Цумань
Цумань[1] (па-ўкраінску: Цумань) — пасёлак гарадзкога тыпу ў Ківерцаўскім раёне Валынскаяй вобласьці Украіны.
| Цумань | |||||
| укр. Цумань | |||||
| |||||
| Першыя згадкі: | 1557 | ||||
| Краіна: | Украіна | ||||
| Вобласьць: | Валынская | ||||
| Раён: | Ківерцаўскі | ||||
| Плошча: | 34,17 км² | ||||
| Насельніцтва (2018) | |||||
| колькасьць: | 6500 чал. | ||||
| шчыльнасьць: | 190,23 чал./км² | ||||
| Часавы пас: | UTC+2 | ||||
| летні час: | UTC+3 | ||||
| Тэлефонны код: | +380-3365 | ||||
| Паштовы індэкс: | 45233 | ||||
| КОАТУУ: | 0721855700 | ||||
| Геаграфічныя каардынаты: | 50°50′0″ пн. ш. 25°53′0″ у. д. / 50.83333° пн. ш. 25.88333° у. д.Каардынаты: 50°50′0″ пн. ш. 25°53′0″ у. д. / 50.83333° пн. ш. 25.88333° у. д. | ||||
Цумань на мапе Ўкраіны   Цумань | |||||
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |||||
Гісторыя
рэдагавацьУпершыню ў гістарычных крыніцах Цумань згадваецца ў 1557 годзе. Тады тут налічвалася 14 двароў, зь іх 6 — у той час яшчэ не запрыгоненых сялянаў, 8 двароў належалі зьбяднелым сялянам-агароднікам, якія за карыстаньне невялікімі зямельнымі надзеламі (агародамі) плацілі штогод па 4 грошы, а таксама натуральны падатак. У 1583 годзе Цумань была ўласнасьцю Радзівілаў. Тады тут дзейнічалі 2 млыны і 5 руднікоў па здабычы балотнай жалезнай руды. Насельніцтва Цумані займалася земляробствам, жывёлагадоўляй, смалакурэньнем, цясьлярствам, бондарствам, вырабам рэчаў хатняга ўжытку, як для ўласных патрэб, так і на продаж. Разьвіцьцё рамёстваў і гандлю спрыяла росту колькасьці насельніцтва. У першай палове XVII стагодзьдзя ў вёсцы ўжо налічвалася 90 дымоў. У адміністрацыйным дачыненьні Цумань уваходзіла ў склад Алыцкай воласьці.
Сяло атачалі вялікія лясныя масівы, непралазныя пушчы, таму тут хавалася шмат зьбеглых сялянаў. У гэтых лясах у час паўстаньня 1594-1596 гг. базіраваліся атрады Севярына Налівайкі.
Пасьля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 годзе Цумань у складзе Валыні адышла да Расеі. Акрамя памешчыкаў, буйным землеўладальнікам у Цумані і ваколіцах была царква, якой у першай палове XIX ст. належала больш за 70 дзесяцін зямлі, якую апрацоўвалі сяляне. Напярэдадні рэформы 1861 году, у Цумані налічвалася ўсяго 47 двароў і 393 жыхара.
Падчас Першай сусьветнай вайны праз Цумань і суседнія вёскі праходзіла лінія фронту.
З 1920 па 1939 гг. Цумань уваходзіла ў склад міжваеннай Польшчы, і адносілася да Луцкага павету. Паводле зьвестак польскай статыстыкі, на 30 верасьня 1921 году ў вёсцы налічвалася 204 жылыя дамы і 1141 жыхар.
Лясныя масівы ў ваколіцах Цумані былі з 1943 году тэрыторыяй дзеяньняў УПА і яе баёў з нямецкімі войскамі і савецкімі партызанамі.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Напісаньне ў адпаведнасьці з ТКП 177-2009 (03150) «Спосабы і правілы перадачы геаграфічных назваў і тэрмінаў Украіны на беларускую мову»