Шыра-югурская мова
Шыра-югурская мова — тэрмін, створаны кітайскімі лінгвістамі ў мэтах адрозьненьня мангольскае мовы жоўтых уйгураў ад цюрскае сарыг-югурскае мовы, на якой размаўляе іншая супольнасьць гэтага народу, што зьвязана з падзелам народу на дзьве тэрытарыяльныя групы, адна зь якой размаўляе на мангольскай шыра-югурскай мове, тады як іншая — на цюрскай сарыг-югурскай.
| Шыра-югурская мова | |
| ᠰᡥᡝᠷᠠ ᠶᠥᡤᡠᠷᠰ᠈ | |
| Ужываецца ў | Кітаі |
|---|---|
| Рэгіён | правінцыя Ганьсу, Кітай |
| Колькасьць карыстальнікаў | ад 1500 да 4000 чал.[1] |
| Клясыфікацыя | Алтайскія мовы
|
| Афіцыйны статус | |
| Статус: | 8а памірае[d][2] |
| Коды мовы | |
| ISO 639-2(Т) | yuy |
| ISO 639-3 | yuy |
Носьбіты шыра-югурскае мовы звычайна таксама маюць некаторыя веды мангольскае мовы[3].
Частка жоўтых уйгураў, якая размаўляе на шыра-югурскай, у мэтах адрозьненьня ад цюрскамоўных жоўтых уйгураў, можа таксама называцца тэрмінам шыра югуры. Шыра югуры пражываюць у рэгіёнах Канлачу ды Матысы правінцыі Ганьсу, што на паўночным усходзе КНР. Паводле зьвестак на 1953—1954 гады, колькасьць шыра югураў складае 1 500 чал. На думку некаторых дасьледчыкаў, шыра югуры зьяўляюцца цюрскім племем, якое перайшло на мову мангольскае галіны. Верагодна, што на першапачаткова цюрскую аснову шыра-югурскае мовы накладваліся элемэнты розных групаў мангольскіх моваў.
Шыра-югурская мова як сродак кантактаваньня існуе толькі ў якасьці вусна-размоўнае формы. Па-за межамі рэгіёнаў свайго пражываньня шыра югуры выкарыстоўваюць кітайскую мову. Мова зьяўляецца бесьпісьмовай, адсутнічае літаратурны стандарт і выкладаньне на ёй.
Падмуркам шыра-югурскае лексыкі зьяўляюцца мангольскія словы, вызначаны пляст лексыкі адносіцца да словаў цюрскага паходжаньня, маюцца запазычаньні з тыбэцкае ды кітайскае моваў.
Літаратура
рэдагаваць- 保朝鲁 [Bolquluu]; 贾拉森 [Jalsan] (1991), 《东部裕固语和蒙古语》 [Eastern Yugur and Mongolian], Inner Mongolia People's Publishing House, OCLC 299469024
- Тодаева - шира югуров язык
- Потанин Г. Н. Тангутско-тибетская окраина Китая и Центральная Монголия. Путешествие Г. Н. Потанина в 1884—1886 гг. СПб., 1893, т. I.
- Тенишев Э. Р., Тодаева Б. X. Язык жёлтых уйгуров. М., 1966.
- Тодаева Б. X. Изучение языка шира югуров // Проблемы алтаистики и монголоведения. Элиста, 1975, t. II.
- Mannerheim С. G. A Visit to the Sarö and Shera Yögurs // Journal de la Societé Finno-Ougrienne. 1911, t. XXVII.
- Kotwicz W. L. La langue mongole, parlè par les Ouigours Jaunes rès de Kan-tcheou. D’après les materiaux recueilles par S. E. Malov et autres voyageurs. Wilno, 1939.
Вонкавыя спасылкі
рэдагаваць- Üjiyediin Chuluu (Chaolu Wu) (1994) Introduction, Grammar, and Sample Sentences for Jegün Yogur, 54 Sino-Platonic Papers Праверана 30 верасьня 2013 г.
- ZHANG, Juan; Stuart, Kevin (1996) 73: Blue Cloth and Pearl Deer; Yogur Folklore Sino-Platonic Papers Праверана 30 верасьня 2013 г.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Зьвесткі на 2007 год паводле Yugur, East | Ethnologue
- ^ Ethnologue (анг.) — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675
- ^ Stephen Adolphe Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tyron, International Council for Philosophy and Humanistic Studies Atlas of languages of intercultural communication in the Pacific, Asia, and the Americas, Volume 2, Part 1. — Walter de Gruyter, 1996. — С. 822. — ISBN 3-11-013417-9
 |
Гэта — накід артыкула пра адну з моваў сьвету. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |