Мараўскае маркграфства
Мара́ўскае маркгра́фства або Мараўская ма́рка (па-чэску: Markrabství moravské, па-нямецку: Markgrafschaft Mähren) — дзяржаўнае ўтварэньне на тэрыторыі сучаснай Маравіі ў 1182—1918 роках. У розны час была дэ-факта незалежнай дзяржавай, у складзе княства Багемія, пазьней у каралеўстве Багемія.
| Мараўскае маркграфства Markrabství moravské Markgrafschaft Mähren | |||||
| |||||
| |||||
Адміністрацыйны падзел Маравіі і Аўстрыйскай Сылезіі ў 1897 року | |||||
| Афіцыйная мова | Мараўская Чэская нямецкая польская | ||||
| Сталіца | Оламаўц Брно (з 1641) | ||||
| Форма кіраваньня маркграф
|
манархія Конрад III Зноемскі (1182—1191) Карл I Аўстрыйскі (1916—1918) | ||||
| Плошча • агульная |
22 222 км² | ||||
| Насельніцтва • агульнае (1910) |
2 622 000 | ||||
| Этнічны склад | маравы | ||||
| Канфэсійны склад | каталікі, пратэстанты | ||||
| Валюта | гульдэн (1867—1891), крона (1892—1918) | ||||
.svg){kind=small}
Мінуўшчына
рэдагавацьМаркграфства паўстала з аб’яднаньня трох мараўскіх удзелаў (Брненскае, Зноемскае, Оламаўцкае княствы[1]) з волі імпэратара Фрыдрыха I Барбаросы ў 1182 року. Першым маркграфам стаў Конрад III Ота Зноемскі, будучы чэскі князь Конрад II Ота. Па ягоным узыходзе на праскі сталец пасада маркграфа пэўны час была вакантнай, пакуль у 1197 яе не заняў Уладыслаў Індржых, які саступіў свайму брату Пжэмысьлю Отакару I вярхоўную ўладу ў Празе. Пасьля зьнікненьня дынастыі Пржэмысьлідаў Маравіяй разам з Багеміяй кіравалі прадстаўнікі роду Люксэмбургаў. У часы гусіцкіх войнаў мараўская шляхта захоўвала адданасьць імпэратару Жыгімонту[2].
У 1469 року Маравію акупавалі войскі вугорскага караля Мацея Корвіна, які заручыўся падтрымкай каталіцкай шляхты супраць Іржы з Падэбрадаў і самаабвясьціўся ў Оламаўцы антыкаралём Багеміі. У 1479 у Оламаўцы было заключанае замірэньне з Уладыславам II, паводле якога Корвін, хоць і пазбаўляўся манаршага тытулу, аднак заставаўся фактычным валадаром мараўскіх земляў[3].
Пасьля гібелі караля Людовіка II у бітве пад Мохачам 1526 року маркграфства разам зь землямі багемскай кароны адышло ў склад Габсбурскай манархіі. З 1611 пасаду маркграфа аўтаматычна займаў кароль Чэхіі. З пачатку XIX стагодзьдзя Маравія была каронным краем Аўстрыйскай імпэрыі, а з 1867 — цысьлейтанскай Аўстрыі[4].
У 1918 року па Першай сусьветнай вайне была ўтвораная незалежная Чэхаславаччына.
Геаграфія
рэдагавацьМараўская марка ляжала на ўсход ад Багеміі і мела ўдвая меншую за яе плошчу. На поўначы па Судэцкіх гарах усутыч да Мараўскай Брамы межавала з княствам Сылезія; на ўсходзе і паўднёвым усходзе па заходніх Карпатах — з сучаснай Славаччынай; на поўдні — з Аўстрыяй па рацэ Дые.
Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел
рэдагаваць
У сярэдзіне XIV стагодзьдзя сьвяты рымскі імпэратар, кароль Багеміі і маркграф Маравіі Карл IV утварыў падзел на краі:
- Брненскі
- Іглаўскі
- Зноемскі
- Оламаўцкі
- Пржэраўскі
- Градзішцкі
У 1714 року краі, якія фактычна існавалі, былі зацьверджаныя адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай Карла VI.
У 1850—1855 замест іх існавалі два краі (Брненскі і Оламаўцкі) з падзелам на 25 раённых гетманстваў. У 1855—1868 ізноў існавалі 6 краёў і 76 раёнаў. Пазьней краі былі скасаваныя, і Маравія дзялілася толькі на гетманствы.
Глядзіце таксама
рэдагавацьКрыніцы
рэдагаваць- ^ Moravské úděly (чэс.) Moravia Magna Праверана 1 траўня 2013 г.
- ^ Jaroslav Pánek, Oldřich Tůma. A History of the Czech Lands. — Prague: Charles University Press, 2009. — ISBN 978-80-246-1645-2
- ^ Friedrich Prinz. Deutsche Geschichte in Osten Europas: Böhmen und Mähren. — Berlin: Wolf Jobst Siedler Verlag GmbH, 1993. — С. 381. — ISBN 3-88680-200-0
- ^ Otto Urban. V // Czech Society 1848—1918. — United Kingdom: Cambridge University Press, 1998. — ISBN 0-521-43155-7
Літаратура
рэдагаваць- Martin Wihoda. Morava v době knížecí 906–1197. — Praha: Nakladatelství Lidové noviny, 2010. — 464 с. — ISBN 978-80-7422-563-0