напісаў таксама ўласны катэхізіс, які пазьней ляжа ў аснову «Гайдэльбэрскага катэхізісу», абавязковага ў эвангельска-рэфармаванай царкве.

У 1553 вымушаны быў пакінуць Ангельшчыну з-за рэпрэсіяў супраць пратэстантаў, учыненых каралевай Марыяй Цюдор, і пасьля зьвестак пра разьвіцьцё Рэфармацыі ў Польшчы ў 1556 року вярнуўся на радзіму. Каталіцкае духавенства запатрабавала ягонага ад’езду, аднак кароль Жыгімонт II Аўгуст дазволіў застацца.

Асеў у Піньчаце, адкуль кіраваў польскімі рэфарматамі. Найперш заняўся рэарганізацыяй малапольскіх збораў: уводзіў свой кальвінскі катэхізіс і сынадальна-прэсьбітэрыянскую структуру, спрасьціў літургію. Разьвіваў місіянэрска-прапагандысцкую дзейнасьць, дзякуючы чаму колькасьць збораў павялічылася ўтрая. Праўдападобна, узяў удзел у перакладзе на польскую мову Бібліі, выдадзенай у Берасьці Мікалаем Радзівілам «Чорным».

Пахаваны ў піньчаўскім кальвінскім зборы (цяпер каталіцкі касьцёл сьвятога Яна).