Тацяна Барамзіна

	Тацяна Барамзіна; Татьяна Николаевна Барамзина
	12 сьнежня 1919 — 5 ліпеня 1944 (24 гады)
Месца нараджэньня	Глазаў, Вяцкая губэрня, Расейская імпэрыя
Месца сьмерці	Смалявіцкі раён, Менская вобласьць, СССР
Прыналежнасьць	СССР
Род войскаў	пяхота
Гады службы	1944
Званьне	яфрэйтар
Частка	70-я стралковая дывізія
	Тацяна Барамзіна ў Вікісховішчы

Таця́на Мікала́еўна Барамзіна́ (12 сьнежня 1919, Глазаў Вяцкай губэрні, Расейская імпэрыя — 5 ліпеня 1944, Смалявіцкі раён Менскай вобласьці, СССР) — савецкая снайпэрка і тэлефаністка, ўдзельніца нямецка-савецкай вайны, Герой Савецкага Саюзу (1945, пасьмяротна). Яфрэйтар.

У гады нямецка-савецкай вайны скончыла Цэнтральную жаночую школу снайпэрскай падрыхтоўкі і з красавіка 1944 году ваявала на 3-ім Беларускім фронце, забіўшы 16 жаўнераў праціўніка. З прычыны праблемаў са здароўем перавучылася ў тэлефаністку. 5 ліпеня 1944 году ў складзе 3-га стралковага батальёну 252-га стралковага палку (70-я стралковая дывізія, 33-я армія, 3-і Беларускі фронт) была накіравана да тылу праціўніка дзеля захопу вузла дарог і ўтрыманьня яго да прыбыцьця асноўных сілаў. Але на маршы батальён сутыкнуўся зь пераўзыходзячымі сіламі праціўніка і быў разьбіты, а сама Тацяна Барамзіна была схоплена і жорстка забітая. Перад сьмерцю яе доўга катавалі так, што яе змаглі апазнаць толькі па рэштках абмундзіраваньня і па валасох.

Біяграфія

Даваенныя гады

Тацяна Барамзіна нарадзілася ў горадзе Глазаве ў шматдзетнай сям’і. Бацька, Мікалай Макаравіч, быў працоўным на чыгунцы, у гады НЭПу пачаў гандляваць хлебам «па патэнце другога разраду» і быў пазбаўлены выбарчых правоў. Маці, Марфа Мітрафанаўна, вяла хатнюю гаспадарку, з 1928 году пачала гандляваць замест мужа. Пасьля ейнай сьмерці ў 1931 годзе Марфа Мітрафанаўна дабілася аднаўленьня выбарчых правоў. Яна не спыняла гандаль, і ў 1933 іхні дом быў канфіскаваны^[1].

Тацяна расла мужнай і фізычна моцнай дзяўчынкай, лёгка пераплывала Чэпцу^[1]. Скончыўшы 7 клясаў школы і Глазаўскую пэдагагічную вучэльню, дзе яна ўступіла ў камсамол, стала чальцом ТСААВІЯХІМу і Расейскага чырвонага крыжа, навучыўшыся страляць зь вінтоўкі. Пасьля сканчэньня вучэльні ў 1937 годзе працавала ў школах сёлаў Амутніцы, Каркашуру, Парзёў^[1].

У 1940 годзе паступіла ў Пермскі пэдагагічны інстытут на геаграфічны факультэт. Пасьля пачатку вайны прасілася на фронт, але атрымала адмову. Працягнуўшы навучаньне, стала працаваць выхавальніцай у дзіцячым садку для эвакуяваных, вучылася на курсах мэдсёстраў, здавала кроў^[1].

Вялікая Айчыйная вайна

У 1943 годзе была залічаная ў Цэнтральную жаночую школу снайпэрскай падрыхтоўкі, пасьля сканчэньня якой у красавіку 1944 была накіраваная на 3-і Беларускі фронт. У бітвах яна забіла са снайпэрскай вінтоўкі 16 жаўнераў праціўніка, але хутка ў яе пачаў пагаршацца зрок. Адмовіўшыся дэмабілізавацца, Тацяна перавучылася ў тэлефаністку^[1].

22 і 23 сакавіка 1944 году ў бітвах каля вёскі Малое Маразова пад моцным артылерыйскім абстэлам яна 14 разоў выпраўляла парваную тэлефонную сувязь.

5 ліпеня 1944 году Тацяна ў складзе 3-яга стралковага батальёну 252-ога стралковага палку (70-я стралковая дывізія, 33-я армія, 3-і Беларускі фронт) была накіраваная ў тыл праціўніка для выкананьня баявой задачы — захапіць у тыле ворага вузел дарог і ўтрымліваць яго да прыбыцья асноўных сілаў^[1]. На маршы каля вёскі Пекаліна батальён сутыкнуўся зь пераўзыходзячымі сіламі праціўніка. У баі Тацяна пад агнём дапамагала параненым. Бача перавагу праціўніка, яна загадала параненым адступаць да лесу, а тым, хто ня можа — укрыцца ў бліндажы. Тацяна адстрэльвалася да апошняй кулі, забіўшы 20 варожых жаўнераў. Захапіўшы бліндаж, нацысты расстралялі параненых з супрацьтанкавай стрэльбы. Тацяну доўга катавалі: цела парэзалі кінжалам, вочы выкалалі, грудзі зрэзалі, у жывот уваткнулі штык і дабілі стрэлам з супрацьтанкавай стрэльбы ў галаву. Апазналі яе толькі па рэштках абмундзіраваньня і па валасох^[1].

Тацяна Барамзіна была пахавана на станцыі Волма, а ў 1963 годзе ейныя астанкі былі перанесеныя ў брацкую магілу ў вёску Каліта Смалявіцкага раёну Менскай вобласьці^[1].

Узнагароды і званьні

Герой Савецкага Саюзу (24 траўня 1945 году, пасьмяротна)
Ордэн Леніна (24 траўня 1945 году, пасьмяротна)

Памяць

8 траўня 1946 году вуліца Пралетарская ў Глазаве, дзе вырасла Тацяна, была названа ейным імем. Маці, Марфе Мітрафанаўне, вярнулі хату, якая стала выконваць ролю своеасаблівага «музэю» Тацяны Барамзіной, пакуль ня трапіла пад знос у 1960-я гады^[1].

У Глазаве^[2] і Іжэўску пастаўленыя помнікі.

Ейным імем названая школа № 86, спартовая дзіцяча-юнацкая школа ў Пермі й школа № 53 у Іжэўску. Навек залічана ў сьпіс сярэдняй школы № 2 гораду Глазаву. На будынку Пермскага пэдагагічнага інстытуту ў ейную памяць пастаўлена мэмарыяльная дошка^[3].

Імем Тацяны Барамзіной названыя вуліцы ў Менску, Глазаве, Іжэўску, Пермі, Падольску^[3].

Крыніцы

^ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з Кочин Глеб Таня с улицы Пролетарской (рас.). Красное Знамя. Праверана 2012-11-20 г. Архіўная копія ад 2012-12-02 г.
^ Вечная слава героям Великой Отечественной. Специальная (Коррекционная) образовательная школа №5 г. Глазова. Праверана 2012-11-29 г. Архіўная копія ад 2012-12-05 г.
^ ^а ^б Уфаркин Н. В. Герой Советского Союза Барамзина Татьяна Николаевна (рас.)

Літаратура

Энцыкляпэдыі і даведнікі

Абаев — Любичев Барамзина Татьяна Николаевна // Герои Советского Союза. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1.
Памятник Герою Советского Союза Т. Н. Барамзиной, погибшей 5 июля 1944 г. // Памятники истории и культуры Удмуртии: каталог / ред. О. П. Майкова. — Изд. 2-е, перераб. — Ижевск, 1990. — С. 25-26.

Нарысы і мэмуары

Крюков И. До последнего патрона // Героини: очерки о женщинах — Героях Советского Союза. — М.: Политиздат, 1969. — 447 с.
Татьяна Николаевна Барамзина (1919—1944) // Знаменательные даты г. Глазова — 2004 / ПНБ им. В. Г. Короленко. — Глазов, 2003. — С. 29-30.
Кулемин И. Г., Сентемова Л. Ф., Ислентьева Р. А. Герои Советского Союза — наши земляки. Устинов, 1985. — С. 14.
Навечно в сердце народном // Белорусская советская энциклопедия. — 3. — Мн.: 1984. — С. 607.
Николаев В. И. Танины тополя — Ижевск : Удмуртия, 1970. — 78 с — 30 000 экз.
Героини. Вып. 1. — М., 1969. — С. 29-36.

Артыкулы

Кочин Г. Неизвестные страницы жизни Татьяны Николаевны Барамзиной, Героя Советского Союза / Глеб Кочин // Красное знамя. — 2012. — 25 янв. — С. 3.
19 декабре Татьяна Барамзиналы тырмысал 90 арес = 19 декабря Татьяне Барамзиной исполнилось бы 90 лет / подготовила Елена Пономарева // Иднакар. — 2009. — 22 дек. — С. 3. — Содерж.: Ноку вунонтэм = Никогда не забудем; Дауръёслы — сюлмамы = В сердце — навеки; Танялы сизьыса… = Посвящая Тане.
Конюхова Т. Ф. Барамзина Т. Н. // Огненные детство и юность: очерк / Т. Ф. Конюхова. — Ижевск, 2007. — С. 25.
Варанкина О. «Живая вернусь героем…»: [к 85-летию со дня рождения Героя Советского Союза Татьяны Барамзиной] / О. Варанкина // Мой город. — 2004. — 23 дек. — С. 15.
Сунцова Н. Беларусь музъем понна… = За землю Белоруссии: [Т. Н. Барамзина] / Н. Сунцова // Иднакар. — 2004. — 21 дек. — С. 4.
Варанкина О. Все перевернула война: Именем этой девушки названы улицы в Глазове, в Ижевске, Перми, Подольске, Минске: [Т. Н. Барамзина] / О. Варанкина // Красное знамя. — 2004. — 21 дек. — С. 3.
Голубева Г. Памятник Герою Советского Союза Татьяне Барамзиной / Г. Голубева // Ленинский путь. — 1958. — 10 дек. — С. 1.

[Кочин-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з Кочин Глеб Таня с улицы Пролетарской (рас.). Красное Знамя. Праверана 2012-11-20 г. Архіўная копія ад 2012-12-02 г.

[2] Вечная слава героям Великой Отечественной. Специальная (Коррекционная) образовательная школа №5 г. Глазова. Праверана 2012-11-29 г. Архіўная копія ад 2012-12-05 г.

[wh-3] а ^б Уфаркин Н. В. Герой Советского Союза Барамзина Татьяна Николаевна (рас.)

[1]

[2]

[3]