Фізычны факультэт БДУ
Фізычны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту — адзін з самых вялікіх факультэтаў галоўнай ВНУ Беларусі. Створаны ў 1958 годзе. У складзе факультэту 11 катэдраў, 13 навукова-дасьледчых лябараторыяў, «Беларускі міжвузаўскі цэнтар» і абсэрваторыя. На факультэце вядуцца фундамэнтальныя і прыкладныя дасьледаваньні, а таксама прамысловыя, тэхналягічныя і іншыя распрацоўкі.
Гісторыя факультэтуРэдагаваць
Факультэт бярэ пачатак ад фізыка-матэматычнага аддзяленьня пэдагагічнага факультэту БДУ, утворанага ў 1932 годзе. У 1933 годзе зь фізыка-матэматычнага аддзяленьня быў створаны фізыка-матэматычны факультэт. У 1938 годзе фізыка-матэматычны факультэт уключаў 4 катэдры: катэдру агульнай фізыкі (заг. — дацэнт Ільля Некрашэвіч), катэдру тэарэтычнай фізыкі (заг. катэдры — дацэнт Фёдар Фёдараў), катэдру рэнтгенафізыкі (заг. — дацэнт Іосіф Шапіра), катэдру электрамагнітных ваганьняў (заг. — прафэсар Яўген Сьняткоў). У 1941 годзе, у сувязі з вайной і акупацыяй, фізыка-матэматычны факультэт прыпыніў сваю дзейнасьць і зь верасьня 1943 году функцыянаваў на станцыі Сходня пад Масквой, дэканам з таго моманта да 1950 году быў Фёдар Фёдараў. У 1944 годзе супрацоўнікі вярнуліся ў Менск. Першыя пасьляваенныя выпускі складалі 5—10 чалавек штогод[1]. У 1950-я гг. на аддзяленьні фізыкі навучалася толькі 50 студэнтаў. У 1953 гадзе акадэмікі АН БССР Антон Сеўчанка, Барыс Сьцяпанаў і крыху пазьней Міхаіл Ельяшэвіч пераехалі ў Менск і пачалі працаваць у БДУ. Зь іхнімі імёнамі зьвязанае стварэньне буйных навуковых школ. Імі адпаведна ўсталёўваецца сувязь паміж будовай і спэктральна-люмінесцэнтнымі ўласьцівасьцямі злучэньняў урану, разьвіваецца спэктраскапія адмоўных плыняў сьвятла, разьвіваюцца мэтады разьліку ваганьняў малекулярных комплексаў[2]. У 1953 годзе створаная катэдра спэктральнага аналізу, для спэцыялізацыі на катэдру былі накіраваныя 20 студэнтаў[3]
У кастрычніку 1958 году фізыка-матэматычны факультэт разьдзяліўся на фізычны факультэт і матэматычны факультэт (апошні у 1975 годзе перайменаваны ў мэханіка-матэматычны факультэт). Першым дэканам факультэту стаў Міхаіл Халімановіч. У 1960—1970 гады фізычны факультэт актыўна разьвіваўся. У 1971 годзе на дзённым аддзяленьні вучыліся 1875 студэнтаў, існавала таксама вячэрняе аддзяленьне, на якім вучыліся 455 студэнтаў. На базе навукова-дасьледчых лябараторыяў фізычнага факультэту ў 1971 годзе ствараецца Навукова-дасьледчы інстытут прыкладных фізычных праблемаў пад кіраўніцтвам акадэміка Антона Сеўчанкі. У 1976 годзе на базе 4-х катэдраў фізычнага факультэту быў створаны факультэт радыёфізыкі і электронікі. У 1984—2003 гг. загадчыкам катэдры тэарэтычнай фізыкі быў прафэсар Леанід Баркоўскі. У 1986 пры падтрымцы загадчыка катэдрай ядзернай фізыкі Станіслава Шушкевіча (малодшага) ствараецца Інстытут ядзерных праблемаў, які ўзначаліў прафэсар катэдры ядзернай фізыкі Уладзімер Барышэўскі.
У 2018 годзе катэдра атамнай фізыкі і фізычнай інфарматыкі ліквідаваная, супрацоўнікі перайшлі ў склад катэдры фізычнай оптыкі і прыкладной інфарматыкі. 17 сьнежня 2018 году загадам рэктара БДУ дэканам факультэта прызначаны кандыдат фізіка-матэматычных навук Міхаіл Ціваноў, які да гэтага з'яўляўся загадчыкам кафедры энергафізікі.[4].
Структура факультэтуРэдагаваць
КатэдрыРэдагаваць
- Катэдра агульнай фізыкі (заснаваная ў 1938; загадчык — дацэнт Анатоль Слабадзянюк[5])
- Катэдра біяфізыкі (засн. ў 1973; заг. — д. б. навук Рыгор Марціновіч[6])
- Катэдра вышэйшай матэматыкі і матэматычнай фізыкі (засн. ў 1961; заг. — прафэсар Наталля Абрашына-Жадаева[7])
- Катэдра лязэрнай фізыкі і спэктраскапіі (засн. ў 1953; заг. — прафэсар Аляксей Толсцік[8])
- Катэдра кампутарнага мадэляваньня (засн. ў 1988; заг. — дацэнт А. Г. Раманаў[9])
- Катэдра тэарэтычнай фізыкі і астрафізыкі (засн. ў 1938; заг. — прафэсар Аляксандар Фурс[10])
- Катэдра фізыкі цьвёрдага цела (засн. ў 1957; заг. — прафэсар Уладзімер Вуглоў)
- Катэдра фізыкі паўправаднікоў і нанаэлектронікі (засн. ў 1966; заг. — прафэсар Уладзімер Аджаеў[11])
- Катэдра фізычнай оптыкі і прыкладной інфарматыкі[12] (засн. ў 1953; заг. — прафэсар Анатоль Мінько)
- Катэдра энэргафізыкі (засн. ў 1965; заг. — канд. фіз.-мат. навук Аляксандар Мазанік[13])
- Катэдра ядзернай фізыкі (засн. ў 1961; заг. — дацэнт А. І. Цімошчанка[14])
Навукова-дасьледчыя лябараторыіРэдагаваць
- Біяфізыкі і біятэхналёгіяў
- Высокаэнэргетычнай іённай імплантацыі і функцыянальнай дыягностыкі
- Нелінейнай оптыкі і спэктраскапіі
- Спэктраскапіі паўправаднікоў
- Фізыкі і тэхнікі паўправаднікоў
- Фізыкі іённа-плязмавай мадыфікацыі цьвёрдых целаў
- Фізыкі электронных матэрыялаў
- Дыэлектрычнай спэктраскапіі гетэрагенных сыстэм
- Біяаналітычных сыстэм
- Вузавай інжынэрыі ды нанабіятэхналёгіяў
- Навуковага прыборабудаўніцтва
- Спэктраскапічных сыстэм
- Энэргаэфэктыўных матэрыялаў ды тэхналёгіяў.
Вядомыя выпускнікіРэдагаваць
- Аляксандар Вайтовіч — беларускі фізык, акадэмік, палітык.
- Віктар Гайсёнак — беларускі фізык, дзяржаўны дзяяч і дыплямат
- Мікалай Казак — савецкі і беларускі фізык, акадэмік НАН Беларусі
- Леў Камароў — беларускі фізык, прафэсар, загадчык катэдры тэарэтычнай фізыкі (1973—1983).
- Віктар Кіслы — заснавальнік Wargaming.net[15]
- Анатоль Красоўскі — беларускі бізнэсмэн
- Леанід Лознэр — сузаснавальнік EPAM Systems[16]
- Анатоль Мікалаевіч Рубінаў — беларускі фізык, акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
- Васіль Стражаў — беларускі фізык, пэдагог
- Фёдар Фёдараў — беларускі фізык-тэарэтык, адзін з заснавальнікаў беларускай тэарэтычнай фізыкі.
- Юры Хадыка — беларускі фізык і грамадзка-культурны дзеяч
- Станіслаў Шушкевіч — беларускі навукоўца і палітык (скончыў фізыка-матэматычны факультэт).
КрыніцыРэдагаваць
- ^ Физический факультет БГУ им. В. И. Ленина. К юбилею университета // Вестник БГУ. Серия 1. — 1971. — № 3.
- ^ Развитие исследований по физико-математическим наукам в Белорусском гоударственном университете имени В. И. Ленина. // Вестник БГУ. Серия 1. — 1978. — № 3.
- ^ Кафедре лазерной физики и спектроскопии — 50 лет // Вестнік БДУ. Серия 1: Физ. Мат. Информ. — 2003. — № 3.
- ^ Дэканам фізічнага факультэта БДУ прызначаны Міхаіл Сяргеевіч Ціваноў. Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт. 17 сьнежня 2018.
- ^ Список сотрудников(рас.). Физический факультет БГУ.
- ^ Кафедра биофизики(рас.). Физический факультет. Праверана 9 студзеня 2018 г.
- ^ Персаналii кафедры вышэйшай матэматыкі і матэматычнай фізікі БДУ
- ^ Анатоль Мінько. Фарміраванне школы фізічнай оптыкі ў БДУ. Да 115-годдзя з дня нараджэння акадэміка А. Н. Сеўчанкі // Унiверсiтэт. — 2018.
- ^ Список сотрудников — Физический факультет БГУ
- ^ Александр Николаевич Фурс. БГУ. Праверана 27 мая 2018 г.
- ^ Кафедра фізікі паўправаднікоў
- ^ Кафедра фізычнай оптыкі і прыкладной інфарматыкі(рас.) Праверана 9 мая 2018 г.
- ^ Сотрудники.(рас.) Кафедра энергофизики. Праверана 18 сакавіка 2019
- ^ сотрудники кафедры ядерной физики БГУ(рас.)
- ^ Пять фактов о создателе World of Tanks // Хартыя’97 (рас.)
- ^ Inc. 500 Interview: EPAM Systems // inc.com (анг.)