Мікола Ўладзімеравіч Сільчанка (нарадзіўся 4 сакавіка 1954 году) — вучоны, доктар юрыдычных навук, прафэсар[1].

Мікола Сільчанка
Дата нараджэньня 4 сакавіка 1954(1954-03-04)
Месца нараджэньня Чырвоны Сьвет, Буда-Кашалёўскі раён, БССР, СССР
Дата сьмерці 28 сакавіка 2022(2022-03-28) (68 гадоў)
Месца вучобы Калінінградзкі дзяржаўны ўнівэрсытэт
Занятак навуковец
Навуковая сфэра правазнаўства
Месца працы Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт,
Гарадзенскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Янкі Купалы
Вядомы як адзін са стваральнікаў і распрацоўшчыкаў сучаснай канцэпцыі юрыдычнай адукацыі
Навуковая ступень доктар юрыдычных навук[d] (1993)
Навуковы кіраўнік Сьвятлана Паленіна
Узнагароды
мэдаль «За працоўныя заслугі» юбілейны медаль «90 год Пракуратуры Рэспублікі Беларусь» юбілейны медаль «80 год Пракуратуры Рэспублікі Беларусь» Выдатнік адукацыі Рэспублікі Беларусі

Дзяцінства, маладосьць рэдагаваць

Нарадзіўся 4 сакавіка 1954 году ў пасёлку Чырвоны Сьвет Буда-Кашалёўскага раёну Гомельскай вобласьці. Сярэднюю адукацыю атрымаў у Пянчынскай і Глазаўскай сярэдніх школах. У 1971 годзе паступіў у Калінінградзкі дзяржаўны ўнівэрсытэт (цяпер Расейскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя І. Канта) на эканоміка-прававы факультэт. Унівэрсытэт скончыў у 1975 годзе датэрмінова па спэцыяльнасьці «Правазнаўства» і атрымаў дыплём юрыста з адзнакай. У 1976—1978 гг. праходзіў службу ў Савецкай Арміі. У 1976 годзе паступіў і ў 1981 годзе скончыў асьпірантуру Інстытуту дзяржавы і права АН СССР па спэцыяльнасьці 12. 00. 01 — тэорыя і гісторыя дзяржавы і права; гісторыя палітычных і прававых вучэньняў пад навуковым кіраўніцтвам заслужанага юрыста Расейскай Фэдэрацыі, прафэсара, доктара юрыдычных навук Сьвятланы Паленінай.

Дарослае жыцьцё рэдагаваць

Кандыдацкую дысэртацыю на тэму «Навуковыя асновы падзелу праўных правілаў» абараніў у спэцыялізаванай радзе па абароне доктарскіх дысэртацыяў Д 002.09.01 у Інстытуце дзяржавы і права АН СССР у 1981 г. Вучонае званьне дацэнта прысвоена ў 1988 годзе. У 1989—1992 гг. знаходзіўся ў дактарантуры Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту. Доктарскую дысэртацыю на тэму «Пытаньні вышэйшасьці закона» абараніў у спэцыялізаванай радзе Д 057.03.07 па прысуджэньню вучонай ступені доктара юрыдычных навук пры Беларускім дзяржаўным унівэрсытэце ў 1993 годзе[2]. Абедзьве дысэртацыі абаронены па спэцыяльнасьці 12.00.01 — тэорыя і гісторыя дзяржавы і права; гісторыя палітычных і прававых вучэньняў. Вучонае званьне прафэсара прысвоена ў 1995 годзе. Асоба М. У. Сільчанкі разглядалася пры выбары суддзей у Канстытуцыйны суд Беларусі:

– Другім найбольш верагодным суддзёй мог стаць доктар юрыдычных навук Мікалай Сільчанка. Ён быў тады прафэсарам юрфака Гарадзенскага ўнівэрсытэта і адным з выбітных тэарэтыкаў права. Але нечакана зьявіліся яшчэ дзве кандыдатуры — дацэнты юрфака БДУ Аляксандар Вашкевіч і Міхаіл Чудакоў.

— Канстытуцыйны суд: перамогі і паразы.[3]

У Гарадзенскім дзяржаўным унівэрсытэце працаваў зь 1 верасьня 1982 году па 1 верасьня 2014 году. Працаваў старшым выкладчыкам, дацэнтам катэдры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права, з 13 сакавіка 1993 году па жнівень 2008 году — загадчык катэдры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права, зь верасьня 2009 году — загадчык катэдры тэорыі дзяржавы і права. З 28 чэрвеня 2010 году — дэкан юрыдычнага факультэта.

Апублікаваў у беларускіх і расейскіх выданьнях, у выданьнях краінаў далёкага замежжа і краінаў СНД больш за 200 навуковых прац, у тым ліку 7 манаграфіяў, 12 вучэбных дапаможнікаў і тэкстаў лекцыяў. Выдаў два аўтарскія навучальныя дапаможнікі з грыфам Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь. Аўтар больш за 100 артыкулаў у навуковых часопісах Рэспублікі Беларусь, Францыі, Расейскай Фэдэрацыі, Украіны, Польшчы, Жамойці, Туркмэністана. Шэраг прац знаходзіцца ў Расейскай дзяржаўнай бібліятэцы і бібліятэцы Кангрэса ЗША.

Пад навуковым кіраўніцтвам прафэсара М. У. Сільчанкі былі распрацаваны тры асобныя праекты ў межах дзяржаўных навуковых праграм фундамэнтальных і прыкладных навуковых дасьледаваньняў. Прафэсар М. У. Сільчанка зьяўляецца адным з распрацоўшчыкаў сучаснай канцэпцыі юрыдычнай адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь, прымаў асабісты ўдзел у распрацоўцы канцэпцыі ўдасканаленьня заканадаўства Рэспублікі Беларусь, якая была зацьверджана Ўказам Прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь 10 красавіка 2002 году № 205 і аказала значны ўплыў на ўдасканаленьне прававой сыстэмы Беларусі, праватворчай і правапрымяняльнай практыкі, правядзеньне навуковых дасьледаваньняў па праблемах тэорыі права і дзяржавы і галіновых юрыдычных навук.

Прафэсар М. У. Сільчанка быў старшынём першай у Гарадзенскім дзяржаўным унівэрсытэце імя Янкі Купалы і на Гарадзеншчыне ўвогуле Рады па абароне кандыдацкіх дысэртацыяў К 02.14.01. Раднік экспэртнай рады Найвышэйшай атэстацыйнай камісіі Рэспублікі Беларусь па юрыдычных навуках. Колішні адказны рэдактар часопіса «Весьнік Гарадзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы». — Сэрыя 4, Правазнаўства.

Прафэсар М. У. Сільчанка — заснавальнік і кіраўнік навукова-пэдагагічнай школы па фундамэнтальных праблемах агульнай тэорыі права і дзяржавы і прыкладных прававых дасьледаваньняў. Пад навуковым кіраўніцтвам прафэсара М. У. Сільчанкі абаронена дванадцаць кандыдацкіх дысэртацыяў.

З 1 верасьня 2014 году працуе прафэсарам катэдры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту.

Абарона дысэртацыі рэдагаваць

  • Кандыдацкая дысэртацыя па тэме «Навуковыя асновы падзелу праўных правілаў» па спэцыяльнасьці 12. 00. 01 абаронена ў спэцыялізаванай радзе Д. 002. 09. 01 у Інстытуце дзяржавы і права АН СССР у 1981 г.
  • Доктарская дысэртацыя па тэме «Пытаньні вышэйшасьці закона» па спэцыяльнасьці 12. 00. 01 абаронена ў спэцыялізаванай радзе Д. 057. 03. 07 ў Беларускім дзяржаўным унівэрсытэце ў 1993 годзе.

Узнагароды, званьні рэдагаваць

  • Нагрудны знак «Выдатнік адукацыі Рэспублікі Беларусь». Загад Міністра адукацыі Рэспублікі Беларусь № 170 ад 6 чэрвеня 2003 г.
  • Нагрудны знак «За адзнаку 2 ступені». Загад Міністра юстыцыі Рэспублікі Беларусь № 13 — ЦА ад 17 студзеня 2011 г.;
  • Нагрудны знак «За адзнаку 1 ступені». Загад Міністра юстыцыі Рэспублікі Беларусь № 351 — ЦА ад 21 жніўня 2013 г.
  • Юбілейны мэдаль «80 гадоў Пракуратуры Рэспублікі Беларусь». Загад Генэральнага пракурора Рэспублікі Беларусь ад 16 кастрычніка 2008 г № 588 — К ад 16 кастрычніка 2008 г.
  • Юбілейны мэдаль «90 гадоў Пракуратуры Рэспублікі Беларусь». Загад Генэральнага пракурора Рэспублікі Беларусь № 440 — К ад 31 ліпеня 2013 г.
  • Мэдаль «За працоўныя заслугі». Указ Прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь № 528 ад 2 лістапада 2009 году[4].

Стажыроўкі і павышэньне кваліфікацыі, працяг навукі рэдагаваць

  • Навуковая стажыроўка ў Маскоўскім дзяржаўным унівэрсытэце імя М. В. Ламаносава і Маскоўскай акадэміі эканомікі і права з 15 па 28 кастрычніка 2012 г.
  • Навуковая стажыроўка ў Віленскім унівэрсытэце з 18 лістапада па 1 сьнежня 2013 г.

Навуковыя інтарэсы рэдагаваць

Тэорыя і гісторыя права і дзяржавы; гісторыя вучэньняў аб праве і дзяржаве; самакіраваньне; юрыдычная навука і адукацыя.

Асабістыя навуковыя распрацоўкі рэдагаваць

Прафэсарам, доктарам юрыдычных навук Сільчанкам М. У.:

  • распрацавана тэорыя ідэальнага тыпу нарматыўных прававых актаў і зьдзейсьнена тыпалёгія нарматыўных прававых актаў у герархічнай, галіновай і фэдэратыўнай структурах заканадаўства; сфармулявана ідэя і абгрунтаваны мэханізм утварэньня шматструктурнасьці сыстэмы заканадаўства;
  • распрацавана тэорыя вышэйшасьці закона ва ўмовах падзелу ўлады, вызначаны суадносіны аб’ектыўнага сацыяльнага закона і закона юрыдычнага, сфармуляваны гнасеалягічныя і лёгіка — дагматычныя парамэтры вышэйшасьці закона, вызначаны межы дзеяньня заканадацеля і суадносіны закона з актамі выканаўчай улады;
  • распрацавана тэорыя крыніц сучаснага беларускага права, праведзена іх ўнівэрсальная клясіфікацыя, сфармуляваны асновы канстытуцыйнага інстытуту крыніц права і прапанавана новая тыпалёгія прававых сыстэм, вызначаны асноўныя накірункі разьвіцьця і сыстэматызацыі крыніц беларускага права, абгрунтаваны асноўныя шляхі ўдасканаленьня адзінага прававога клясіфікатара.

Прафэсар, доктар юрыдычных навук Сільчанка М. У. зьяўляецца заснавальнікам і кіраўніком навукова — пэдагагічнай школы па тэорыі права і прыкладных прававых дасьледаваньняў; падрыхтаваў трынадцаць кандыдатаў юрыдычных навук, трох ляўрэатаў і дзесяць пераможцаў рэспубліканскага конкурсу студэнцкіх навуковых прац.

Уваходзіць у склад радаў па абароне дысэртацыяў Д 02. 01. 01 і Д 02. 01. 04 пры Беларускім дзяржаўным унівэрсытэце.

Пісьмовыя працы, падручнікі рэдагаваць

  • Сильченко, Н. В. Научные основы типологии нормативно-правовых актов в СССР./ С. В. Поленина, Н. В. Сильченко — М., Наука, 1987. — 152 с.[5][6]
  • Сильченко, Н. В. Закон: проблемы этимологии, социологии и логики./ Н. В. Сільченко. — Минск: «Навука і тэхніка», 1993. — 119 с.
  • Сільчанка, М. У. Тэорыя крыніц беларускага права: манаграфія / М. У. Сільчанка. — Горадня: ГДУ імя Я. Купалы, 2012. — 253 с.
  • Сильченко, Н. В. Теория верховенства закона / Н. В. Сильченко. — Минск: Беларуская навука, 2015.- 288 с.

Аўтарэфэраты дысэртацыяў рэдагаваць

  • Сильченко, Н. В. Научные основы типологии нормативно-правовых актов: автореф. дис. … канд. юрид. наук: 12.00.01 / Н. В. Сильченко; Акад. наук СССР, Ордена Трудового Красного Знамени Институт государства и права. — М., 1981. — 21 с.[7][8]
  • Сильченко, Н. В. Проблемы верховенства закона: автореф. дис. … доктора юрид. наук: 12.00.01 / Н. В. Сильченко; Белорусский государственный университет. — Минск, 1993. — 52 с.[9][10]

Вучэбныя, вучэбна-метадычныя выданьні рэдагаваць

  • Асновы тэорыі дзяржавы: вучэбны дапаможнік / Пад рэд. доктара юрыдычных навук, прафесара Сільчанкі М. У. — Менск: Беларускі недзяржаўны інстытут правазнаўства, 1995. — 128 с.
  • Агульная тэорыя права: навуч. дапам./ М. У. Сільчанка, В. В. Сядзельнік, С. А. Жаўняровіч; Пад рэд. М. У. Сільчанкі. — Горадня: ГДУ, 2004. — 345 с.
  • Сільчанка, М. У. Паходжаньне дзяржавы і права: Вучэб. дапам. / М. У. Сільчанка. — Менск: Тэсэй, 2005.
  • Сільчанка, М. У. Агульная тэорыя права: вучэб. — метад. комплекс / М. У. Сільчанка. — Горадня: Гарадзенскі дзяржаўны універсітэт імя Я.Купалы, 2008. — 709 с.

Спасылкі рэдагаваць

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ Старонка Гарадзенскага вну
  2. ^ «Пытаньні вышэйшасьці закона»
  3. ^ Канстытуцыйны суд: перамогі і паразы
  4. ^ Мікалай Уладзіміравіч узнагароджаны медалём «За працоўныя заслугі».
  5. ^ Электронная бібліятэка БДУ
  6. ^ Сильченко, Н. В. Научные основы типологии нормативно-правовых актов в СССР./ С. В. Поленина, Н. В. Сильченко — М., Наука, 1987. — 152 с.
  7. ^ Вучоба ў аспірантуры пачалася ў 1976 годзе і паспяхова скончылася ў 1981 годзе. І зноў дуплет – выбітная абарона дысертацыі, падрыхтаванай пад кіраўніцтвам доктара юрыдычных навук, прафесара, Заслужанага юрыста РСФСР Святланы Васільеўны Паленінай, і нараджэнне дачкі Кацярыны.
  8. ^ Электронная бібліятэка БДУ
  9. ^ Заканчэнне працы над дысертацыяй супадае з сур’ёзным кадравым рашэннем – 13 сакавіка 1993 года Мікалай Уладзіміравіч становіцца загадчыкам кафедры тэорыі і гісторыі дзяржавы і права юрыдычнага факультэта Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта. І новы навучальны год прынёс сапраўдны і даўно чаканы поспех – абарону 9 снежня 1993 года дысертацыі ў спецыялізаваным савеце БДУ Д.057.03.07 ў спецыялізаваным савеце БДУ Д.057.03.07.
  10. ^ «Пытаньні вышэйшасьці закона»