Паўднёваэстонская мова

дыялект эстонскай мовы

Паўднёваэстонскія дыялекты, паўднёваэстонская мова — дыялектная супольнасьць, на якой размаўляюць эстонцы на поўдні Эстоніі (Вырумаа, Тартумаа, Пылвамаа, Валгамаа, Вільяндзімаа). Традыцыйна лічыцца дыялектам у складзе эстонскае мовы, але ў нашыя часы ўсё часьцей лічыцца асобнай эстонскай мовай.

Паўднёваэстонская мова
lõunaeesti kiil
Ужываецца ў Эстоніі, Расеі, Латвіі
Рэгіён Прыбалтыка
Колькасьць карыстальнікаў прыкладна 80 000 чалавек
Клясыфікацыя Уральская сям'я
Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў
Дапаможная мова ў
Рэгулюецца
Пісьмо лацінскае пісьмо
Коды мовы
ISO 639-1
ISO 639-2(Б) fiu
ISO 639-2(Т) fiu

Межы паміж паўночнаэстонскімі і паўднёваэстонскімі гаворкамі праходзяць па рацэ Эмайыгі і паўночным беразе возера Выртс'ярв.

Улучае ў сябе гаворкі выру, сэту, тарту, мулґі, лудзінскія і краснагародзкія дыялекты.

Гісторыя рэдагаваць

 
Паўднёваэстонскія дыялекты.

У 17-19 стагодзьдзях літаратура паўднёвае Эстоніі разьвівалася на аснове тартускіх і паўночнавырускіх гаворак. У канцы 17 стагодзьдзя быў выдадзены пераклад на гэтую мову Новага Запавету.

У канцы 19 стагодзьдзя паўднёваэстонскія гаворкі выйшлі з ужытку праз пранікненьне ў Эстонію правалібэральных ідэяў, згодна зь якімі ў краіне мае быць адзіная дзяржаўная нацыянальная мова. З 1980-ых гадоў ідзе актыўнае адраджэньне мовы, існуе вырускі інстытут[1].

Прыклад мовы рэдагаваць

Па-эстонску: Kõik inimesed sünnivad vabadena ja võrdsetena oma väärikuselt ja õigustelt. Neile on antud mõistus ja südametunnistus ja nende suhtumist üksteisesse peab kandma vendluse vaim.

Па-паўднёваэстонску: Kõik inemiseq sünnüseq avvo ja õiguisi poolõst ütesugumaidsis. Näile om annõt mudsu ja süämetunnistus ja nä piät ütstõõsõga vele muudu läbi käümä.

Па-беларуску: Усе людзі нараджаюцца вольнымі й роўнымі ў сваёй годнасьці і правох. Яны надзелены розумам і сумленьнем і павінныя ставіцца адзін да аднаго ў духу братэрства.

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ Võro Instituut (анг.),  (эст.)

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць