Фляндрыя

	Фляндрыя
	Vlaanderen
Герб	; Сьцяг
Агульныя зьвесткі
Краіна	Бэльгія
Статус	суб’ект фэдэрацыі
Уваходзіць у	Бэльгія
Адміністрацыйны цэнтар	Брусэль
Найбольшы горад	Антвэрпэн
Іншыя буйныя гарады	Гент, Бруге, Лёвэн
Дата ўтварэньня	1237 год
Міністар-прэзыдэнт	Kris Peeters
Афіцыйныя мовы	нідэрляндзкая
Насельніцтва (2008)	6 161 600
Шчыльнасьць	442 чал./км²
Плошча	13 522 км² (44,29%)
Месцазнаходжаньне Фляндрыі
Мэдыя-зьвесткі
Часавы пас	UTC+1
Код ISO 3166-2	BE-VLG
	Афіцыйны сайт
	Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Фля́ндрыя (па-нідэрляндзку: Vlaanderen; па-француску: Flandre) ці Флямандзкі рэгіён Бэльгіі (па-нідэрляндзку: Vlaams gewest van België, па-француску: Région flamande) — суб’ект фэдэрацыі разам з Брусэльскаю сталічнаю акругай ды Валёніяй. Фляндрыя знаходзіцца на поўначы Бэльгіі і мае плошчу 13 522 км² (44,29% усёй краіны).

Фляндрыя складаецца зь пяці правінцыяў, дзе размаўляюць на нідэрляндзкай мове.

Варта зьвярнуць увагу на тое, што тэрмін «Фляндрыя» часам выкарыстоўваецца як назва гістарычнага рэгіёну, межы якога не супадаюць зь межамі сучаснае адміністрацыйнае адзінкі Бэльгіі. Так, у склад Флямандзкага герцагства ўваходзілі землі, якія цяпер належаць Францыі ды Нідэрляндам.

Фляндрыя паходзіць з назвы графства Фляндрыя, а само імя графства ўпершыню згадваецца ў 1237 року. Этымалягічна слова зьвязанае з «Flandr», што на старанідэрляндзкае мове літаральна значыць «той, які затоплены/затопленае месца»^[1].

Адміністрацыйны падзел

Пяць правінцыяў Фляндрыі:

Правінцыя Антвэрпэн
Правінцыя Лімбург
Правінцыя Ўсходняя Фляндрыя
Правінцыя Флямандзкі Брабант
Правінцыя Заходняя Фляндрыя

Правінцыі, у сваю чаргу, падзяляюцца на муніцыпалітэты.

Брусэльская сталічная акруга зьяўляецца анклявам, якая ляжыць у межах Флямадзкага Брабанта і не ўваходзіць у склад Флямандзкае акругі, аднак менавіта Брусэль зьяўляецца сталіцай Фляндрыі.

Найбуйнейшыя месты

Сярод найбуйнейшых местаў Фляндрыі значацца (на 2007 рок): [1]

Антвэрпэн (466 484)
Гент (234 602)
Бруге (116 500)
Лёвэн (95 232)
Мэхелен (78 480)
Алст (78 184)
Кортрайк (73 376)
Остэндэ (69 845)
Хасэлт (69 455)
Сінт-Ніклас (69 277)
Генк (64 071)
Рузэларэ (56 797)

Геаграфія

Остэндэ — панарама пляжу і пірсу.

Берагавая лінія: 66 км
Найвышэйшы пункт: вёска Рэмэрсдал, 287,5 м
Клімат: вялікі ўплыў на клімат Фляндрыі робіць мора, аднак вылучаюць два тыпы клімату: марскі — на ўзьбярэжжы і лагодна-кантынэнтальны — у Сярэдняй Фляндрыі.
Рэкі: Шэльда ды Маас, якія ўпадаюць ў Паўночнае мора на тэрыторыі Нідэрляндаў, і рака Айзэр.

Мова

Афіцыйнаю мовай Флямандзкае акругі зьяўляецца нідэрляндзкая мова, якая з-за мясцовых асаблівасьцяў часта называецца флямандзкаю мовай. Француская мова шырока распаўсюджаная ў грамадзкім жыцьці Фляндрыі, таксама выкарыстоўваецца як адміністрацыйная мова ў абмежаванай колькасьці муніцыпалітэтаў з так званымі моўнымі адрозьненьнямі (дзе пражываюць носьбіты болей чым адной мовы). У першую чаргу гэта адносіцца да Брусэльскае сталічнае акругі да памежных з Валёніяй рэгіёнаў.

Нягледзячы на існаваньне афіцыйнай літаратурнай моўнай нормы («усеагульная нідэрляндзкая мова» (AN, Algemeen Nederlands)), якая выкарыстоўваецца ў афіцыйным справаводзтве, у адукацыі, на радыё і тэлебачаньні, у Фляндрыі ў паўсядзённым жыцьці шырока выкарыстоўваюцца дыялектызмы — рэгіяналізмы, якія ў сукупнасьці дазваляюць сьцьвярджаць пра існаваньне флямандзкае мовы (правільна казаць, флямандзкі варыянт нідэрляндзкае мовы). Лінгвісты вылучаюць наступныя агульныя адметнасьці моваў у Фляндрыі і Нідэрляндах:

— лексыка флямандзкае мовы перажыла значны ўплыў францускае мовы (напрыклад, флямандзкае chauffage, garagist, justitiepaleis, fruitsap супраць verwarming, garagehouder, gerechtshof, vruchtensap у нідэрляндзкай мове адпаведна);

— адваротны працэс пурызму (рэакцыя супраць значнага ўплыву францускае мовы): флямандскія словы voetpad, aanhouden, dagorde, 'omzendbrief і нідэрляндзкія адпаведнікі trottoir, arresteren, agenda, circulaire;

— выкарыстоўваньне архаізмаў, такіх як geschenk, nagerecht, zenden, venster у Фляндрыі пры ўжываньні адпаведна cadeau, dessert, sturen, raam у Нідэрляндах.

Акрамя вышэй зазначанных лексычных асаблівасьцяў існуюць таксама адрозьненьні ў вымаўленьні гукаў (у першую чаргу зычнага g), у граматыцы (напр., для ўтварэньня памяншальна-ласкальнай формы назоўнікаў у Фляндрыі выкарыстоўваецца суфікс — ke, у той час як правілы стандартнае нідэрляндзкае мовы вымагаюць суфікс — tje\je (kamerke vs kamertje: пакойчык; manneke vs mannetje чалавечак), у сытаксісу (парадак словаў у складаных сказах) ды інш.

Варта адзначыць, што роля дыялектаў у Фляндрыі значна вышэйшая, чым у Нідэрляндах. Зьвязанае гэта з тым, што пазыцыя стандартнае (літаратурнае) мовы ў нідэрляндзкіх правінцыях мае больш глыбокія гістарычныя карані^[2].

Галерэя

Катэдральны сабор Найсьвяцейшай Панны Марыі ў Антвэрпэне
Садавінавыя сады ў Хаспэнгаў
Канал у вёсцы Грун Ватэркэ
Шэльда ў Дорніку

Крыніцы

^ Vroeg Middelnederlandsch Woordenboek, VMNW, (спасылка на анляйн вэрсію). Entry: VLAENDREN.
^ Taalvarіёteiten en taalontwikkeling in Vlaanderen/Magda Devos, Universiteit Gent, 2008

Вонкавыя спасылкі

Фляндрыя — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Турызм у Фляндрыі

[1] Vroeg Middelnederlandsch Woordenboek, VMNW, (спасылка на анляйн вэрсію). Entry: VLAENDREN.

[2] Taalvarіёteiten en taalontwikkeling in Vlaanderen/Magda Devos, Universiteit Gent, 2008

[1]

[2]