Краіна Моксель, або Масковія

«Краі́на Мо́ксель, або́ Маско́вія» — гісторыка-дакумэнтальнае публіцыстычнае дасьледаваньне Ўладзімера Бялінскага ў трох тамах, дзе на аснове расейскіх і замежных гістарычных крыніц аўтар выкладае гісторыю Расеі. У. Бялінскі адмаўляе тэзіс некаторых расейскіх і савецкіх гісторыкаў, нібыта Кіеўская Русь — гэта калыска трох славянскіх народаў, і даказвае, што паходжаньне расейскай нацыі не зьвязана са славянскай, што гэта перш за ўсё — фіна-вугорскія і цюрскія народы.

Краіна Моксель, або Масковія
рас. Страна Моксель, или открытие Великороссии
Жанр:	Раман-дасьледаваньне
Аўтар:	Уладзімер Бялінскі(uk)
Мова арыгіналу:	расейская
Публікацыя:	2002, 2004
Асобнае выданьне:	2006
Выдавецтва:	Выдавецтва імя(uk) Алены Цялігі[прыбраць шаблён]
Колькасьць старонак:	408 + 344 + 336 (1088)
Носьбіт:	папера
Папярэдні твор:	Адкрыцьцё Велікарасеі
Наступны твор:	Масква Ардынская
ISBN:	966-7601-81-1
Электронная вэрсія

Упершыню трохтомнік выдадзены Выдавецтвам імя Алены Цялігі ў кастрычніку 2006 году на расейскай мове пад назвай «Страна Моксель, или открытие Великороссии». Яму папярэднічалі публікацыі Ўладзімера Бялінскага ў пэрыядычных выданьнях, кнігі «Краіна Моксель» (2002) і «Адкрыцьцё Вялікаросіі» (2004).

У 2008 годзе трохтомнік быў выдадзены на ўкраінскай мове пад назвай «Країна Моксель, або Московія». У 2011 годзе за выданьне «Країна Моксель, або Московія» Дзяржкамтэлерадыё вызначыла Ўладзімера Бялінскага ляўрэатам прэміі імя Івана Франка ў намінацыі «За найлепшую навуковую працу ў інфармацыйнай сфэры».

Агульная характарыстыка

У сваёй трылёгіі «Краіна Моксель, або Масковія» Уладзімер Бялінскі даказвае, што такія вядомыя расейскія імпэрскія гісторыкі, як Карамзін, Салаўёў, Ключэўскі стварылі міталёгію вялікарускай дзяржавы, і ў прыватнасьці сьцьвярджэньні, па якіх нібыта:

1. Расейцы — славяне;
2. Растова-Суздаль-Разанская зямля ўваходзіла ў склад Вялікага Кіеўскага княства;
3. Маскву заснаваў князь Юры Даўгарукі 1147.
4. Князь Аляксандар Неўскі нарадзіўся ў 1220 і ўдзельнічаў у бітве на рацэ Няве са швэдамі ў 1240 годзе, зь немцамі і эстамі ў 1242 годзе на Чудзкім возеры.
5. Кулікоўская бітва 1380 нібыта вызваліла княства Маскоўскае ад улады Залатой Арды.

Кніга першая

Пралёгам кнігі служыць цытата:

У крывавым балоце маскоўскага рабства, а не ў строгай славе норманской эпохі варта калыска Расеі. Змяніўшы імёны і даты, пабачым, што палітыка Івана III і палітыка сучаснай маскоўскай імперыі зьяўляюцца не проста падобнымі, а і тоеснымі…
Расея спароджаная і выхавана ў выродлівай і зняважанай школе мангольскага рабства. Моцнай яна стала толькі таму, што ў майстэрстве рабства апынулася неперасягненай. Нават і тады, калі Расея стала незалежнай, яна і надалей заставалася краінай рабоў. Пётр І злучыў палітычную хітрасць мангольскага раба з веліччу мангольскага ўладара, якому Чынгісхан завяшчаў скарыць свет…
Палітыка Расеі — нязменная. Расейскія метады і тактыка мяняліся і змяняцца, але пуцяводная зорка расійскай палітыкі — скарыць свет і кіраваць у ім — ёсць і будзе нязменнай. Маскоўскі панславізм — гэта толькі адна з формаў маскоўскага захопу.
Карл Маркс

Першая кніга складаецца з чатырох частак:

• Частка першая. «Вялікаросіі».
• Частка другая. Адкуль адбываецца Масква і Масковія.
• Частка трэцяя. Пачатак «зьбіраньня зямлі расейскай».
• Эпілог. Сучасныя спадкаемцы Залатой Арды.

У гэтай кнізе абвяргаюцца міты і пра Аляксандра Неўскага, і пра Кулікоўскай бітве 1380 і князя Дзімітрыя Данскога. Даводзіцца, што панавальная баярская эліта княства Маскоўскага фармавалася ў часы Залатой Арды з татараў-перасяленцаў.

Кніга другая

Другая кніга складаецца з трох частак:

• Частка першая. Моксель: мера — мардва — маскавітаў.
• Частка другая. «Екацярынінскі напрацоўкі».
• Пасьляслоўе, або Пасьведчаньне Вільгельма дэ Рубрука, Рашыд-ад-Дына, Джувэйні і іншых.

Першая частка кнігі аспрэчвае маскоўскі міт пра славянскае паходжаньне вялікаросаў. Аўтар паказвае, што гэтаму сьведчаць старажытныя гісторыкі, топо і гидронимики Растова-Суздальскай і Разанскай зямель, археалёгія і антрапалёгія.

Другая частка прысьвечаная галоўнаму міту імпэрыі — аб прыналежнасьці так званых Растова-Суздальскай і Разанскай зямель працягу IX—XII стагодзьдзяў Вялікаму Кіеўскаму княству. Прыходзіцца на падставе вартых даверу крыніц, летапіс Нестара Летапісца «Аповесць мінулых гадоў» дайшоў да нас толькі фальсіфікаваным выглядзе, і фальсіфікацыяй яго і іншых летапісаў займалася спэцыяльная камісія пад асабістым кантролем імпэратрыцы Кацярыны II. Таксама прыводзяцца дадатковыя доказы таго, што Кулікоўская бітва 1380 ня прынесла вызваленьня Маскоўскага княства ад Залатой Арды, так і ў 1477 годзе ў маскоўскім крамлі знаходзілася рэзыдэнцыя ханскага баскака — зьбіральніка даніны і наглядчыка за дзейнасьцю князя.

Кніга трэцяя

Трэцяя кніга складаецца з двух частак:

• Частка першая. Парадаксальная падман.
• Частка другая. Маскоўскі ўлус Орды.

Першая частка распавядае аб фальсыфікацыі гісторыі XVII—XVIII стагодзьдзяў, зьдзейсьненае дынастыяй Раманавых. Гэтай фальсыфікацыяй займаліся найлепшыя розумы Расейскай імпэрыі разам зь яе ўладальнікамі. У другой частцы коратка выкладзены, што хавалі маскоўцы ў сваёй гісторыі пасьля 1238 году.

Удзелена ўвага пытаньню мовы: ёсьць сьведчаньні, што для вялікай часткі «расейскіх» сялянаў у канцы XIX стагодзьдзя роднымі мовамі былі фіна-вугорскія мовы, а не руская. Сама ж расейская мова паўстала на базе царкоўна-славянскай (староболгарского) мовы, які навязвалі мясцоваму насельніцтву Праваслаўная Царква і ўлада.

Асноўныя тэзісы

Прысваеньне Расеяй гісторыі Кіеўскай Русі

Ствараючы Расейскую імпэрыю, маскоўская эліта разумела, што безь вялікага мінулага немагчыма стварыць вялікую нацыю. Трэба было падфарбаваць мінулае, магчыма нават прысвоіць чужое. Для гэтага маскоўскімі царамі за часам Івана Жахлівага і далей была пастаўлена задача прысвоіць гісторыю Кіеўскай Русі і стварыць афіцыйную міталёгію Расейскай імпэрыі. Больш за ўсё ў гэтым кірунку зроблена царыцай Кацярынай II, якая не дапускала думкі пра тое, што ў царскім роду яна можа быць сярод шэрагавых прадстаўнікоў татара-мангольскай шляхты. Указам ад 4 сьнежня 1783 году Кацярына II стварыла камісію ў складзе 10 бачных гісторыкаў для «складаньня запісак аб старажытнай гісторыі, пераважна Расеі» пад кіраўніцтвам самой Кацярыны II і графа Шувалава. Дзейнасьць камісіі была засакрэчана і доўжылася 10 гадоў. У 1792 годзе запісаная гісторыя выйшла ў сьвет. У працэсе працы камісіі былі сабраныя і перапісаныя ўсе старажытныя летапісы, а арыгіналы — зьнішчаны.

У выніку гісторыя Расейскай дзяржавы была цалкам перапісана ў інтарэсах Расейскай імпэрыі, і ейнай асновай стала гісторыя Кіеўскай Русі. На працягу стагодзьдзяў, асабліва з пачаткам XVI стагодзьдзя, ппрапагандавалася, што Расейская дзяржава і расейскі народ бяруць пачатак ад Кіеўскага княства. Расейскія навукоўцы таго часу і да гэтага часу сьцьвярджаюць, што пачынаючы з IX стагодзьдзя, фіна-вугорскія плямёны эўрапейскай часткі цяперашняй Расеі паступова асыміляваліся славянскімі каляністамі, пазьней выхадцамі з Кіеўскай Русі.

Паводле археалягічных зьвестак, арэал расьсяленьня фіна-вугорскіх плямёнаў ва Ўсходняй Эўропе заставаўся нязьменным на працягу 2 тысячаў гадоў. В. Бялінскі на падставе археалягічных і гістарычных зьвестак адмаўляе масавасьць перасяленьня славянаў з тэрыторыі цяперашняй Украіны і тлумачыць русіфікацыю вугра-фінскіх і цюрскіх народаў Расеі спэцыяльнай дзяржаўнай палітыкай імпэрыі і дзейнасьцю Расейскай праваслаўнай царквы на працягу апошніх 300 гадоў. В. Бялінскі выявіў крыніцы, якія сьведчаць аб тым, што большая частка расейкіх сялянаў у канцы XIX стагодзьдзя свабодна валодалі вугра-фінскімі мовамі, пра што ён напісаў у трэцяй кнізе. Больш за тое, на пачатку XX стагодзьдзя ў Ленінградзкай вобласьці была спроба народа вэпсаў ўтварыць аўтаномную рэспубліку, аднак ўсіх тых палітычных дзеячаў-вэпсаў было зьнішчана савецкай уладай шляхам рэпрэсіяў.

В. Бялінскі даказвае, што фактычная зьмешваньня культураў пачалося не за часам Кіеўскай Русі, а з XV—XVI стагодзьдзяў, пасьля адваёвы Вялікім княствам Маскоўскім ад Літоўска-Рускай дзяржавы славянскіх земляў Чарнігава-Сывершчыны (1500—1503), Смаленшчыны (1514), і заваёвы аўтаномных гарадоў-дзяржаваў Вялікага Ноўгарада (1478—1488) і Вялікага Пскова (1507). Тады гісторыкамі зафіксаваныя першыя дэпартацыі славянскага насельніцтва да Масковіі. Пры гэтым В. Бялінскі не пярэчыць культурнаму абмену паміж славянамі і фіна-вуграмі ў Вялікага Ноўгарада і Вялікага Пскова з часоў Кіеўскай Русі, аднак ня лічыць гэтыя працэсы настолькі маштабнымі, каб яны самі сабе маглі дасягнуць на ўсю тэрыторыю Цэнтральнай Расеі.

Завяршальную фазу русіфікацыі вугра-фінаў ён зьвязвае з эпохай СССР, калі ў пачатку XX стагодзьдзя ў РСФСР былі далучаны этнічныя ўкраінскія землі — Варонеская, Курская, Белгародзкая вобласьці, Кубань; а таксама мільёны ўкраінцаў былі дэпартаваныя ў Сыбір. Агульнасаюзная палітыка русіфікацыі празь сярэднюю адукацыю завяршыла справу. Урад СССР працягваў навязваць грамадзтву і ўсяму сьвету накінутую фальшаваньнем ў Расейскай імпэрыі гісторыю Расеі і Русі-Ўкраіны, хоць і ў некалькі мадэрнізаваным выглядзе.

Вонкавыя спасылкі

• Украінскі пераклад 2008 г.(недаступная спасылка)
• Міхаіл Галдзянкоў, «Новая Эўропа». Русь, руская мова і краіна Москель // Беларусь — наша зямля, 28 чэрвеня 2008 г. Праверана 20 кастрычніка 2014 г.
• Анастасія Зелянкова. Міты гісторыі: Вялікая Русь або Краіна Моксель (рас.) // Газэта «Салідарнасьць», 20 сьнежня 2009 г. Праверана 20 кастрычніка 2014 г.
• Уладзімер Бялінскі: Жаданьне напісаць праўду паўстала таму, што ўвесь час сутыкаўся з хлусьнёй афіцыйнай і бальшавіцкай улады(недаступная спасылка) // Украінскае слова, 22 лістапада 2010 г.
• Уладзімір Бялінскі. Адкуль адбываецца Масква і Масковія // УП, Гістарычная праўда, 3 жніўня 2011 году
• Новая гісторыя Расіі: паўночныя суседзі, аказваецца, наогул не славяне(недаступная спасылка) // СТБ, Вокны-Навіны, 10 жніўня 2011