Вікіпэдыя

Саламэя Паўлычка

Саламэя Паўлычка (па-ўкраінску: Соломія Павличко; 15 сьнежня 1958, Львоў, Украіна ― 31 сьнежня 1999, Кіеў, Украіна) ― украінская літаратуразнаўца, перакладніца, пісьменьніца, публіцыстка[3].

Саламэя Паўлычка
Соломія Павличко
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні Соломія Павличко
Нарадзілася 15 сьнежня 1958(1958-12-15)
Памерла 31 сьнежня 1999(1999-12-31) (41 год)
Пахаваная Байкавыя могілкі, Кіеў
Бацькі Зьміцер Паўлычка
Дзеці Багдана Паўлычка[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці філёзаф, літаратурны крытык, перакладніца, пісьменьніца, літаратуразнаўца, публіцыстка, літаратар
Гады творчасьці 1986—1999
Мова украінская мова[1][2] і расейская мова[2]
Значныя творы «Дыскурс мадэрнізму ва ўкраінскай літаратуры» (1997), «Нацыяналізм, сэксуальнасьць, арыенталізм: складаны сьвет Агантангела Крымскага» (2000, 2001), «Фэмінізм: артыкулы, дасьледваньні, гутаркі і інтэрвію» (2002).

Жыцьцяпіс

рэдагаваць

Нарадзілася 15 сьнежня 1958 году ў Львове ў сям’і ўкраінскага пісьменьніка Дмітра Паўлычкі. Першыя гады жыла ў Львове, у 1965 годзе зь сям’ёй пераехала ў Кіеў, на Хрэшчацік. Зь дзяцінства яна шмат чытала, асабліва кнігі з бацькавай бібліятэкі, сярод якіх было шмат прывезеных з ЗША. Сярод іх быў раман Д. Лоўрэнса «Каханак лэдзі Чатэрлей» на ангельскай мове, які Саламэя пераклала за паўгады[4].

Навучалася на катэдры рамана-германскіх моваў і літаратуры Кіеўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя Тараса Шаўчэнкі (1981), скончыла асьпірантуру пры ім. У 1984 г. абараніла кандыдацкую дысэртацыю па амэрыканскай літаратуры на тэму «Філязофская паэзія амэрыканскага рамантызму (паэтычная творчасьць Ральфа Ўолда Эмэрсана і Эмілі Дыкінсан)». У 1995 годзе абараніла доктарскую дысэртацыю на тэму «Тэарэтычны дыскурс украінскага мадэрнізму» пад кіраўніцтвам Кіры Шахавай[5].

31 сьнежня 1999 году яна ўдзельнічала ў тэлепраграме «Сніданку з 1+1», а ўвечары дома ў выніку атручваньня чадным газам ад няспраўнага катла страціла прытомнасьць і захлынулася ў ваннай ва ўзросьце 41 год. Пахаваньне Саламэі Паўлычкі адбылося ў Кіеве 4 студзеня 2000 году на Байкавых могілках з удзелам шматлікіх вернікаў[6].

Акадэмічная дзейнасьць

рэдагаваць

На працягу 15 гадоў Саламэя Паўлычка працавала ў Інстытуце літаратуры імя Т. Г. Шаўчэнкі НАН Украіны спачатку малодшай навуковай супрацоўніцай адзьдзелу замежнай літаратуры (1985—1990), потым навуковай супрацоўніцай (1990—1991), старэйшай навуковай супрацоўніцай (1992—1996), а потым вядучай навуковай супрацоўнікай аддзелу тэорыі літаратуры (1997—1999). Выкладала на філялягічным факультэце гуманітарных і сацыяльных навук Кіеўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя Тараса Шаўчэнкі (1992—1993), а таксама на факультэце гуманітарных і сацыяльных навук Нацыянальнага ўнівэрсытэту «Кіева-Магілянская акадэмія» (1995)[7].

Саламэя Паўлычка была доктаркай філялягічных навук (1995), дацэнткай (1997) і прафэсаркай Кіева-Магілянскай акадэміі (1998), сяброўкай Нацыянальнага саюзу пісьменьнікаў Украіны (з 1992) і Асацыяцыі ўкраінскіх пісьменьнікаў (з 1997), а таксама ляўрэаткай прэміі імя акадэміка Сяргея Яфрэмава (пасьмяротна) за працу «Дыскурс мадэрнізму ва ўкраінскай літаратуры» (1999).

Паўлычка таксама была запрошанай выкладніцай украінскай літаратуры на катэдры славістыкі і ўсходнеэўрапейскіх дасьледаваньняў Альбэрцкага ўнівэрсытэту (Эдмантан, 1990) і ў Гарвардзкай летняй школе ўкраіністыкі (1996—1997), куды яе запрасілі ў якасьці стыпэндыянткі праграмы Фулбрайта[8].

У 1992 годзе Саламэя Паўлычка заснавала выдавецтва перакладной навуковай літаратуры «Основи», у якім да сьнежня 1999 году нязьменна ўзначальвала рэдакцыю і фармавала выдавецкую палітыку (з 2011 году выдавецтвам кіруе дачка Саламэі Багдана Паўлычка)[9].

Фэмінісцкі актывізм

рэдагаваць

Саламэя Паўлычка — прызнаная аўтарка працаў па гісторыі фэмінізму[10].

Яна пачала выдаваць фэмінісцкую літаратуру ва Ўкраіне, працавала над ідэяй партнэрскай сям’і, вобразам новай украінскай жанчыны — актыўнай, творчай[11].

Найбольш вядомыя творы Саламэі Паўлычкі «Теорія літератури», «Фемінізм: статті, дослідження, бесіди та інтерв’ю», «Націоналізм, сексуальність, орієнталізм»[12].

Працы

рэдагаваць

Манаграфіі, эсэ

рэдагаваць
  • Трансцендентальна поезія американського романтизму. Емерсон. Уітмен. Дікінсон. — Київ, 1988.
  • Байрон. Нарис життя і творчості. — Київ, 1989.
  • Лабіринти мислення. Інтелектуальний роман сучасної Великої Британії. — Київ, 1993.
  • Дискурс модернізму в українській літературі. — Київ, 1997; 2-e вид, 1999.
  • Solomea Pavlychko. 12. Progress on Hold: The Conservative Faces of Women in Ukraine [Архівовано 7 жовтня 2020 у Wayback Machine.] / pp. 219—234 in: Post-Soviet Women: From the Baltic to Central Asia. Edited by Mary Buckley. — Cambridge: Cambridge University Press, 1997. — XVII, 316p. — ISBN: 0521563208

Рэцэнзіі

рэдагаваць
  • Паперові люди (Англійський філософський роман 80-х років) — «Всесвіт» № 7, 1986.
  • Політичний бізнес Фредеріка Форсайта (Нові тенденції в масовій літературі Англії та США) — «Всесвіт» № 2, 1986.
  • За ідеали краси і правди — «Всесвіт» № 2, 1987.
  • Література під владою нечистої сили — «Всесвіт» № 9, 1987.
  • Листи з Києва. 12 травня 1990 — 2 квітня 1992 (2000).
  • Націоналізм, сексуальність, орієнталізм: складний світ Агатангела Кримського (2000, 2001).
  • Зарубіжна література: дослідження та критичні статті (2001).
  • Теорія літератури (2002).
  • Фемінізм: статті, дослідження, бесіди та інтерв’ю (2002).

Незавершанай засталася біяграфія ўкраінскага паэта, пісьменьніца і вучонага Агатангела Крымскага.

Пераклады

рэдагаваць
  • Арчибальд Білейні. Саджо та її бобри / Переклад з англійської Соломії Павличко. — Київ, 1986.
  • Григорій Грабович. Поет як міфотворець / Переклад з англійської Соломії Павличко. — Київ: Критика, 1998.— 2-е вид., випр.і авториз . — 206 с.
  • Девід Г. Лоуренс. Коханець леді Чатерлей / Переклад з англійської Соломії Павличко. — Київ: Основи, 1999. — ISBN 966-500-141-8
  • Вільям Ґолдінґ. Володар мух: повість / Переклад з англійської Соломії Павличко; Шпиль: повість / Переклад з англійської Лісняка. — Київ: Молодь, 1988. — ISBN 5-7720-0136-1

Памяць

рэдагаваць

У 2019 годзе ў Кіеве імем Саламэі Паўлычкі назвалі вуліцу[13].

Крыніцы

рэдагаваць
  1. ^ Identifiants et Référentiels (фр.) — ABES, 2011.
  2. ^ а б Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
  3. ^ Vitaly Chernetsky, 'Pavlychko, Solomea (Solomiia) Dmytrivna', Who’s Who in Contemporary Women’s Writing, ed. Jane Eldredge Miller, Routledge, 2001. — С. 253.
  4. ^ Віра Агєєва. Інтелектуальна біографія Соломії Павличко // Дух і літера. — 2001. — № 7-8 — С. 248—261.
  5. ^ Віра Агєєва. Інтелектуальна біографія Соломії Павличко // Дух і літера. — 2001. — № 7-8 — С. 248—261.
  6. ^ Оксана Забужко: не гратися у піддавки з читачем // BBCUkraine. — 2008. — 12 квіт.
  7. ^ Олена Скоморощенко. Соломія Павличко — десять років вічності // Українська Правда — 2009. — 31 груд.
  8. ^ Vitaly Chernetsky, 'Pavlychko, Solomea (Solomiia) Dmytrivna', Who’s Who in Contemporary Women’s Writing, ed. Jane Eldredge Miller, Routledge, 2001, p. 253.
  9. ^ Vitaly Chernetsky, 'Pavlychko, Solomea (Solomiia) Dmytrivna', Who’s Who in Contemporary Women’s Writing, ed. Jane Eldredge Miller, Routledge, 2001, p. 253.
  10. ^ Соломія Павличко, Фемінізм — непоганий інструмент, щоб назвати речі своїми іменами // День. — 1998. — 13 черв.
  11. ^ Людмила Таран. Соломия Павлычко: собственной жизни хозяйка // Дзеркало тижня. — 1999. — 7 серп.
  12. ^ Віра Агеєва. Інтелектуальна біографія Соломії Павличко // Дух і літера. — 2008. — 11 бер.
  13. ^ У Києві з’явилася вулиця Соломії Павличко, Читомо, 17.11.2019,https://chytomo.com/u-kyievi-z-iavylasia-vulytsia-solomii-pavlychko/
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Саламэя_Паўлычка&oldid=2373894»