Кізьляр
|
|
Гэты артыкул патрабуе ўдакладненьня артаграфіі. |
|---|
Кізьля́р — места ў Расеі, у Дагестане. Сталіца Кізьлярскага раёну, але ў склад яго места не ўваходзіць. Кізьляр уваходзіць у мескую акругу, у якую ўваходзіць яшчэ вёска Камсамольскае.
| Кізьляр | |||||
| рас. Кизляр | |||||
| |||||
| |||||
| Дата заснаваньня: | 1735 | ||||
| Краіна: | Расея | ||||
| Суб’ект фэдэрацыі: | Дагестан | ||||
| Меская акруга: | Кізьлярская | ||||
| Плошча: | 32 км² | ||||
| Насельніцтва (2010) | |||||
| колькасьць: | 48 000 чал. | ||||
| шчыльнасьць: | 1500 чал./км² | ||||
| этнічны склад: | расейцы, аварцы, чачэнцы і інш. | ||||
| Часавы пас: | UTC+3 | ||||
| Паштовы індэкс: | 368830–368833 | ||||
| Нумарны знак: | 05 | ||||
| Геаграфічныя каардынаты: | 43°51′0″ пн. ш. 46°43′0″ у. д. / 43.85° пн. ш. 46.71667° у. д.Каардынаты: 43°51′0″ пн. ш. 46°43′0″ у. д. / 43.85° пн. ш. 46.71667° у. д. | ||||
Кізьляр на мапе Расеі   Кізьляр | |||||
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |||||
| http://mo-kizlyar.ru | |||||
_(1842).png)
Паходжаньне назвы рэдагаваць
Сярод навукоўцаў большасьць лічыць, што слова «Кізьляр» татарскага паходжаньня. Перакладаецца з татарскага «кызыл яр» — чырвоны бераг. Гэта з-за таго, што места знаходзіцца каля ракі Церак.
Мінулае рэдагаваць
Расейцы заснавалі ў 1735 годзе ў Кізьляры горад (крэпасьць-фартэцыя). Гэты год лічыцца годам засанаваньня места. Хоць хутчэй за ўсё паселішча існавала й раней. На паўднёвым захадзе места мяжуе з Чачэніяй. Праз Кізьляр цячэ рака Церак. З 1822 году Кізьляр становіцца сталіцай аднайменнага павету. У 1831 годзе на места ўчыніў наезд Казі начальнік Каўкаскага імамства. З 1860 году места стала сталіцай Кізьлярскай акругі. 9 сьнежня 1867 году Кізьляр адлучаны ад Стаўрапольскай губэрні й далучаны да Церскай казацкай вобласьці. У 1922 годзе Кізьляр далучаны да Дагестану. З 1944 па 1957 гады ў складзе Грозьненскай вобласьці. З 1957 па сёньняшні дзень у складзе Дагестану. У 1996 годзе адбыўся наезд чачэнскага загону на Кізьляр.
Насельніцтва рэдагаваць
- Нацыянальны склад
Паводле перапісу Расеі ў 2010 годзе
| Народ | Колькасьць, чал. |
Доля ад ўсяго насельніцтва, % |
|---|---|---|
| расейцы | 19 835 | 40,49 % |
| аварцы | 9770 | 19,94 % |
| даргінцы | 7122 | 14,54 % |
| кумыкі | 2701 | 5,51 % |
| лязьгіны | 2377 | 4,85 % |
| лакцы | 1753 | 3,58 % |
| армяне | 1004 | 2,05 % |
| рутульцы | 828 | 1,69 % |
| табасараны | 821 | 1,67 % |
| азэрбайджанцы | 796 | 1,63 % |
| нагайцы | 577 | 1,18 % |
| чачэнцы | 385 | 0,79 % |
| іншыя | 956 | 1,95 % |
| не прызналіся | 59 | 0,12 % |
| агулам | 48 984 | 100,00 % |
Гаспадарка рэдагаваць
Прамысловасьці амаль не існуе. Галоўны занятак — земляробства й служба на дзяржаўных пасадах і ў войску. Ёсьць заводы:
- Каньячныя заводы:
- Кізьлярскі каньячны завод
- Віна-каньячны завод «Кізьляр»
- Электрамэханічны, электраапаратны заводы.
- Пераапрацоўка земляробчых вырабаў.
- Канцэрн «КЭМЗ»
Вонкавыя спасылкі рэдагаваць
Кізьляр — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў