Джэфэрсан Дэвіс
Джэфэрсан Фініс Дэвіс (па-ангельску: Jefferson Finis Davis; 3 чэрвеня 1808, акруга Крыстыян, Кентукі, ЗША — 6 сьнежня 1889, Новы Арлеан, Люізіяна, ЗША) — амэрыканскі ваенны й палітычны дзяяч, першы й адзіны прэзыдэнт Канфэдэратыўных Штатаў Амэрыкі.
| Джэфэрсан Дэвіс | |
 | |
| Прэзыдэнт КША | |
|---|---|
| 18 лютага 1861 — 10 траўня 1865 | |
| 23-і міністар арміі ЗША | |
| 4 сакавіка 1853 — 3 сакавіка 1857 | |
| Прэзыдэнт: | Франклін Пірс |
| Папярэднік: | Чарлз Конрад |
| Наступнік: | Джон Флойд |
| Сэнатар ад штату Місысыпі | |
| 10 жніўня 1847 — 23 верасьня 1851 | |
| Папярэднік: | Джэсі Сьпіт |
| Наступнік: | Джон Макрэй |
| 4 сакавіка 1857 — 21 студзеня 1861] | |
| Папярэднік: | Стывэн Эдамз |
| Наступнік: | не было |
| Асабістыя зьвесткі | |
| Нарадзіўся: |
3 чэрвеня 1808 Акруга Крыстыян, штат Кентукі, ЗША |
| Памёр: |
6 сьнежня 1889 (81 год) Новы Арлеан, Люізіяна, ЗША |
| Партыя: | Дэмакратычная партыя ЗША |
| Сужэнец: |
Сара Нокс Тэйлар Варына Гоўэл |
| Дзеці: | Варына Эн Дэвіс[d] і Маргарэт Гоўэл Дэйвіс Гэес[d] |
| Бацька: | Samuel Emory Davis[d][1] |
| Маці: | Jane Cooke[d][1] |
| Адукацыя: | Трансыльванскі ўнівэрсытэт, Вайсковая акадэмія ЗША |
| Узнагароды: | |
| |
Біяграфія рэдагаваць
Дзяцінства й юнацтва рэдагаваць
Джэфэрсан нарадзіўся 3 чэрвеня 1808 году ў Фэйрвію, акруга Крыстыян, штат Кентукі, і быў апошнім зь дзесяці дзяцей у сваіх бацькоў. Сям’я Дэвіса некалькі разоў пераяжджала зь месца на месца, пакуль, нарэшце, не асталявалася ў Місысыпі. Пратэстант паводле веравызнаньня, Дэвіс скончыў каталіцкую школу імя сьвятога Тамаша Аквінскага, якая знаходзілася ў Кентукі.
Пасьля школы Дэвіс скончыў Джэфэрсанаўскі каледж у Місысыпі й Трансыльванскі ўнівэрсытэт у Кентукі. У 1824 годзе Дэвіс паступіў у ваенную акадэмію Ўэст-Пойнт, якую скончыў у 1828 годзе.
Вайсковая кар’ера рэдагаваць
Наступныя сем гадоў ён займаў розныя вайсковыя пасады на паўночным захадзе, у 1832 годзе прыняў удзел у вайне Чорнага Ястраба.
У 1835 годзе Джэфэрсан ажаніўся з дачкой будучага прэзыдэнта ЗША Закары Тэйлара, але жонка памерла праз тры месяцы. Наступныя 10 гадоў Дэвіс правёў у адносным спакоі на сваёй плянтацыі ў Місысыпі.
У 1845 годзе ён ажаніўся ў другі раз, з унучкай губэрнатара Місысыпі Варыне Гоўэл. Тады ж пачалася ягоная палітычная кар’ера. У 1845 годзе яго абралі чальцом Палаты Прадстаўнікоў Кангрэсу ЗША ад Місысыпі, але ў чэрвені 1846 году ён падаў у адстаўку, каб прыняць камандаваньне палком Місысыпі ў Мэксыканскай вайне. Пад камандаваньнем Закары Тэйлара ён вызначыўся пры аблозе Мантэрэя й у бітве пры Буэна-Вісьце.
Палітычная кар’ера рэдагаваць
У 1847 годзе Дэвіса прызначылі сэнатарам у Кангрэс ЗША ад штату Місысыпі на замяшчэньне вакантнага месца.
Праз чатыры гады ён вырашыў балятавацца на пасаду губэрнатара Місысыпі ў канкурэнцыі зь іншым сэнатарам ад штата Місысыпі, сваім заклятым ворагам, вігам Генры Футам. Дэвіс цьвёрда адстойваў правы Поўдня й выступаў за пашырэньне рабаўладальніцкай тэрыторыі й эканамічнае разьвіцьцё Поўдня, каб супрацьстаяць уладзе Поўначы. Ён прайграў выбары з разрывам менш чым у тысячу галасоў, і зьехаў на сваю плянтацыю, пакуль у 1853 годзе прэзыдэнт Франклін Пірс не прызначыў яго міністрам абароны.
Падчас сваёй службы ў ваенным дэпартамэнце Дэвіс падтрымліваў захоп Кубы, спрыяў працягу будаўніцтва на поўдзень транскантынэнтальнай чыгункі. 21 студзеня 1861 году Джэфэрсан абвесьціў аб складаньні зь сябе паўнамоцтваў кангрэсмэна ЗША.
Прэзыдэнт Канфэдэрацыі рэдагаваць
Яго адразу ж прызначылі генэрал-маёрам міліцыі Місысыпі, а празь некаторы час, абралі кіраўніком часовага ўраду Канфэдэрацыі, створанага паводле рашэньня канвэнта ў Мантгомэры штат Алабама, і ён уступіў у пасаду ў лютым 1861 году.
У адпаведнасьці з рашэньнем Кангрэса ЗША Дэвіс прызначыў Мірную камісію, якая ў сакавіку адправілася ў Вашынгтон з прапановай выкупіць усю фэдэральную ўласнасьць на тэрыторыі Поўдня й паўднёвую частку нацыянальнага доўгу. Дадзеная акцыя не атрымала посьпеху, і 12 красавіка 1861 году пачалася Грамадзянская вайна.
Пасьляваеннае жыцьцё рэдагаваць
9 красавіка 1865 году генэрал Робэрт Лі падпісаў акт капітуляцыі бяз згоды Дэвіса. Пасьля апошняга пасяджэньня ўрада Канфэдэрацыі ў красавіку 1865 году ў горадзе Шарлот у Паўночнай Караліне, Дэвіса арыштавалі ў Ірвінвілі ў штаце Джорджыя. Ён правёў у зьняволеньні ў форце Манро 2 гады, пасьля чаго ў траўні 1867 году яго вызвалілі пад заклад. Заклад за яго ўнесьлі вядомыя прадстаўнікі як Поўначы, гэтак і Поўдня.
Крыніцы рэдагаваць
- ^ а б Pas L. v. Genealogics (анг.) — 2003.
Вонкавыя спасылкі рэдагаваць
- Інаўгурацыйныя прамовы Джэфэрсана Дэвіса(недаступная спасылка)
- Дакумэнты Дэвіса ў Rice University