Спарасіс
Спарасіс (Sparassis) або лясна́я капу́ста — род паразытычных і сапратрофных(d) грыбоў, адметны ўнікальнай формай і выглядам. Ягоны выгляд можна параўнаць з марскімі губкамі, мозгам ці качанам каляровай капусты, адкуль і паходзіць народная назва.
| Спарасіс | |
 Sparassis crispa | |
| Клясыфікацыя | |
|---|---|
| Род | Спарасіс |
| Від | Спарасіс кучаравы Fr. (1819) |
| Бінамінальная намэнклятура | |
| Sparassis (Wulfen) Fr. 1821 | |
У Карэі, Японіі, ЗША і Аўстраліі вырошчваецца ў прамысловых маштабах.
Віды
рэдагаваць
Да роду Sparassis адносяцца такія віды грыбоў[1]:
- Sparassis americana R.H. Petersen
- Sparassis brevipes Krombh.
- Sparassis crispa (Wulfen) Fr.
- Sparassis cystidiosa Desjardin & Zheng Wang[2]
- Sparassis foliacea St.-Amans
- Sparassis herbstii Peck
- Sparassis kazachstanica Shvartsman
- Sparassis laminosa Fries
- Sparassis latifolia Y.C. Dai & Zheng Wang[3]
- Sparassis miniensis Blanco-Dios & Z. Wang[4]
- Sparassis minoensis Blanco-Dios & Z. Wang
- Sparassis nemecii Pilát & Veselý
- Sparassis radicata Weir
- Sparassis simplex D.A. Reid
- Sparassis spathulata (Schwein.) Fr.
- Sparassis subalpina Q. Zhao, Zhu L. Yang & Y.C. Dai
- Sparassis tremelloides Berkeley
Найбольш вядомымі і распаўсюджанымі відамі ёсьць S. crispa (расьце ў Эўропе ды на ўсходзе Паўночнай Амэрыкі) і S. radicata (расьце на захадзе Паўночнай Амэрыкі), падобныя адзін да аднаго. Іхнія колеры вагаюцца ад сьветла-карычнева-жоўтага да жоўта-шэрага ці крэмава-белага колеру капусты. Звычайна вышынёй ад 10 да 25 см, але могуць вырастаць і вышэй: вядомыя ўзоры больш за 50 см вышынёй і масай 14 кг. Дзякуючы ўнікальнаму выгляду і памеру іх цяжка зблытаць зь якімі-кольвек атрутнымі/неядомымі грыбамі. Спарасісы растуць як паразыты або сапрабіёнты на каранях ці асновах разнастайных відаў цьвёрдаліставых дрэваў(d), найперш дубовых ды хвойных: ельніцы, хвоі, елкі.
Пажыўнасьць
рэдагавацьСпарасіс кучаравы мае добры смак, але патрабуе перад ужываньнем дбайнай апрацоўкі. Між складак можа трапляцца бруд ды іншыя рэчывы. Прыдатны для засушваньня, пры якім захоўвае сваю храсткападобную структуру і пасуе для супоў.
Таксама ядомыя S. radicata[5] і S. spathulata, падобны да грыба-барана(d)[6].
Дзякуючы ўтрыманьню актыўных фармакалягічных інгрэдыентаў S. crispa таксама шырока выкарыстоўваецца ў традыцыйнай кітайскай мэдыцыне. У сухой масе базыдыёкарпа(d) выяўлена да 43,6% β-глюкану(d)[7], ухваленага ў Японіі для лекаваньня раку[8], а з пандэміі COVID-19 рэкамэндавана пацыентам для спыненьня запаленьня[9].
Крыніцы
рэдагаваць- ^ MYCOBANK Database www.mycobank.org Праверана 2022-04-07 г.
- ^ Sparassis cystidiosa sp. nov. from Thailand is described using morphological and molecular data // Mycologia. — 2004. — В. 5. — Т. 96. — С. 1010–4. — DOI:10.2307/3762085
- ^ Phylogeny and a new species of Sparassis (Polyporales, Basidiomycota): evidence from mitochondrial atp6, nuclear rDNA and rpb2 genes // Mycologia. — 2006. — В. 4. — Т. 98. — С. 584–92. — DOI:10.3852/mycologia.98.4.584
- ^ A new Sparassis species from Spain described using morphological and molecular data // Mycological Research. — 2006. — В. Pt 10. — Т. 110. — С. 1227–31. — DOI:10.1016/j.mycres.2006.07.012
- ^ Field Guide to Mushrooms of Western North America. — Berkeley: University of California Press, 2012. — P. 26. — ISBN 978-0-520-95360-4
- ^ Meuninck, Jim Foraging Mushrooms Oregon: Finding, Identifying, and Preparing Edible Wild Mushrooms. — Falcon Guides. — P. 114. — ISBN 978-1-4930-2669-2
- ^ Antitumor 1,3-β-glucan from cultured fruit body of Sparassis crispa // Biol. Pharm. Bull.. — 2000. — В. 7. — Т. 23. — С. 866–72. — DOI:10.1248/bpb.23.866
- ^ Natural products and biological activity of the pharmacologically active cauliflower mushroom Sparassis crispa // BioMed Research International. — 2013. — Т. 2013. — С. 982317. — DOI:10.1155/2013/982317
- ^ Role of Immune Dysregulation in Increased Mortality Among a Specific Subset of COVID-19 Patients and Immune-Enhancement Strategies for Combatting Through Nutritional Supplements // Frontiers in Immunology. — 2020. — Т. 11. — С. 1548. — DOI:10.3389/fimmu.2020.01548
Літаратура
рэдагаваць- Burdsall HH, Jr. 1988. Type studies and nomenclatural considerations in the genus Sparassis. Mycotaxon 31:199-206.
- Wang Z, Binder M, Dai Y-C, Hibbett DS. 2004. Phylogenetic relationships of Sparassis inferred from nuclear and mitochondrial ribosomal DNA and a protein-coding gene (rpb2). Mycologia 96:1013-1027.
- Kiyasko AA, Zmitrovich IV. 2013. Red Book of Kabardino-Balkaria Cherkessk:210.