Кумыкі

Кумы́кі (саманазва: па-кумыцку: Къумукълар) — народ, адзін з карэнных народаў Дагестана, які жыве таксама ў Паўночнай Асеціі ў Маздоцкім раёне, у Чачэніі ў Грозьненскім і Гудэрмэскім раёнах.

У Расеі цяпер жыве 503,1 тысячы ў 2010 годзе, зь іх у Дагестане 431,7 тыс. чалавек.

Лічэбнасьць і расьсяленьне

Кумыкі — другі па колькасьці пасьля азэрбайджанцаў цюрскі народ на Каўказе. Пры гэтым кумыкі самы вялікі цюрскі народ на паўночным Каўказе. У Дагестане кумыкі трэці па колькасьці народ пасьля аварцаў і лязьгінаў.

Лічэбнасьць у Расеі

Частка Расеі	2002	2010^[1]
Частка Расеі	Лічэбнасьць	Лічэбнасьць
Дагестан	365 804^[2]	431 736
Цюменская вобласьць	12 343^[3]	18 668
Ханты-Мансійская аўтаномная акруга	9 554^[4]	13 849
Ямаланянецкая аўтаномная акруга	2 613^[5]	4 466
Паўночная Асэтыя	12 659^[6]	16 092
Чачэнія	8 883^[7]	12 221
Стаўрапольскі край	5 744^[8]	5 639
Масква	1 615^[9]	2 351
Маскоўская вобласьць	818^[10]	1 622
Астраханская вобласьць	1 356^[11]	1 558
Растоўская вобласьць	1 341^[12]	1 511
Валгаградзкая вобласьць	895^[13]	1 018
зазначаны часткі Расеі зь лічэбнасьцю больш за 1000 чалавек

Землі

Землі звычайнага жытла кумыкаў

Сьцяг кумыкаў

Паходжаньне назвы «кумык» («къумукъ») да канца невядома. Большасьць пагаджаецца, што назва паходзіць ад палавецкага кімакі або ад іншай назвы — «куман». Да пачатку дваццатага стагодзьдзя кумыкамі называлі саміх кумыкаў яшчэ й лакцаў (жыхароў горнай часткі Дагестану.).

У іншых народах кумыкі называюцца: па-азэрбайджанску — qumuqlar (гумуглар), па-чачэнску — гІумки (гумки).

Мова

Кумыкі размаўляюць на кумыцкай мове, якая належыць да цюрскіх моваў і блізкая да татарскай, турэцкай і азэрбайджанскай моваў.

Сярод гаворак кумыцкай мовы выдзяляюць: кайтаскую, церскую, буйнацкую, хасаўюрцкую. Пісьменнасьць да 1929 году была на аснове арабскіх літар. Зараз на аснове кірыліцы.

Вера

Сярод кумыкаў распаўсюджаны іслам. Пры СССР распаўсюдзіўся атэізм, які й зараз мае сваіх прыхільнікаў.

Крыніцы

[ЭтноЯз.2010-1] Всероссийская перепись населения 2010 года. Официальные итоги с расширенными перечнями по национальному составу населения и по регионам.: см.

[2] Демоскоп Weekly — Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России — Респ. Дагестан

[3] Демоскоп Weekly — Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России — Тюменская область

[4] Демоскоп Weekly — Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России — ХМАО

[5] Демоскоп Weekly — Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России — Ямало-Ненецкий автономный округ

[6] Демоскоп Weekly — Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России — Респ. Северная Осетия-Алания

[7] Демоскоп Weekly — Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России — Чеченская Республика

[8] Демоскоп Weekly — Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России — Ставропольский край

[9] Демоскоп Weekly — Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России — г. Москва

[10] Демоскоп Weekly — Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России — Московская область

[11] Демоскоп Weekly — Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России — Астраханская область

[12] Демоскоп Weekly — Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России — Ростоская область область

[13] Демоскоп Weekly — Всероссийская перепись населения 2002 года. Национальный состав населения по регионам России — Волгоградская область

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]