Барыс Сьцяпанаў (фізык)

Барыс Сьцяпанаў
	Барыс Сьцяпанаў
	Борис Иванович Степанов
Дата нараджэньня	28 красавіка 1913
Месца нараджэньня	Санкт-Пецярбург, Расейская імпэрыя;
Дата сьмерці	7 сьнежня 1987 (74 гады)
Месца сьмерці	Менск, БССР, СССР;
Месца вучобы	фізычны факультэт Санкт-Пецярбурскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту[d] (1936);
Занятак	фізык
Навуковая сфэра	оптыка
Месца працы	Дзяржаўны аптычны інстытут[d]; Інстытут фізыкі; БДУ;
Вядомы як	адзін з заснавальнікаў беларускай фізычнай школы
Навуковая ступень	доктар фізыка-матэматычных навук[d]
Вучні	Павел Андрэевіч Апанасевіч[d], Анатоль Мікалаевіч Рубінаў, Віктар Паўлавіч Грыбкоўскі[d], Аляксандр Сяргеевіч Рубанаў[d] і Сяргей Кілін
Узнагароды	; ; Залаты медаль імя С. І. Вавілава[d] (1967)

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Сьцяпанаў.

Бары́с Іва́навіч Сьцяпа́наў (28 красавіка 1913, Санкт-Пецярбург, Расейская імпэрыя — 7 сьнежня 1987, Менск, БССР) — савецкі^[2], расейскі^[3] і беларускі^[4] фізык, акадэмік АН БССР (1953)^[5]. Доктар фізыка-матэматычных навук (1949).

Біяграфія

Бацька Барыса Сьцяпанава быў працоўным^[2]. У 1936 годзе скончыў Ленінградзкі ўнівэрсытэт^[2] (сёньняшняя назва Санкт-Пецярбурскі дзяржаўны ўнівэрсытэт). Яшчэ падчас студэнцтва ў 1934 годзе пачаў працаваць лябарантам у Дзяржаўным аптычным інстытуце (Санкт-Пецярбург)^[5]. У 1939 годзе абараніў кандыдацкую дысэртацыю^[6]. У 1939 годзе ўступіў у КПСС^{[Крыніца?]}. Удзельнічаў у Другой сусьветнай вайне^[6]. У 1953 годзе па прапанове Прэзыдыюму АН БССР Барыс Сьцяпанаў абраны акадэмікам беларускай Акадэміі навук і пераехаў у Менск^[6]. Ад 1953 да 1963 году быў загадчыкам катэдры спэктральнага аналізу БДУ^[7]. У 1971—1986 дэпутат Вярхоўнага Савету БССР^{[Крыніца?]}. Дасьледаваў спэктраскапію, люмінесцэнцыю^[6], квантавую электроніку^[5]. Разьвіў тэорыю анамалій у спэктрах двухатамных малекул (1939)^[3]. Прапанаваў зручныя набліжаныя мэтады разьліку вагальных спэктраў складаных арганічных малекул^{[Крыніца?]}. Пабудаваў квантавамэханічную тэорыю люмінесцэнцыі складаных малекул (1955)^[3]. Аўтар больш як 350 навуковых прац, у тым ліку 9 манаграфій^[5]. Падрыхтаваў 14 дактароў навук, больш за 50 кандыдатаў навук^[5]. У 1988 годзе Інстытут фізыкі НАН Беларусі названы ў гонар Барыса Сьцяпанава^[5].

Узнагароды

Герой Сацыялістычнай Працы (1973)^[8].
Дзяржаўная прэмія СССР (1950, за кнігу «Ваганьні малекул», напісаную сумесна з М. У. Валькенштэйнам и М. Ельяшэвічам)^[6]
Дзяржаўная прэмія СССР (1972, сумесна з вучнямі, за фундамэнтальныя дасьледаваньні ў вобласьці генэрацыі рашчынаў арганічных злучэньняў)^[2]
Дзяржаўная прэмія СССР (1982, за цыкль работ «Фізычныя асновы дынамічнай галяграфіі і новыя мэтады ператварэньня прасторавай структуры сьветлавых пучкоў»)
Дзяржаўная прэмія БССР (1976, за распрацоўку мэтадаў разьліку энэргетычных і часавых характарыстык цьвёрдацельных лазэраў)
Заслужаны дзяяч навукі БССР (1967)
Ордэн Леніна (1973)
Ордэн Кастрычніцкай рэвалюцыі (1971)
Ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцяга СССР (1961, 1983)
Ордэн Сяброўства народаў (1979)
Ордэн Знак Пашаны (1952)
Залаты мэдаль імя С. І. Вавілава Акадэміі навук СССР (1967, за выбітныя работы ў вобласьці фізыкі)^[2]

Крыніцы

^ нарматыўны кантроль Бібліятэкі Кангрэсу (анг.) — Library of Congress.
^ ^а ^б ^в ^г ^д Борис Иванович Степанов (к шестидесятилетию со дня рождения) // Успехи физических наук. — 1973. — В. 1. — Т. 110. — С. 154-156.
^ ^а ^б ^в Степанов Борис Иванович Большая российская энциклопедия. Электронная версия (2023) Праверана 18.10.2023 г.
^ Болсун А. І. Сцяпанаў Барыс Іванавіч // БЭ. — Мн.: 2002 Т. 15. — С. 318.
^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Степанов Борис Иванович (рас.) Центральная научная библиотека имени Якуба Коласа НАН Беларуси
^ ^а ^б ^в ^г ^д Килин С. Я. (18 кастрычніка 2012) Академик Борис Иванович Степанов (к столетию со дня рождения) (рас.)
^ Кафедра лазерной физики и спектроскопии (рас.). БДУ. Праверана 18 кастрычніка 2023 г.
^ Борис Иванович Степанов (К 90-летию со дня рождения) // Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Серыя фізіка-матэматычных навук. — 2003. — № 2. — С. 121-123.

[_f4e98e5ab9f98b67-1] нарматыўны кантроль Бібліятэкі Кангрэсу (анг.) — Library of Congress.

[УФН-2] а ^б ^в ^г ^д Борис Иванович Степанов (к шестидесятилетию со дня рождения) // Успехи физических наук. — 1973. — В. 1. — Т. 110. — С. 154-156.

[bigenc-3] а ^б ^в Степанов Борис Иванович Большая российская энциклопедия. Электронная версия (2023) Праверана 18.10.2023 г.

[БелЭн-4] Болсун А. І. Сцяпанаў Барыс Іванавіч // БЭ. — Мн.: 2002 Т. 15. — С. 318.

[csl-5] а ^б ^в ^г ^д ^е Степанов Борис Иванович (рас.) Центральная научная библиотека имени Якуба Коласа НАН Беларуси

[Килин-6] а ^б ^в ^г ^д Килин С. Я. (18 кастрычніка 2012) Академик Борис Иванович Степанов (к столетию со дня рождения) (рас.)

[7] Кафедра лазерной физики и спектроскопии (рас.). БДУ. Праверана 18 кастрычніка 2023 г.

[8] Борис Иванович Степанов (К 90-летию со дня рождения) // Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Серыя фізіка-матэматычных навук. — 2003. — № 2. — С. 121-123.

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]