Вікіпэдыя

Русінскі альфабэт

Русі́нскі альфабэ́т (учасна русі́нская абэцэ́да) — альфабэт русінскае мовы. У чатырох варыянтах русінскае мовы альфабэт ня ёсьць аднолькавым і адрозьніваецца колькасьцю й шэрагам літараў.

Літара Назоў IPA
А а а /a/
Б б бы /b/
В в вы /v/
Г г гы /ɦ/
Ґ ґ ґы /g/
Д д ды /d/
Е е е /ɛ/
Є є є /jɛ/
Ё ё[1][2] ё /jɔ/
Ж ж жы /ʐ/
З з зы /z/
І і[2] і /i/
Ї ї[1] ї /ji/
И и и /ɪ/
Ы ы[1] ы /ɨ/
Й й йы /j/
К к кы /k/
Л л лы /l/
М м мы /m/
Літара Назоў IPA
Н н ны /n/
О о о /ɔ/
П п пы /p/
Р р ры /r/
С с сы /s/
Т т ты /t/
У у у /u/
Ф ф фы /f/
Х х хы /x/
Ц ц цы /ts/
Ч ч чы /ʧ/
Ш ш шы /ʂ/
Щ щ щы /ʃʧ/
Ѣ ѣ[3] їть /ji/,/i/
Ю ю ю /ju/
Я я я /ja/
Ь ь ірь
Ъ ъ[1] ір

Русінскі альфабэт ґрунтуецца на грамадзянцы, спрошчаным варыянце кірыліцы й звычайна мае 36 літараў ці менш. Лемкаўскі альфабэт адрозьніваецца ад прэшаўскага тым, што ня мае літараў Ё ды Ї. У ваяводзінскім альфабэце няма Ё, І, Ы ды Ъ; И ужываецца перад Ї. Адзінага кадыфікаванага падкарпацкага варыянту няма. Альфабэт новых падручнікаў для русінскіх народных школ указваецца ў падручніку Надзеі Пячоры Русинськый язык. Адрозьніваецца ад прэшаўскага альфабэту шэрагам літараў (мяккі й цьвёрды знакі стаяць перад Ю й Я). Апроч таго ў ім ужываюцца літары Î ды Ô, што за частку альфабэту не ўлічваюцца. Для запісу агубленага галоснага пярэдняга шэрагу (МФА [y]) звычайна ісьняць літару Ӱ[4][5][6].

Ѣ рэдагаваць

Да 1945 року ў русінскім альфабэце існавалася літара кірыліцы Ѣ (яць), якая цяпер ужываецца толькі ў царкоўнаславянскім альфабэце.

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ а б в г Хібіць у ваяводзінскім варыянце
  2. ^ а б Хібіць у лемкоўскім варыянце
  3. ^ Ужывалася да 1945 року
  4. ^ Пячора 2013, с. 13
  5. ^ Міхайла Алмашы, Ігар Керча, Васіль Молнар, Стэпан Паповіч Материнськый язык: писемниця русинського языка. — Мукачава: Общество им. Александра Духновича, 1999. — 98 с., с. 5
  6. ^ Падзяк 2007, с. 79—80

Літаратура рэдагаваць

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Русінскі_альфабэт&oldid=2010283»