Царква Сьвятой Марыі Магдаліны (Менск)

праваслаўны храм у Менску
храм
Царква Сьвятой Марыі Магдаліны
Краіна Беларусь
Горад Менск
Каардынаты 53°54′58.41″ пн. ш. 27°33′13.05″ у. д. / 53.916225° пн. ш. 27.553625° у. д. / 53.916225; 27.553625Каардынаты: 53°54′58.41″ пн. ш. 27°33′13.05″ у. д. / 53.916225° пн. ш. 27.553625° у. д. / 53.916225; 27.553625
Канфэсія Праваслаўе
Эпархія Менская 
Архітэктурны стыль клясыцызм
Дата заснаваньня 1847
Дата пабудовы 1847 год
Статус Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Царква Сьвятой Марыі Магдаліны на мапе Беларусі
Царква Сьвятой Марыі Магдаліны
Царква Сьвятой Марыі Магдаліны
Царква Сьвятой Марыі Магдаліны
Царква Сьвятой Марыі Магдаліны на Вікісховішчы

Царква́ Сьвято́й Мары́і Магдалі́ны ў Менску — праваслаўны храм, пабудаваны ў 1847 годзе з цэглы на паўночнай ускраіне гораду на былых Старажоўскіх (Пярэспінскіх) могілках. Месьціцца на вуліцы Кісялёва.

Гісторыя

рэдагаваць

У 1623 годзе менскі судзьдзя Марцін Валадковіч ахвяраваў Сьвята-Петра-Паўлаўскаму манастыру фальварак Пярэспа[1]. У 1804 годзе паводле хадайніцтва архімандрыта Сьвята-Петра-Паўлаўскага манастыра Лазара на Пярэсьпінскіх могілках ўзьведзеная невялікая драўляная царква, пры якой існавала багадзельня. У 1835 годзе храм згарэў. Новая мураваная царква была ўзьведзеная на ахвяраваньні гараджанаў. Будаўніком царквы лічыцца протаіерэй катэдральнага сабору айцец Пётар Яліноўскі, які памёр у 1870 годзе й быў пахаваны ў крыпце пад апсыдай. Новая царква была пабудаваная ў 1847 годзе. У 1879 годзе царква набые статус прыходзкай. У 1903—04 гг. пры храме пабудаваная царкоўная школа, пагост абнесены мураванай агароджай з брамай. У 1932—33 гг. пасьля закрыцьця Старажоўскіх могілак закрыты і храм, але ў 1934 годзе быў зноў вернуты прыхаджанам. Адзіны адкрыты храм набыў значнасьць катэдральнага сабору. У 1937 годзе храм ізноў закрыты й пераўтвораны ў сталярную майстэрню[1].

Храм дзейнічае падчас нямецкай акупацыі. Царква была адкрытая 27 ліпеня 1941 году[1]. Закрыты ў 1949 годзе й прыстасаваны пад сховішча архіву кінафотадакумэнтаў БССР і Цэнтральную лябараторыю мікрафотакапіраваньня й рэстаўрацыі дакумэнтаў цэнтральных дзяржаўных архіваў БССР.

У 1990 годзе храм вернуты праваслаўным вернікам. Пасьля рэстаўрацыі 25 лістапада 1990 году асьвячоны архіпастарам Філярэтам, у царкву дастаўленая часьціца мошчаў Сьвятой Марыі Магдаліны[1].

Архітэктура

рэдагаваць
 
Царква й Старажоўская брама

Помнік архітэктуры позьняга клясыцызму[1]. Першапачаткова, аднакупальны аднаапсыдны храм[2]. Да прамавугольнага ў пляне асноўнага аб’ёму з усходняга боку далучаныя з усходняга боку — нязначна выступаючая апсыда, з заходняга — вялікая прыбудова. Пры рэканструкцыі храма ў 1950-я апсыда закрытая чатырохкалённым портыкам, пастаўленым на высокі цокаль. У выніку аднаўленьня ў 1990-я гт. царква набыла рысы рэтраспэктыўна-рускага стылю — над прытворам узьведзеная шатровая 8-гранная званіца, над малітоўнай заляй — цыбулепадобны купал на сьветлавым барабане. Інтэр’ер зальны трохнэфавы[2]. Перакрыцьці крыжовыя й цыліндрычныя[2].

Старажоўская брама месьціцца перад царквой. Пабудаваная ў канцы 19 ст. з цэглы. Брама аднапралётная, манумэнтальная, кампазыцыйна падкрэсьлівае галоўны ўваход у будынак[2]. Плоскасьць дэкараваная пілястрамі, арачнымі нішамі, бакавымі валютамі, завершаная разьвітым шматправіляваным карнізам. Над цэнтральным арачным праёмам узвышаецца дэкаратыўны атык, увянчаны невялікай лучковай галоўкай. Зьбераглася частка агароджы. Брама вырашаная ў эклетычных формах[2].

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць
  Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  713Г000084