Мэрсэдэс Соса

Хайдзі́ Мэрсэ́дэс Со́са (па-гішпанску: Haydée Mercedes Sosa; 9 ліпеня 1935 — 4 кастрычніка 2009), таксама вядомая як La Negra Sosa (літаральна: Чорная Соса), або La Voz de América (Голас Амэрыкі) — аргентынская сьпявачка, набыўшая папулярнасьць у Паўднёвай Амэрыцы і некаторых іншых краінах па-за кантынэнтам. Пачаўшы з аргентынскай фольк-музыкі, Соса стала адным з найвыдатнейшых прадстаўнікоў новай песьні (nueva canción, нуэва кансьён).

Мэрсэдэс Соса
Haydée Mercedes Sosa
Дата нараджэньня	9 ліпеня 1935
Месца нараджэньня	Сан-Мігель-дэ-Тукуман
Дата сьмерці	4 кастрычніка 2009
Месца сьмерці	Буэнас-Айрэс, Аргентына
Прычына сьмерці	сындром разладу мноства органаў[d]
Грамадзянства	Аргентына
Прафэсія	сьпявачка
Гады дзейнасьці	1950—
Жанры	trova[d], народная музыка[d] і фолк-музыка[d]
Вакал	кантральта[d]
Інструмэнты	голас[d]
Дзеці	Фабіян Матус[d]
Узнагароды	лацінская прэмія «Грэмі» за найлепшы фолкавы альбом[d] (2009) Лацінская «Грэмі» за жыцьцёвы ўнёсак[d] (2004) diamond Konex award[d] (1995)
Сайт	mercedessosa.com.ar
Мэрсэдэс Соса ў Вікісховішчы

Жыцьцё

Соса нарадзілася 9 ліпеня 1935 году ў Сан-Мігель-дэ-Тукуман (па-гішпанску: San Miguel de Tucumán), што знаходзіцца ў паўночна-заходняй правінцыі Аргентыны Тукуман. У 1950, калі Сосе было 15 гадоў, яна перамагла ў спаборніцтве па сьпевах, арганізаваным мясцовай радыёстанцыяй, і падпісала зь імі кантракт на два гады. Соса запісала першы альбом у 1959, La Voz de la Zafra. У 1965 Соса сьпявала на фальклёрным фэстывалі ў горадзе Каскін. Падчас фэстывалю вядомы аргентынскі сьпявак Хорхэ Кафрунэ (па-гішпанску: Jorge Cafrune) прыцягнуў да яе ўвагу публікі.

Соса і яе першы муж, Мануэль Оскар Матус (па-гішпанску: Manuel Óscar Matus), зь якім яна мела аднаго сына, былі выдатнымі прадстаўнікамі новай песьні 60-х. У 1965 муж пакінуў Сосу, і яна засталася адна з сынам у вельмі цяжкім эканамічным і эмацыянальным стане. Соса пераехала ў Буэнас-Айрэс, горад якім яна вельмі захаплялася, і дзе запісала другі альбом, Canciones con Fundamento, што быў зборам аргентынскіх народных песень. У 1967 Соса зь вялікім посьпехам гастралявала па ЗША і Эўропе. На пачатку 1970-х Соса запісала два галоўныя альбомы ў супрацоўніцтве з кампазытарам Арыелем Рамірэсам і лірыстам Фэліксам Люнам.

У 1976 ваеннае кіраўніцтва на чале з Хорхе Відэля (Jorge Videla) перамагло, атмасфэра ў Аргентыне стала гнятлівай. Сосу ўключылі ў чорны сьпіс вайсковага кіраўніцтва, і яе альбомы былі забароненыя. Падчас канцэрту ў Ля Плята ў 1978 Сосу арыштавалі на сцэне разам зь іншымі людзьмі, якія ўдзельнічалі ў канцэрце. Апынуўшыся на волі, Соса пераехала ў Парыж, а затым — у Мадрыд. Яе другі муж памёр у 1978. Яна потым казала, што ў гэты момант хацела скончыць жыцьцё самагубствам.

У 1982, некалькі месяцаў да заканчэньня ваеннага рэжыму ў сувязі з вайной на Фолклэндзкіх астравах, Соса вярнулася ў Аргентыну і выступіла зь некалькімі канцэртамі ў Опэрным тэатры ў Буэнас-Айрэсе. Падвоены альбом з гэтых канцэртаў стаў бэстсэлерам. Пасьля, Соса выступала як ў Аргентыне, так і за мяжой, у тым ліку ў Нью-Ёрку, Рыме і Парыжы. У 1998 яна зноў вярнулася на радзіму, пры гэтым стан здароўя Сосы быў надта дрэнны.

У маладосьці Соса падтрымлівала Хуан-Дамінга Пэрона, і на працягу свайго жыцьця супрацьстаяла прэзыдэнту Карласу Мэнэму, які кіраваў дзяржавай з 1989 па 1999, і падтрымлівала Нэстара Кірчнэра, які прыйшоў да ўлады ў 2003. Соса зьяўлялася адным з амбасадараў добрай волі ЮНЭСКО для Лацінскай Амэрыкі і Вэст-Індыі.

Яе песьня «Balderrama» прагучала ў фільме «Чэ» (Che), які распавядае пра аргентынскага марксіста Чэ Гевара. Соса атрымала лацінаамэрыканскую Грэмі за тры свае альбомы. Яна таксама атрымала шмат інтэрнацыянальных узнагарод.

Сьмерць

18 верасьня 2009 году Соса была шпіталізаваная ў Буэнас-Айрэсе, бо стан яе здароўя стаў крытычным. Ёй было 74 гады. Соса памерла 4 кастрычніка 2009. Яе сын, Фабіян Матус, сказаў: «За свае 74 гады яна зрабіла амаль усё, што хацела. Яна не баялася нічога, што яе абмяжоўвала». Яе цела памясьцілі ў будынак Нацыянальнага Кангрэсу ў Буэнас-Айрэсе, каб людзі мелі магчымасьць ушанаваць Сосу. Прэзыдэнт Фэрнандэз дэ Кірчнэр загадала аплакваць яе 3 дні ўсім народам. Сосу крэміравалі 5 кастрычніка.

Вонкавыя спасылкі

Мэрсэдэс Соса — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Афіцыйны сайт Мэрсэдэс Сосы
• Інтэрвію з Мэрсэдэс Сосай
• Аб сьмерці сьпявачкі па-гішпанску