Рэспубліка Зарэчча
Каардынаты: 54°40′50″ пн. ш. 25°17′49″ у. д. / 54.68056° пн. ш. 25.29694° у. д.
Рэспубліка Зарэчча (Зарачанская рэспубліка) — віленскі раён, дзе пражываюць мастакі, артысты й іншыя творчыя людзі. У 1997 годзе абвесьціў сваю незалежнасьць. Дэкляраваная рэспубліка, якая мае ўласны сьцяг, канстытуцыю, валюту, прэзыдэнта, урад, міністэрствы ўнутраных і замежных справаў і войска, якое налічвае прыблізна 17 жаўнераў.[1]
| Рэспубліка Зарэчча Užupio Respublika | |
| Нацыянальны дэвіз: «Не перамагай, не бараніся, не здавайся» | |
| [[Файл:{{{Месцазнаходжаньне}}}|282пкс|Месцазнаходжаньне Рэспублікі Зарэчча]] | |
| Афіцыйная мова | летувіская |
| Сталіца | Зарэчча |
| Найбуйнейшы горад | Зарэчча |
| Форма кіраваньня Прэзыдэнт
|
Рэспубліка Ромас Лілейкіс |
| Плошча • агульная |
0,6 км² |
| Насельніцтва • агульнае |
7000 |
| Незалежнасьць — ад Летувы |
1 красавіка 1997 году |
Невядома, ці зьяўляецца дзяржаўнасьць рэспублікі, якая не прызнаецца ніводным урадам сьвету, сур’ёзнай, але рашэньне вызначыць Днём Незалежнасьці рэспублікі 1 красавіка магло быць невыпадковым.
Урад
рэдагавацьПрэзыдэнт Рэспублікі Зарэчча — паэт, музыка й рэжысэр фільмаў Ромас Лілейкіс.[2]
Прэм’ер-міністар — Сакалас Гарадзецкіс.
Міністар фінансаў — фінансіст Алюс Лекявічус.
Міністар інфармацыі — прадпрымальнік Вітаўтас Раткявічус.
Міністар замежных справаў — эсэіст, сцэнарыст Томас Чэпайтыс.
Міністар без партфэля — прадпрымальнік Вітас Мачуліс.[3]
Апісаньне
рэдагаваць
Рэспубліка была ўтвораная ў 1997 годзе. Дзень Незалежнасьці сьвяткуецца 1 красавіка. Дзейным прэзыдэнтам рэспублікі зьяўляецца Ромас Лілейкіс — паэт, музыка і рэжысэр.
Рэспубліка Зарэчча знаходзіцца на тэрыторыі віленскага раёну Ужупіс каля ракі Вялейкі, якая ўтварае натуральную мяжу зь Вільняй.
Прэм’ер-міністрам рэспублікі зьяўляецца Сакалас Гарадзецкіс, міністар фінансаў — фінансіст Алюс Лякявічус, міністар інфармацыі — прадпрымальнік Вітас Раткявічус, міністар замежных справаў — эсэіст і сцэрыст Томас Чапайціс.
Міжнародны статус
рэдагавацьПадчас сьвяткаваньня Дня Незалежнасьці ў 2008 годзе камісарам паліцыі Вільні і прэзыдэнтам Зарэчча быў падпісаны афіцыйны акт аб добрасуседзтве.
Рэспубліка мае шырокую дыпляматычную сетку. На дадзены момант дзейнічае больш за паўсотні амбасадараў гэтай краіны па ўсім сьвеце.
У праграме Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Зарэчча таксама ёсьць пункт пра далучэньне да краіны Рэспублікі Беларусь, які МЗС Зарэчча не выключае магчымасьці зьдзейсьніць.
Сымбаль рэспублікі
рэдагаваць
Сымбалем рэспублікі зьяўляецца анёл — з таго часу, як на галоўнай плошчы быў усталяваны манумэнт анёла, які дзьме ў трубу. Скульптура зробленая з бронзы і ўсталяваная на калёне вышынёй 8,5 мэтраў. Калёна была ўсталяваная ў 2001 годзе. Першапачаткова на ёй знаходзілася велізарнае яйка, якое было прададзенае ў сакавіку 2002 году на аўкцыёне, які быў зладжаны Клюбам анёла Ўжупіса. 1 красавіка 2002 году на калёне была ўрачыста адкрытая скульптура анёла. Агульная вышыня манумэнту складае 12,5 м.[4] Аўтарамі манумэнту зьяўляюцца скульптар Ромас Вільчаўскас і архітэктар Альгірдас Умбрасас. Сродкі на стварэньне манумэнту ахвяравалі прыватныя асобы і кампаніі. Анёл сымбалізуе адраджэньне і мастацкую свабоду рэспублікі.
Канстытуцыя
рэдагаваць
Рэспубліка Зарэчча мае сваю канстытуцыю. Пэўныя яе артыкулы зьяўляюцца звычайнымі для канстытуцыяў сьвету, як, напрыклад, артыкул 5: «Чалавек мае права быць адзіным і непаўторным». Іншыя ж артыкулы зьяўляюцца ў пэўнай ступені ўнікальнымі. Напрыклад, такія, як артыкул 1: «Чалавек мае права жыць побач зь Вялейкай, а Вялейка — цячы каля чалавека», — артыкул 12: «Сабака мае права быць сабакам», — артыкул 37: «Чалавек мае права ня мець аніякіх правоў», кожны зь якіх стварае незвычайнае падзяленьне правоў. Таксама існуе колькі парных артыкулаў, напрыклад, артыкул 16: «Чалавек мае права быць шчасьлівым» — і артыкул 17: «Чалавек мае права быць нешчасьлівым», — якія дэкляруюць права чалавека нешта рабіць альбо не рабіць у залежнасьці ад ягоных жаданьняў.
Тэкст канстытуцыі перакладзены больш як два дзясяткі моваў сьвету. У тым ліку і на беларускую.
Аўтарам перакладу канстытуцыі на беларускую мову зьяўляецца Андранік Антанян, а сам пераклад зьявіўся яшчэ ў 2000 годзе, але толькі праз восем гадоў пасьля гэтага зьявіліся сродкі зрабіць новыя шыльды.
Тэкст канстытуцыі
рэдагаваць
- Чалавек мае права жыць побач з Вялейкай, а Вялейка — цячы каля чалавека.
- Чалавек мае права на гарачую ваду, ацяпленьне зімою й чарапічны дах.
- Чалавек мае права памерці, але не абавязаны.
- Чалавек мае права на памылкі.
- Чалавек мае права быць адзіным і непаўторным.
- Чалавек мае права любіць.
- Чалавек можа быць нялюбым, але гэта не абавязкова.
- Чалавек мае права ня быць знакамітым і вядомым.
- Чалавек мае права ленавацца альбо нічога не рабіць.
- Чалавек мае права любіць і даглядаць котку.
- Чалавек мае права рупіцца пра сабаку да канца дзён аднаго з іх.
- Сабака мае права быць сабакам.
- Котка не абавязана любіць свайго гаспадара, але ў цяжкую хвіліну мусіць прыйсьці яму на дапамогу.
- Чалавек мае права часам ня ведаць, ці мае ён абавязкі.
- Чалавек мае права сумнявацца, але гэта не абавязак.
- Чалавек мае права быць шчасьлівым.
- Чалавек мае права быць нешчасьлівым.
- Чалавек мае права маўчаць.
- Чалавек мае права верыць.
- Чалавек ня мае права чыніць гвалт.
- Чалавек мае права ўсьведамляць сваю драбнату і веліч.
- Чалавек ня мае права квапіцца на вечнасьць.
- Чалавек мае права разумець.
- Чалавек мае права нічога не разумець.
- Чалавек мае права быць розных нацыянальнасьцяў.
- Чалавек мае права сьвяткаваць або не сьвяткаваць свой дзень нараджэньня.
- Чалавек абавязаны прыгадаць сваё імя.
- Чалавек мае права дзяліцца тым, што мае.
- Чалавек ня мае права дзяліцца тым, чаго ня мае.
- Чалавек мае права мець братоў, сясьцёр і бацькоў.
- Чалавек можа быць свабодным.
- Чалавек адказны за сваю свабоду.
- Чалавек мае права плакаць.
- Чалавек мае права быць незразуметым.
- Ніхто ня мае права зрабіць іншага вінаватым.
- Чалавек мае права быць асаблівым.
- Чалавек мае права ня мець аніякіх правоў.
- Чалавек мае права не баяцца.
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Zappa Lives on in Lithuania — ADAM B. ELLICK (анг.)
- ^ Павук О. Под сенью ангела // baltic-course.com, 2 апр 2003
- ^ см. Вильнюсская кардиохирургическая клиника (интервью с В. Мачюлисом) в журнале "Больница" №11 1998, с. 14.
- ^ Skulptoriaus ROMO VILČIAUSKO galerija-1psl.